Inseminacja jest to metoda leczenia bezpłodności. Stosowana jest u kobiet, u których stwierdzono kłopoty z zajściem w ciążę. O takim problemie można mówić wówczas, gdy w ciągu roku, pomimo regularnego współżycia, nie dochodzi do zapłodnienia. Inseminację wykorzystuje się w przypadku kobiet, u których występują zaburzenia owulacji oraz u tych, u których stwierdzono niepłodność idiopatyczną (tzn. niepłodność bez wyraźnej, ustalonej przyczyny). Wskazaniem do przeprowadzenia inseminacji mogą być także problemy po stronie partnera, takie jak słabość lub mała liczebność plemników a także ich brak - wówczas inseminacja występuje z użyciem nasienia dawcy pozyskanego w tzw. banku spermy.
Wyróżniamy kilka rodzajów inseminacji:
Inseminacja domaciczna jest najczęściej stosowana. Zabieg polega na bezpośrednim podaniu cewnikiem do macicy wcześniej spreparowanego nasienia. Technika ta pozwala na ominięcie bariery śluzu szyjkowego, który czasem nie stwarza odpowiednich warunków, by plemniki mogły dotrzeć do komórki jajowej. Inseminację można dokonać nasieniem partnera lub nasieniem dawcy. Zabieg inseminacji jest dla kobiety bezpieczny i nieskomplikowany. Trwa zaledwie kilka minut. Zdecydowanie więcej czasu pochłania przygotowanie do inseminacji. Wymaga ono przeprowadzenia badań i stałego monitorowania stanu owulacji tak, aby móc ustalić moment najbardziej korzystny na przeprowadzenie zabiegu. Wśród badań koniecznych do przeprowadzenia przed zabiegiem znajdują się m.in.: badanie stopnia czystości pochwy, badanie posiewu z szyjki macicy, badanie na obecność chlamydii, wirusa HIV, HCV, HBsAg oraz test w kierunku kiły. Konieczność przeprowadzenia badań dotyczy również partnera.
Po przeprowadzonym zabiegu kobieta musi przyjmować leki zawierające progesteron, które mają za zadanie wspieranie drugiej fazy cyklu. Wszystko to ma na celu wsparcie zarodka w procesie zagnieżdżania i zapewnienie mu odpowiednich warunków do rozwoju. Jeśli zabieg się powiedzie w niedługim czasie nastąpi wzrost poziomu HCG we krwi, co można zbadać za pomocą dostępnych w aptekach testów ciążowych.
Bank spermy najczęściej jest wykorzystywany, kiedy nasienie partnera nie może zostać wykorzystane ze względu na bezpłodność lub choroby genetyczne. Osobom, które z różnych przyczyn nie mogą skorzystać z innych metod, bank spermy pozwala na pozyskanie nasienia. Aby oddać je do banku spermy, trzeba spełnić szereg kryteriów, takich jak:
W czasie rozmowy kwalifikacyjnej przed oddaniem spermy oceniany jest także wygląda kandydata. Kiedy para zdecyduje się na skorzystanie z banku spermy, wybiera nasienie uwzględniając cechy fizyczne jej dawcy, najczęściej zbliżone do partnera. Pary decyduje się na skorzystanie z banku spermy także wtedy, gdy chcą przechować nasienie partnera na późniejszy okres, np. ze względu na długotrwałe leczenie.
Skuteczność inseminacji jest o wiele niższa od zapłodnienia pozaustrojowego. Prawdopodobieństwo zajścia w ciążę po pierwszym zabiegu wynosi zaledwie od kilku do 20 proc. W przypadku niepowodzenia istnieje możliwość przeprowadzania inseminacji od trzech do sześciu razy. Jeśli w tym czasie nie dojdzie do zapłodnienia, wówczas pary informowane są o innych metodach walki z niepłodnością. Istnieje kilka przeciwwskazań do wykonania inseminacji. Zabieg inseminacji nie może być przeprowadzony u kobiet, które cierpią na niedrożność jajników. Nie powiedzie się on również u pań, u których stwierdzono stany zapalne narządów rodnych lub mięśniaki macicy. Także problemy z błoną śluzową macicy, choroby nowotworowe i ciężkie choroby ogólnoustrojowe stanowią przeciwwskazania do wdrożenia leczenia niepłodności metodą inseminacji.
Zarówno inseminacja jak i in vitro są to metody, które mają na celu wspomaganie rozrodu. Istnieją między nimi jednak zasadnicze różnice. Przede wszystkim in vitro jest zdecydowanie bardziej złożonym zabiegiem, o skomplikowanej procedurze. Poza tym przeprowadzenie zapłodnienia in vitro jest zdecydowanie bardziej kosztowne niż zabieg inseminacji. I co najważniejsze, istnieje spora rozbieżność w skuteczności obu zabiegów. In vitro daje około 35 proc. szans na udane zapłodnienie. In vitro jako pozaustrojowa metoda zapłodnienia przebiega w warunkach laboratoryjnych i jest w tej chwili jedyną metodą, która pozwala na zajście w ciążę kobietom mającym problem z drożnością jajowodów czy zaawansowaną endometriozą. Inne metody w przypadku tych schorzeń nie istnieją. Na jej skuteczność ma wpływ wiele czynników, wśród których istotny jest wiek kobiety czy przyczyna niepłodności.