Banki spermy - czy ciąża z anonimowym dawcą to dobry pomysł?

Zapłodnienie za pomocą nasienia dawcy jest praktykowane w medycynie od przynajmniej 50 lat. Kim są pacjenci klinik prowadzących banki spermy? Pary, które nie mogą uzyskać ciąży pomimo zaawansowanych metod leczenia? A może singielki? O czym warto wiedzieć i co dokładnie sprawdzić zanim zdecydujemy się na ciążę z anonimowym tatusiem?

Kto korzysta z banku nasienia: 36 lat, brak partnera, dziecko z rozsądku

Modelka Monica Cruz, siostra znanej aktorki Penelope Cruz, jest w zaawansowanej ciąży. Ma 36 lat. Nie ukrywa, że ojcem jest pierwszego dziecka jest anonimowy dawca nasienia. Cruz zdecydowała się na inseminację nasieniem nieznajomego, bo nie chciała rezygnować z macierzyństwa tylko dlatego, że do tej pory nie spotkała odpowiedniego partnera. W przypadku kobiet, po 35 roku życia, płodność drastycznie spada, odkładanie macierzyństwa na później, może być ryzykowne. Cruz wzięła sprawy w swoje ręce, podjęła decyzję o samotnym macierzyństwie. W hiszpańskim wydaniu magazynu "Elle" stwierdziła, że otwarcie mówić o tym w jaki sposób zaszła w ciążę, po to, aby podziękować wszystkim anonimowym dawcom, którzy pomagają samotnym kobietom spełnić marzenia o macierzyństwie. W Polsce tylko wybrane kliniki leczenia niepłodności pomagają singielkom zajść w ciążę z nasienia dawcy. - Nie widzę problemu w tym sposobie uzyskania ciąży. Równie dobrze kobieta może iść na imprezę i próbować zajść w ciążę, przy okazji złamie sobie kręgosłup moralny i zrujnuje komuś życie, bo np. okaże się, że ojcem dziecka jest żonaty mężczyzna. Dlatego uważam, że jeżeli kobieta, która nie ma stałego partnera, a chce skorzystać z nasienia dawcy, powinna mieć taką możliwość zrealizowania planów macierzyńskich. W mojej klinice zdarzają się takie pacjentki kilka razy w roku - mówi dr n. med. Grzegorz Mrugacz, dyrektor medyczny Bociana, Kliniki Leczenia Niepłodności, Ginekologii i Położnictwa z Białegostoku.

Wadliwe geny do odstawki

W Polsce na dziecko z nasienia dawcy najczęściej decydują się pary, które nie mogą uzyskać ciąży z plemników partnera. Pomimo wielkiego postępu jaki na przestrzeni ostatnich lat dokonał się w medycynie rozrodu, część pacjentów leczonych z powodu niepłodności nigdy nie doczeka się biologicznego potomka. Wskazania do użycia nasienia dawcy to azoospermia (zbyt mała liczba plemników), niepowodzenia zapłodnienia pozaustrojowego in vitro, dziedziczone choroby genetyczne, nosicielstwo wirusa HIV.

Dzieci anonimowych dawców: ile ich jest?

W 2009 roku w Polsce wykonano 1751 inseminacji z wykorzystaniem nasienia dawcy. Z tego urodziło się 342 zdrowych noworodków. Dane pochodzą z raportu sporządzonego przez Sekcję Płodności i Niepłodności Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Liczba ta jest jednak zaniżona. Nie wszystkie kliniki medyczne raportują o tym, ile zostało wykonanych inseminacji. Dla porównania, w ostatnich kilku latach, w Stanach Zjednoczonych rodzi się rocznie najprawdopodobniej 600 000 tysięcy dzieci poczętych dzięki dawstwu nasienia. Nieoficjalne dane mówią, że w wyniku dawstwa nasienia mogło urodzić się, w samych Stanach Zjednoczonych, już około miliona dzieci. Niestety, żaden światowy ośrodek nie gromadzi dokładnych danych dotyczących liczby dzieci urodzonych dzięki dawstwu.

Dawca nie zawsze anonimowy?

Kilka tygodni temu europejskie i polskie media poruszyła sprawa 21-letniej Niemki, Sarah P. Poczęta z nasienia dawcy kobieta chciała poznać genetycznego ojca. Sąd uznał, że prawa Sarah P są ważniejsze, pomimo że za Odrą, panowie, którzy sprzedali nasienie, pozostają anonimowi. Klinika, w której dziewczyna została poczęta, ma ujawnić dane jej biologicznego ojca. W Wielkiej Brytanii w 2005 r. wprowadzono pełną jawność dawstwa. Dzięki temu można dotrzeć do dawcy np. w sytuacji wyjątkowej, takiej jak choroba dziecka i związana z tym potrzeba przeprowadzenia pogłębionego wywiadu medycznego, konieczność wykonania badań genetycznych, konieczność dawstwa organów lub szpiku. Dorastające na Wyspach dziecko poczęte dzięki dawcy, kiedy uzyska pełnoletność, ma prawo poznać swojego genetycznego ojca. Po wprowadzeniu tego obowiązku liczba chętnych dawców zmniejszyła się o 80 proc.

Dane dawców/biorców nasienia

W Polsce - jak informuje na swojej stronie internetowej Stowarzyszenie na Rzecz Leczenia Niepłodności i Wspierania Adopcji Nasz Bocian - dawstwo i biorstwo gamet wciąż nie są uregulowane prawnie. Praktyka jest jednak taka, że ośrodki medyczne zajmujące się adopcją prenatalną nie udostępniają danych dawców/biorców oraz opatrują je klauzulą poufności.

Każdy dawca gamet posiada specjalny numer identyfikacyjny, który może zostać przekazany potomstwu narodzonemu z jego materiału. W ten sposób, konkretne osoby pozostają anonimowe, ale dzięki numerowi, potencjalne przyrodnie rodzeństwo, może się odnaleźć. - Dawcy są zarejestrowani, podpisują informację, że nasienie będzie udzielane anonimowo. Rodzice mają jedynie numer dawcy. W naszej klinice trzymamy ścisłe standardy. Jeśli uda się uzyskać 5 ciąż z nasienia jednego dawcy, to już więcej nie korzystamy z niego. Oczywiście, że istnieje problem, że dzieci od tego samego dawcy spotkają się, ale proszę sobie wyobrazić, że w zamkniętych środowiskach dzieci różnych matek mogą mieć tego samego ojca, nawet o tym nie wiedząc - zwraca uwagę dr Mrugacz.

Studenci najpłodniejsi?

Dawcom nasienia nie przysługuje gratyfikacja finansowa poza rekompensatą poniesionych kosztów. Wysokość rekompensaty jest ustalana indywidualnie z placówką realizującą program dawstwa. W zależności od miasta i kliniki za jednorazowe oddanie nasienia można dostać od 600 do 1200 zł. Dawcą może zostać zdrowy mężczyzna w wieku do 35 lat. Ośrodki prowadzące tzw. banki spermy wymagają, aby kandydat miał co najmniej średnie wykształcenie, brak chorób genetycznych, zaburzeń psychicznych i chorób zakaźnych. Dawcy to najczęściej chcący dorobić sobie studenci.

Banki spermy: Plemniki w poczekalni

Sprawdzone i pewne kliniki leczenia niepłodności przestrzegają rygorystycznych zasad dotyczących wykorzystania nasienia dawcy. Po licznych badaniach krwi, nasienie jest zamrażane i przez 180 dni podlega kwarantannie. Po upływie tego okresu wymagane jest ponowne przeprowadzenie badań dawcy i dopiero po kolejnym wykluczeniu chorób infekcyjnych nasienie udostępnia się potrzebującym. W internecie można znaleźć wiele stron zajmujących się pośrednictwem. Natkniemy się na różne treści np: "Mężczyzna lat 34, dwoje dzieci, 180 cm wzrostu, 75 kg, oczy brązowe, bez nałogów, zdrowy, wykształcenie wyższe zostanie dawcą" lub bardziej dosadne: "Oczywiście chcę trochę poseksić, a tak na poważnie to doszedłem do wniosku, że to wielkie marnotrawstwo, kiedy się masturbuję i za każdym razem taki jeden wytrysk mógłby kogoś uszczęśliwić" - to 19-letni Mateusz. Internetowe podziemie oferuje możliwości znalezienia dawcy, ale nie zawsze jest to bezpieczne. Przy tego typu działalności nie towarzyszą żadne badania, lekarze ani laboratorium. Nie ma procedury "kwarantanny" nasienia, a to niesie ze sobą duże ryzyko, że dawca może być nosicielem różnych chorób.

Gdzie szukać dawcy nasienia?

Decydując się na ciążę z nasienia dawcy warto - podczas poszukiwań odpowiedniego dawcy i kliniki - uzyskać odpowiedź na kilka pytań. Najważniejsze z nich to: jakie dawcy mają wykonywane badania, jak długo są sezonowane gamety (sezonowanie w tym ujęciu oznacza, że gamety są używane po okresie, w którym mogły

uwidocznić się ewentualne choroby u dawcy, powinno trwać

180 dni - przyp. red.) ilu dawców ma ośrodek, jakie cechy dawców pożądane przez biorców są możliwe do uzyskania i poznania, od jak dawna ośrodek prowadzi bank gamet.

Tożsamość genetyczna nie taka straszna

Broszura "Powiedzieć i Rozmawiać" to polskojęzyczna wersja jedynego poradników dla rodziców zainteresowanych adopcją prenatalną. Poradnik (tytuł oryginału "Telling and Talking") został wydany w 2009 roku przez brytyjskie Stowarzyszenie Donor Conception Network, zrzeszające rodziców dzieci urodzonych dzięki adopcji prenatalnej, dawców, dawczynie oraz dorosłe dzieci urodzone dzięki dawstwu komórek lub zarodków. "Powiedzieć i Rozmawiać" to lektura, dzięki której potencjalni rodzice dzieci z adopcji prenatarnej oswoją temat rodzicielstwa dzięki dawstwu.

Zanim zdecydujesz się na ciążę z nasienia dawcy zastanów się:

co powiesz swojemu dziecku na temat jej/jego poczęcia?

czy potrafisz zaakceptować to, że geny twojego dziecka będą pochodziły od anonimowej osoby?

co powiesz i co zrobisz, jeśli twoje dziecko będzie chciało poznać genetycznego ojca?

czy jesteś w stanie zaakceptować to, że być może twoje dziecko posiada kilka/kilkanaście braci i sióstr, którzy pozostaną dla dziecka anonimowi?

Konsultacja: dr n. med. Grzegorz Mrugacz, dyrektor medyczny Bociana, Kliniki Leczenia Niepłodności, Ginekologii i Położnictwa z Białegostoku

Poradnik "Powiedzieć i Rozmawiać" można nieodpłatnie pobrać ze strony Stowarzyszenia na Rzecz Leczenia Niepłodności i Wspierania Adopcji Nasz Bocian .

 

Podyskutuj na Forum:

 

Dziecko z banku spermy - jak mu o tym powiedzieć?

 

Dawcy spermy przestają być anonimowi

 

Pomocy, mój chłopak chce zostać dawcą spermy!

 

Bank spermy a problemy etyczne dawcy

Więcej o:
Copyright © Agora SA