Sylaby, dzielenie na sylaby i zabawy wprowadzające do nauki czytania

Sylaby czyli zgłoski, stanowią jedną ze składowych części wyrazu. Nauka czytania poprzez rozróżnianie całych sylab jest bardzo popularną i skuteczną metodą. Jak można uczyć się sylab przez zabawę?

Sylaby i dzielenie na sylaby

Dzielenie wyrazów na sylaby stanowi jedną z wymaganych umiejętności w przypadku dzieci udających się do zerówki.

Dzielenie wyrazów na sylaby mieści się w ramach testu sprawdzającego stan wiedzy młodego człowieka, rozpoczynającego naukę. Ma na celu określenie gotowości (bądź jej braku) do podjęcia nauki w pierwszej klasie. Jest to tak zwany sprawdzian występowania ryzyka dysleksji. Ma on za zadanie w prawidłowy sposób ocenić słuch dziecka - czy wszystko dokładnie słyszy, jak dzieli konkretny wyraz na sylaby, czy robi to we właściwy sposób. Wszystko to określa, czy dziecko idące do pierwszej klasy może mieć ewentualne problemy z pisaniem oraz czytaniem.

Zobacz wideo

Dzielenie na sylaby - zasady

W języku polskim obowiązują określone zasady dzielenia wyrazów na sylaby. Przede wszystkim należy pamiętać, że wyraz dzielimy na tyle sylab, ile ma samogłosek. Jeśli między pomiędzy samogłoskami mieści się choć jedna spółgłoska, to nie oddzielamy jej od następującej po niej samogłoski. Jeśli jest ich więcej, nie oddzielamy ostatniej spółgłoski od następującej po niej samogłoski. Od tych ogólnych reguł są oczywiście pewne odstępstwa.

Kilka przykładów reguł fonetycznych:

  1. Nie powinno dzielić się liter oznaczających jedną głoskę - np. słowo cieszyć dzielimy na cie-szyć, nie zaś na cies-zyć,
  2. Nie dzielimy wyrazów jednosylabowych - np. słowo sok, ptak, krzak,
  3. Powinno się rozdzielić dwie takie same spółgłoski - np. pan-na, An-na, wan-na,
  4. Słowa zawierające grupę kilku spółgłosek można dzielić w dowolnie wybranym miejscu - np. bab-ka lub  ba-bka
  5. Powinno oddzielać się pojedynczą spółgłoskę, stojącą pomiędzy samogłoskami - np. ma-lu-nek
  6. Należy uwzględniać granicę znajdującą się między przedrostkiem (przed-, nie-, roz-, …) oraz rdzeniem wyrazu, np.  przed-szko-le, roz-mowa, przed-kła-dać, nie-do-wia-rek.

Nie rozbija się połączeń głosek au, eu, jeśli wymawiamy je jednosylabowo (podczas wymowy samogłoska „u” brzmi jak „ł”), np. Pau-li-na, pau-za, Eu-ro-pa, hy-drau-lik.

Sylaby do nauki czytania

Każdy dorosły człowiek potrafi prawidłowo dzielić słowa na sylaby. Wydaje nam się tak prostą i oczywistą sprawą, że zupełnie zapominamy, iż sami kiedyś musieliśmy się tego uczyć. Z tego powodu trudno jest nam przypomnieć sobie, jak właściwie zdobyliśmy tę umiejętność, poprzez jakie ćwiczenia skutecznie można przyswoić wiedzę i jak nauczyć tego naszych dzieci.

Sylabowe zabawy stanowią doskonałą podstawę do nauki czytania ze zrozumieniem. Większość dzieci będzie lepiej przyswajało, niż ucząc się z książki. Oto kilka pomysłów na naukę dzielenia na sylaby.

Zabawa w sylabowego węża

To jedna z popularniejszych zabaw z dziećmi. Usiądźcie ze swoim maluchem i wybierzcie wspólnie jakąś spółgłoskę, np. "p". Ta litera będzie punktem wyjścia do dalszej zabawy. Od spółgłoski "p" tworzymy sylabę, do której dokładamy drugą spółgłoskę wraz z samogłoską i w ten sposób powstają konkretne słowa. Np.: p-a-pa-… (pa-pa), p-a-na-…(pa-na), p-u-ma-…(pu-ma), p-i-cie-… (pi-cie), p-o-le-…(po-le) itd.

W bardziej zaawansowanej wersji można zmienić i rozszerzyć nieco zasady gry i bawić się tak, że wygrywa ten, kto wymyśli więcej słów z daną spółgłoską w określonym czasie. Nie powinien być to zbyt długi okres, więc dobrze ustalić limit czasowy na 5-10 minut. Dla dzieci, które opanowały już tworzenie słów z dwóch sylab, można pobawić się w wersję z trzech sylab, a nawet i więcej.

Dzielenie na sylaby w ruchu

To także fajna zabawa, którą na pewno polubią dzieci. Oprócz zabawy słownej jest również element aktywności fizycznej. Polega na tym, że rodzic pokazuje dziecku jakiś przedmiot, a maluch dzieli go na sylaby, a jednocześnie wykonuje jeden z wybranych ruchów - może to być klaskanie w dłonie, podskakiwanie albo tupanie nogami. Ruchów powinno się wykonać tyle, ile jest sylab w wyrazie.

Od głoski do sylaby

Zabawa o roboczej nazwie "od głoski do sylaby" polega na tym, że rodzic wypowiada jakiś wyraz dzieląc je na głoski, a dziecko powtarza je dzieląc na sylaby. W praktyce to wygląda mniej więcej tak: tata mówi słowo: p-a-r-a-s-o-l, a maluch powtarza pa-ra-sol.

Zabawa w pomylone sylaby

W "pomylonych sylabach" chodzi o to, że rodzic podaje jakieś słowo, podzielone już na sylaby, ale w złej kolejności. To znaczy mówi słowo z poprzestawianymi sylabami np. szek-pta czyli (ptaszek), a dziecko ma przestawić sylaby we właściwy sposób.

Zabawa połączone sylaby

W tej zabawie chodzi o to, że rodzic wymyśla jakieś słowo, dzieląc je na sylaby, np. ko – za. Ostatnia sylaba (w tym przypadku ta druga) ma być pierwszą sylabą drugiego wyrazu. Dziecko zaczyna zatem słowo od sylaby "za" np. za-ba-wa.

Zabawa mono-sylaba-końcowa

Polega na tym, aby tworzyć jak najwięcej słów z tą samą sylabą, ale nie z tą pierwszą, a z ostatnią, by było nieco trudniej. Na przykład. ta-ta, ra-ta, ma-ta, wa-ta, ła-ta, itp.

Więcej o:
Copyright © Agora SA