Toksoplazmoza w ciąży - wyniki badań, leczenie

Toksoplazmoza w ciąży może być niebezpieczna - prowadzić do poronienia, istnieje również ryzyko, że dziecko urodzi się chore. To choroba, którą można zarazić się po zjedzeniu zakażonego mięsa lub przez kontakt z kałem, moczem lub śliną chorego kota. Toksoplazmoza w ciąży: wyniki badań - jak je interpretować? Jak się ustrzec przed chorobą i jakie jest jej leczenie?

 Toksoplazmoza jest jedną z najpopularniejszych chorób pasożytniczych u ludzi, wywołuje ją pierwotniak o nazwie Toxoplasma gondii. Ponad połowa kobiet przebyła już tę chorobę i dzięki temu w ich organizmach są obecne przeciwciała. Wtedy nie trzeba się obawiać zakażenia. Ze względu na to, że toksoplazmoza rzadko daje objawy, panie te zwykle nie są świadome tego, że są już odporne. Toksoplazmoza w ciąży może być bardzo niebezpieczna - nie dla matki, ale dla płodu. Dlatego każda kobieta, która planuje zostać mamą, powinna przebadać się na obecność przeciwciał, aby w razie czego mogła uniknąć zainfekowania podczas ciąży.

Toksoplazmoza - jak można się zarazić

Większość ssaków oraz ptaki to pośredni żywiciele pierwotniaka Toxoplasma gondii. Bezpośrednimi żywicielami są koty i to właśnie od chorych kotów można się zarazić - jeśli mają ryzyko kontaktu z pierwotniakiem, są np. karmione surowym mięsem lub polują na gryzonie. Koty, jeśli są zakażone, mogą wydalać oocysty pierwotniaka, które stają się niebezpieczne po ok. 1-5 dniach. Zagrożenia nie stanowią koty niewychodzące na dwór i niekarmione świeżym mięsem oraz takie, które miały kontakt z pasożytem i wytworzyły przeciwciała. Pupila można zbadać pod kątem obecności pierwotniaka i przeciwciał - próbkę kału należy oddać do laboratorium. Jednak toksoplazmozą można zarazić się także w inny sposób - przez spożycie surowego lub półsurowego mięsa, zanieczyszczonej wody lub niepasteryzowanego, świeżego mleka. Istnieje również ryzyko zarażenia podczas transplantacji organu albo transfuzji krwi, jednak są to najrzadsze przypadki wśród wszystkich zakażeń. Gdy do zarażenia dochodzi w sposób odzwierzęcy, pokarmowy bądź na skutek transfuzji, mówimy o toksoplazmozie nabytej. Jeśli do zarażenia dojdzie drogą przezłożyskową, czyli wtedy, gdy dziecko zarazi się podczas życia płodowego od chorującej matki, mowa o toksoplazmozie wrodzonej.

Błahe infekcje, które są niebezpieczne w ciąży

Toksoplazmoza w ciąży

Przed planowaną ciążą lub na jej początku należy wykonać badania, które wykażą, czy kobieta przechodziła toksoplazmozę. Jeśli miała z nią do czynienia w przeszłości, w jej krwi obecne są przeciwciała IgG, które pojawiają się po przebyciu choroby (nawet bezobjawowym, jak jest w większości wypadków) i utrzymują się przez długi czas, nawet przez całe życie. Gdy test na obecność tych przeciwciał jest negatywny, należy wykonywać badania kontrolne co 3 miesiące. Toksoplazmoza w ciąży najgroźniejsza jest na najwcześniejszych jej etapach - niebezpieczeństwo maleje wraz ze wzrostem wieku ciąży. W I trymestrze zakażenie może zakończyć się poronieniem. Jeżeli do zarażenia dochodzi w II trymestrze, ryzyko dotyczy przede wszystkim wystąpienia wadami oka lub układu nerwowego, w III - powiększeniem wątroby lub anemią. Na szczęście większość dzieci, mimo zarażenia organizmu matki, rodzi się bez żadnych upośledzeń. 

Toksoplazmoza w ciąży - wyniki badań

Jak interpretować wyniki badań na toksoplazmozę? Badane są dwa rodzaje przeciwciał - IgG i IgM, mogą wystąpić następujące możliwości:

  • IgG (ujemne) i IgM (ujemne) - kobieta nie przechodziła infekcji, nie jest odporna. W ciąży powinna wykonywać badania co 3 miesiące;
  • IgG (dodatnie) i IgM (ujemne) - kobieta w przeszłości przechodziła infekecję. Gdy IgG jest znacznie podwyższone, należy powtórzyć badanie po 3 tygodniach. Jeżeli poziom jest taki sam, nie trzeba go już kontrolować, ale jeśli rośnie - należy rozpocząć lecznie;
  • IgG (ujemne) i IgM (dodatnie) - kobieta ma świeżą infekcję, należy zgłosić się do lekarza;
  • IgG (dodatnie) i IgM (dodatnie) - kobieta prawdopodobnie niedawno przechodziła infekcję, możliwe leczenie.

O tym, jak dawno miała miejsce ewentualna infekcja świadczy awidność przeciwciał IgG. Jeśli jest niska, świadczy to o niedawno przebytej chorobie, jeśli wysoka - dłuższy czas wcześniej.

Wyniki badania na toksoplazmozę powinien zinterpretować lekarz, by w razie konieczności podjąć odpowiednie leczenie. 

Toksoplazmoza w ciąży - leczenie

Jeśli wyniki badań będą świadczyć o tym, że w trakcie ciąży (lub na krótko przed nią) doszło do zakażenia toksoplazmozą, potrzebne jest leczenie. Lekarze najczęściej stosują spiramycynę i zalecają przyjmowanie przez cały okres ciąży. Lek ten zmniejsza przede wszystkim ryzyko przeniknięcia pierwotniaków przez łożysko do rozwijającego się płodu. 

Jak uniknąć zarażenia toksoplazmozą?

Aby zmniejszyć ryzyko zachorowania, należy przestrzegać dosyć rygorystycznych zasad. O czym trzeba pamiętać?

  • nie spożywaj surowego i niedopieczonego mięsa - nie tylko unikaj tatara i krwistych befsztyków, lecz także nie próbuj surowego mięsa podczas przyprawiania go; 
  • dokładnie myj noże, których używasz do krojenia, oraz deskę, nie krój innych składników za ich pomocą przed umyciem;
  • dokładnie myj owoce i warzywa przed spożyciem;
  • nie pij mleka prosto od krowy;
  • unikaj kontaktu z kocimi odchodami - kuwetę opróżniaj i dezynfekuj codziennie i tylko w gumowych rękawiczkach lub na czas ciąży wyznacz to zadanie komuś innemu;
  • nie pozwalaj kotu chodzić po stole ani lizać lub jeść pokarmów, które zamierzasz spożyć;
  • nie całuj kota, nie przytulaj go, nie pozwalaj mu spać w swoim łóżku;
  • po zabawie z kotem dokładnie myj ręce;
  • jeśli pracujesz w ogrodzie lub bawisz się z dzieckiem w piaskownicy, nie zapominaj o rękawiczkach, a po zakończeniu czynności dokładnie umyj ręce.
Więcej o:
Copyright © Agora SA