Naturalne planowanie rodziny (NPR) obejmuje metody rozpoznawania okresów płodnych i niepłodnych w cyklu miesiączkowym kobiety, które wyznacza się na podstawie obserwacji wskaźników płodności, do których należą:
Naturalne planowanie rodziny wykorzystuje się zarówno jako wsparcie w okresie planowania ciąży, jak i w celach antykoncepcyjnych. NPR pozwala również na wczesne wykrycie różnych stanów chorobowych, ma zastosowanie w diagnostyce oraz leczeniu zaburzeń hormonalnych.
Metody rozpoznawania płodności różnią się między sobą ze względu na liczbę wskaźników, które uwzględnia się w interpretacji przebiegu cyklu. Wyróżnia się metody oparte wyłącznie na obserwacji śluzu szyjkowego bądź temperatury ciała oraz metody objawowo-termiczne, czyli łączące interpretację śluzu szyjkowego i podstawowej temperatury.
Do najpopularniejszych metod naturalnego planowania rodziny należy:
Czasami do metod rozpoznawania płodności zalicza się także metodę laktacyjną niepłodności poporodowej (LAM).
Naturalne planowanie rodziny, opierające się na prowadzeniu regularnej obserwacji cyklu menstruacyjnego, pozwala ustalić dni najwyższej płodności, co z kolei ułatwia starania o dziecko i w rezultacie może przyspieszyć zajście w ciążę.
Dodatkowo nowoczesne metody rozpoznawania płodności pozwalają wyznaczać termin porodu z większą precyzją niż obliczenia, które opierają się na dacie ostatniej miesiączki.
NPR nie jest formą antykoncepcji, ponieważ nie przeciwdziała pojawieniu się okresu płodnego u kobiety, a umożliwia jedynie określenie czasu jego występowania. Ponieważ jednak naturalne planowanie rodziny polega na określeniu płodności kobiety, można je wykorzystywać jako naturalną antykoncepcję - zarówno jako wyłączną metodę antykoncepcyjną lub łącznie z innymi metodami. Antykoncepcja w myśl naturalnego planowania rodziny polega na zaniechaniu współżycia w okresie płodnym. Z kolei łączenie metod naturalnych z innymi metodami oznacza stosowanie w czasie płodnym środków barierowych.
Naturalne planowanie rodziny jest wykorzystywane przez osoby, które z różnych względów nie mogą bądź nie chcą stosować tradycyjnych metod antykoncepcji. To sposób na uniknięcie niechcianej ciąży w sposób naturalny.
Ponieważ naturalna antykoncepcja działa wyłącznie wówczas, gdy obserwacje są prowadzone przez kobietę regularnie i dokładnie przez dłuższy okres, niezwykle ważne jest odpowiednie nastawienie.
Jak zacząć naturalne planowanie rodziny? Warto przejrzeć strony internetowe poświęcone zagadnieniu, na których można znaleźć wiele szczegółów, wskazówek oraz narzędzi. Do zapisywania pomiarów z pewnością będzie bowiem potrzebna specjalna karta obserwacji.
Warto pamiętać, że naturalne planowanie rodziny sprawdza się u kobiet, które są zdrowe, mają regularne cykle miesiączkowe i prowadzą ustabilizowany tryb życia. Metody te bywają zawodne po porodzie, w okresie laktacji, przed menopauzą i jeśli kobieta choruje.