Neonatolog - czym się zajmuje?
Neonatologia to nazwa specjalizacji lekarskiej, która zajmuje się noworodkami. Termin neonatologia pochodzi od łacińskiego słowa "neonatus", oznaczającego właśnie noworodka. Lekarz neonatolog zajmuje się maluchami w pierwszym miesiącu ich życia. Dzieci, które skończyły miesiąc, zalicza się już do grupy niemowlaków i nie podlegają one pod opiekę neonatologa.
Czym dokładnie zajmuje się neonatolog? Lekarz z tej specjalizacji zaraz po urodzeniu się dziecka musi przede wszystkim dokonać oceny stanu zdrowia malucha - nadaje punktację w skali Apgar. Aby prawidłowo określić liczb punktów w tej skali, musi dokonać oceny czynności serca, zbadać jego oddech, ocenić napięcie mięśniowe, barwę skóry, a także reakcję dziecka na drażnienie. Następnie maluch przechodzi dokładne badania, w trakcie których lekarz szczególną uwagę zwraca na ewentualne odchylenia od normy (tu chodzi m.in. o jakiekolwiek wady wrodzone, które do tej pory - w czasie ciąży - nie zostały zdiagnozowane.
Wady wrodzone mogą zostać zdiagnozowane w trakcie ciąży, podczas badań prenatalnych.
Neonatolog zbada również, jak funkcjonują kończyny dziecka, np. czy nogi u dziecka zginają się w prawidłowy sposób w kolankach, czy stópki nie są wykrzywione, sprawdzi, czy serce prawidłowo bije, oceni przepływ krwi w pachwinach, zajrzy także w podniebienie i oceni ruchliwość języka. Dodatkowo zbada, czy noworodek ma prawidłowy wzrok, dobrze wykształcone narządy płciowe. W sytuacji, gdy w czasie pierwszej doby po urodzeniu się dziecka cokolwiek wzbudzi niepokój neonatologa, jeszcze w szpitalu zaleci wykonanie dodatkowych badań małemu pacjentowi.
Neonatolog - czy powinien być obecny na sali porodowej?
Lekarze neonatolodzy wchodzą w skład zespołu lekarzy, którzy są obecni na sali porodowej (lub są na posterunku w pobliżu sali). W czasie porodu o stan zdrowia matki i dziecka dbają głównie położne oraz ginekolodzy. Rola neonatologa zaczyna się w momencie, gdy dziecko pojawi się na świecie. Wtedy wykonuje on podstawowe badania, oceniające stan zdrowia noworodka.
Jeśli stan zdrowia malucha został oceniony na dobry, nie ma potrzeby dalszej opieki neonatologicznej. Gorzej sytuacja wygląda, jeżeli lekarz u nowo narodzonego dziecka wykryje jakieś nieprawidłowości. Zadaniem lekarza jest wtedy skierowanie malucha na odpowiednie badania, monitorowanie wyników i nadzór nad jego dalszym stanem zdrowia.
Zdarzają się również przypadki, kiedy bezpośrednio po urodzeniu się dziecka zachodzi konieczność przeprowadzenia resuscytacji - w takiej sytuacji wykonuje ją właśnie neonatolog.
Większość wad u noworodków diagnozuje się już w czasie ciąży, więc jeśli na oddział trafia kobieta, która ma rodzić dziecko z jakimiś zaburzeniami, neonatolog wraz z ginekologiem ustala najbezpieczniejszy sposób porodu. Tacy pacjenci wymagają szczególnie troskliwej i uważnej opieki neonatologa po porodzie, a także ustalenia planu terapii.
Neonatolog - jakie wykonuje badania?
Do poradni neonatologicznej powinni wybrać się rodzice noworodków, które zaraz po urodzeniu oceniono na całkowicie zdrowe, jednak ich opiekunowie nie są przekonani, że maluchy rozwijają się w prawidłowy sposób. Wśród najczęściej pojawiających się wątpliwości co do stanu dziecka wymienia się:
- brak apetytu i wolny przyrost masy ciała, szczególnie jeżeli noworodek urodził się z niską masą ciała,
- problemy z wypróżnieniem - częste biegunki lub uciążliwe zaparcia,
- ulewanie pokarmu, wymioty,
- wszelkiego rodzaju zmiany występujące na skórze,
- przedłużająca się żółtaczka,
- zbyt duża senność u noworodka (maluch ma bardzo mało krótkich okresów, w których jest aktywny, albo właściwie ich nie miewa).
Dodatkowo zaleca się, by konsultacji u lekarza neonatologa zasięgnęli także rodzice noworodka, którzy zauważą u swojego malucha następujące objawy:
- problemy i trudności z oddychaniem,
- bladość skóry, mogąca świadczyć o niedokrwistości,
- drgawki i inne budzące niepokój reakcje, mogące świadczyć o zaburzeniach ze strony układu nerwowego.
Opieką lekarza neonatologa powinny być też objęte dzieci, które:
- podczas badania po urodzeniu otrzymały mało punktów w skali Apgar,
- zostały poddane resuscytacji zaraz po urodzeniu,
- mają zdiagnozowaną w czasie ciąży jakąkolwiek wadę wrodzoną lub inne schorzenia, np. w wyniku zakażeń wrodzonych lub nabytych, urazów okołoporodowych czy też niedotlenienia okołoporodowego,
- mają wady lub schorzenia wykryte zaraz po urodzeniu,
- chorują na zespół neurologiczny (mają drgawki, krwawienia śródczaszkowe czy problemy z napięciem mięśniowym - zarówno obniżone, jak i wzmożone).
Neonatolodzy zajmują się również wcześniakami, aby wyeliminować pojawienie się ewentualnych powikłań zdrowotnych i pomóc im najszybciej nadrobić zaległości rozwojowe.
