Można ogólnie powiedzieć, że nadwrażliwość pokarmowa to taka sytuacja, gdy po zjedzeniu jakiegoś produktu dziecko (lub człowiek dorosły) źle się czuje. Obserwowane objawy chorobowe mogą być identyczne, natomiast związany z chorobą mechanizm ich powstawania bywa różny. Nadwrażliwość pokarmowa może mieć bowiem związek z działaniem układu odpornościowego - to są rozmaite alergie pokarmowe. Może też nie być związana z reakcjami immunologicznymi - i do tej właśnie grupy zalicza się nietolerancje pokarmowe.
Alergia pokarmowa
W alergii pokarmowej mamy do czynienia z niewłaściwym reagowaniem układu odpornościowego na białko zawarte w jakimś pokarmie. Alergie pokarmowe dzielą się na zależnie od przeciwciał IgE i niezależne od przeciwciał IgE (oba rodzaje mogą występować jednocześnie).
W przypadku alergii IgE zależnej po zjedzeniu uczulającego produktu dziecko może niemal natychmiast mieć pierwsze niepokojące objawy, takie jak: zaczerwienienie i obrzęk wokół ust, szczypanie w jamie ustnej, duszności lub świszczący oddech, obrzęk warg i powiek, wymioty, ból brzucha, biegunka. Takie nagłe wystąpienie alergii może być niebezpieczne, wtedy warto skontaktować się z lekarzem, a w przypadku duszności wezwać pogotowie.
Objawy mogą się też ujawnić w kilka godzin po zjedzeniu alergizującego dania. Wówczas naprawdę trudno wytropić, jaki pokarm powoduje dolegliwości. Mogą one dotyczyć skóry (suchość, rumień, wysypka, pokrzywka), układu pokarmowego (ulewanie, wymioty, bóle brzucha, biegunki, śluz i krew w stolcu), układu oddechowego (katar, kaszel, duszności), układu nerwowego (nadpobudliwość, zaburzenia snu). Ponadto alergia pokarmowa u dzieci często powoduje przewlekłe wysiękowe
zapalenie uszu, a potem niedosłuch.
Maluch z alergią na białko mleka krowiego, po zjedzeniu produktów zawierających ten alergen może mieć wysypkę, biegunkę, kolkę itp. Już niewielka ilość alergenu może wywołać reakcję uczuleniową. Co ciekawe, układ odpornościowy reaguje nieprawidłowo na określoną cząsteczkę białka. Jeśli alergik dostanie preparat zawierający białka mleka poddane hydrolizie, czyli bardzo rozdrobnione, „pocięte” na małe kawałeczki, nie zareaguje objawami uczulenia.
Alergia pokarmowa dotyczy ok. 4-8 proc. dzieci oraz ok. 2 proc. osób dorosłych.
Nietolerancja pokarmowa?
W przypadku nietolerancji pokarmowej reakcja na dany produkt jest mniej gwałtowna. Jest ona wynikiem nieprawidłowych reakcji enzymatycznych, farmakologicznych, metabolicznych lub psychosomatycznych.
Nietolerancja może wystąpić, gdy organizm produkuje zbyt mało enzymu potrzebnego
do strawienia jakiegoś pokarmu. Najczęściej obserwuje się nietolerancję laktozy – cukru zawartego w mleku. Do jego rozłożenia na glukozę i galaktozę potrzebny jest enzym laktaza. Jeśli go brakuje, mogą wystąpić bóle brzucha, wzdęcia, biegunki – po spożyciu słodkiego mleka czy produktów z niego wykonanych. Ale jogurt czy kefir to mleko ukwaszone. Zawarte w nich bakterie kwasu mlekowego rozkładają laktozę i większość osób z nietolerancją tego cukru może zjadać mleczne produkty poddane fermentacji. Nietolerancja laktozy może ujawnić się w różnym wieku. Pierwotna, tzn. taka, która ujawnia się od razu po urodzeniu, zdarza się bardzo rzadko.
Jak pomóc dziecku?
Jeżeli twoje dziecko ma problemy z układem pokarmowym: biegunki, wzdęcia, gazy, nudności i wymioty, jeśli słabo przybiera na wadze, koniecznie zgłoś się z nim do lekarza. Na własną rękę nie można orzec, jakie jest podłoże problemów. Szykując się na wizytę u pediatry przygotuj sobie odpowiedzi na następujące pytania:
- jak wygląda dieta dziecka?
- kiedy występują dolegliwości? Czy pojawiają się po zjedzeniu konkretnych produktów?
- od kiedy maluch ma niepokojące objawy?
Warto pamiętać, że dolegliwości pokarmowe mogą mieć także inne przyczyny niż alergia lub nietolerancja. Powodem przewlekłych biegunek może być np. nadmierne spożycie soków owocowych. Bóle brzucha mogą wywoływać różne zakażenia wirusowe, bakteryjne i pasożytnicze lub stres. Lekarz zleci odpowiednie badania i na podstawie ich wyników postawi właściwą diagnozę.
Nadwrażliwości ciąg dalszy
Niektóre produkty wywołują niepożądane objawy, takie jak katar i kichanie, rumień skóry, bóle głowy, migreny u osób z nieprawidłowym metabolizmem histaminy czy serotoniny (czekolada i kakao, wędzone ryby, ostre przyprawy, pomidory, banany, cytrusy) albo nietolerancją tzw. ulepszaczy i różnych dodatków do żywności ( sztuczne słodziki, barwniki, glutaminian sodu).
Czym innym jest alergia (np. na mleko, jaja, orzechy, ryby, soję, gluten), a czym innym nietolerancja pokarmowa.
To także może cię zainteresować:
