Srom to nie pochwa. Czym jest, jakiej wymaga higieny i jak się objawiają jego problemy zdrowotne

Srom nie jest innym określeniem pochwy (waginy). Nie ma we współczesnym języku polskim dla niego oficjalnego zamiennika, chociaż w mowie potocznej ich nie brakuje, także wulgaryzmów. Zewnętrzne narządy płciowe żeńskie, czyli srom, wymagają innej pielęgnacji niż pochwa, którą osłaniają. Warto wiedzieć, na jakie problemy zdrowotne jest narażony.
Zobacz wideo

Srom, czyli wstyd, hańba, niesława... Niestety, to nie przypadek, że wyrazy bliskoznaczne określenia zewnętrznych narządów płciowych żeńskich miały kiedyś wydźwięk negatywny. Wprawdzie dziś w zasadzie już nikt nie mówi: "sromać się" w kontekście wstydu, ale wciąż sfera seksualności bywa tematem tabu, a to sprzyja problemom z nazewnictwem. Silnie unerwiony srom jest wrażliwy na dotyk i może być źródłem przyjemności (nie tylko w obrębie łechtaczki). Szkoda, że nie doczekał się godnej, bardziej przyjaznej nazwy.

Anatomia narządów płciowych żeńskich, zewnętrznychAnatomia narządów płciowych żeńskich, zewnętrznych Shutterstock



Anatomia sromu (i pochwy)

Srom jest zewnętrzną częścią układu rozrodczego żeńskiego. Składa się z:

  1. większych warg sromowych (labia majora),
  2. mniejszych warg sromowych (labia minora),
  3. łechtaczki  (clitoris), a dokładniej jej fragmentu zewnętrznego,
  4. przedsionka pochwy (vaginal opening).

Wargi sromowe chronią wnętrze pochwy przed zewnętrznymi czynnikami. Zapewniają też odpowiednie nawilżenie dzięki znajdującym się w nich, po obu stronach przedsionka pochwy, gruczołom Bartholina.

Sama pochwa należy już do narządów wewnętrznych i stanowi odcinek żeńskich dróg rodnych. To przewód mięśniowo-błoniasty, silnie rozciągliwym i elastycznym, zazwyczaj długości 6-8 cm, który łączy macicę z przedsionkiem pochwy.

Higiena sromu

Skąd zatem to dość powszechne przekonanie, że wagina to ładniejsza nazwa sromu? Prawdopodobnie wpłynęły na to powiązania między narządami. Łechtaczka to jedyny narząd człowieka przeznaczony wyłącznie dla przyjemności i funkcjonujący raczej odrębnie. Zresztą jej największa część jest niewidoczna, wewnętrzna. Reszta sromu jednak jest już bezpośrednio związana z pochwą i jej ochroną, czyli zdrowie pochwy i sromu w praktyce oznacza zazwyczaj zdrowie pochwy.

Przez higienę pochwy i sromu również nieraz postrzega się higienę pochwową. Tymczasem nie do końca ma to uzasadnienie.

Pochwa to narząd samooczyszczający się. Nie należy myć jej wnętrza, stosować irygacji, nawet płukanki czystą wodą nie są wskazane. Naturalna flora bakteryjna pochwy nie lubi mydeł i innych kosmetyków.

Srom natomiast należy myć regularnie, przynajmniej raz dziennie wodą. Można też stosować delikatne kosmetyki do higieny intymnej, ale ostrożnie ze względu na bliskość pochwy. Warto też wiedzieć, że gruczoły Bartholina też nie lubią chemii. Zaburzenie jej pracy nie dość, że grozi suchością pochwy, ale zwiększa ryzyko infekcji (po uszkodzeniu śluzówki pochwy) i odbiera radość z seksu (przez brak odpowiedniego, naturalnego "poślizgu").

Srom i feromony

Dlaczego higiena sromu jest tak istotna? Bliskość cewki moczowej i odbytnicy sprawia, że ta okolica jest narażona na zakażenia, a brak higieny wiąże się z przewidywalnymi konsekwencjami, w tym zapachowymi.

Ze sromem powiązanych jest wiele wydzielin. Świeże i w odpowiedniej ilości stanowią cenną barierę ochronną, jednak w nadmiarze mogą nawet szkodzić zdrowiu, bo są znakomitą pożywką dla bakterii czy grzybów.

Mastka to biała substancja, która stanowi mieszankę martwych komórek, wydzielin skóry, wilgoci oraz naturalnie występujących bakterii. U kobiet zbiera się ona wokół łechtaczki oraz na fałdach warg sromowych.

Kwasy alifatyczne prawdopodobnie produkuje co trzecia kobieta. Możliwe, że to pozostałość po przodkach, które wykorzystywały (i robią tak wciąż inne naczelne) ostre związki chemiczne do wysyłania seksualno-zapachowych sygnałów. Bywają uznawane za ludzkie feromony. Ich stężenie jest najwyższe podczas owulacji.

Kiedy srom choruje

Świąd sromu (swędzenie), niezależnie od przyczyny, to sygnał, że czas odwiedzić ginekologa. Może być objawem alergii czy zaniedbań higienicznych i wówczas problem rozwiązuje choćby zmiana proszku do prania czy prysznic, jednak często oznacza infekcję, choćby grzybicę, a nawet może świadczyć o chorobie nowotworowej.

Objawem typowym dla grzybicy są białawe, serowate upławy. Dla infekcji bakteryjnej bardziej typowe jest pieczenie, niejednokrotnie podobne jak przy zapaleniu cewki moczowej czy pęcherza moczowego.

Rak sromu jest dość rzadkim nowotworem, występującym po 60. roku życia,który może zaatakować wargi sromowe czy łechtaczkę. Poza swędzeniem objawia się niewielkim guzkiem, możliwym do wyczucia palcami. Czasem pojawia się owrzodzenie sromu.

U młodszych kobiet nowotwór sromu najczęściej ma związek z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Zmiany nowotworowe mogą też mieć związek z liszajem twardzinowym, który czasem atakuje srom.

Rak sromu i inne zmiany nowotworowe mogą być groźne dla życia, jeśli zostaną zaniedbane. Trzeba się badać, odwiedzać ginekologa. Nowoczesna profilaktyka oznacza badanie się u specjalisty.

Więcej o:
Copyright © Agora SA