Kikut pępowiny to pamiątka z życia płodowego, pozostałość po połączeniu dziecka sznurem pępowinowym z łożyskiem matki. Tą drogą, wraz z krwią, do malucha docierały składniki odżywcze, niezbędne do rozwoju oraz tlen. W ten sam sposób usuwane były produkty metaboliczne, pochodzące z wnętrza macicy. Kiedy podczas porodu w pępowinie ustaje krążenie krwi, sznur pępowinowy należy przeciąć. W tym celu pępowinę zaciska się specjalną zapinką, na wysokości mniej więcej dwóch centymetrów od brzucha dziecka. Powstały w ten sposób kikut pępowinowy zostaje zabezpieczony jałowym kawałkiem gazy. Plastikowy zacisk zostaje ściągnięty, gdy noworodek zostaje wypisany ze szpitala.
Jak wygląda kikut pępowinowy?
Kilka godzin po porodzie kikut pępowinowy ma kolor biało-niebieski, jest wilgotny. Po upływie doby wysycha i zmienia kolor na żółto-brązowy. Z czasem obsycha jeszcze bardziej, staje się czarny. W pierwszych dniach podczas zabiegów pielęgnacyjnych w okolicy pępka dziecka może pojawić się nieco krwi. Nie jest to powód do niepokoju.
Kikut pępowinowy. Co robić, a czego unikać w pielęgnacji pępka?
Do niedawna na gojący się kikut pępowinowy stosowano alkohol etylowy, to jest 70-procentowy spirytus. Ponieważ jednak ten drażnił skórę dziecka, a nie przynosił spodziewanych efektów, dziś zalecana jest wyłącznie sucha pielęgnacja. Co to oznacza? Otóż należy zadbać jedynie o suchość i utrzymanie okolicy pępka w czystości. Ponieważ kikut pępowinowy, który goi się prawidłowo, samoistnie wysycha, nie trzeba smarować go niczym ani przecierać. Pielęgnacja pępka noworodka - nie boli, nie jest trudna. Przyjemne zmiany
Ponieważ właściwa pielęgnacja kikuta pępowinowego wspomaga proces jego wysychania i odpadania, pielęgnując pępek noworodka należy pamiętać o tym, by:
- zapewnić kikutowi pępkowemu dostęp do powietrza, by wysychał oraz by nie zaistniały warunki sprzyjające rozwoju bakterii (ciepłe i wilgotne środowisko). W tym celu dziecko powinno być ubierane w przewiewnie ubranka, a pieluszka musi mieć podwinięte bądź podcięte brzegi,
- dbać o higienę pępka, by do rany nie wdało się zakażenie. Przed wykonywaniem jakichkolwiek zabiegów pielęgnacyjnych przy kikucie pępowiny należy najpierw dokładnie umyć ręce. Należy stosować gaziki: jałowe bądź nasączone, dostępne w aptece,
- okolice pępka były nie tylko czyste, ale i suche. Oznacza to, że nie należy go namaczać. Jeżeli podczas kąpieli pępek się zamoczy, wystarczy go osuszyć (można też zdezynfekować),
- kikut pępowiny można przecierać środkiem dezynfekującym, który pozwala zapobiec zapaleniom i nadkażeniom bakteryjnym w obrębie kikuta. Nie należy używać spirytusu, kremów, pudru, maści czy gencjany. Warto pamiętać, że kluczowy proces odklejania odbywa się w zagłębieniu skóry, dlatego właśnie ono wymaga szczególnej pielęgnacji.
Nawet jeśli kikut pępowiny utrzymuje się dłużej, nie należy go odrywać - zawsze należy czekać, aż oddzieli się samoistnie.
Kiedy odpada kikut pępowinowy?
Zakłada się, że kikut pępowinowy odpada po mniej więcej dwóch tygodniach od porodu, jednak zdarza się, że czas ten się przedłuża. Ma to miejsce w przypadku wcześniaków lub maluchów, które urodziły się poprzez cesarskie cięcie. Zależy to również od stosowanych zabiegów pielęgnacyjnych, ale także od grubości sznura pępowinowego i pierścienia skóry okalającego pępowinę. Gruba pępowina potrzebuje więcej czasu na obkurczenie się, przez co wydłuża się czas obsychania kikuta. To oznacza, że grubsze kikuty pępowiny odpadają później.
Kikut pępowinowy. Co powinno niepokoić?
Kikut pępowinowy budzi wiele obaw, zwłaszcza przy pierwszym dziecku. Na szczęście zazwyczaj jego gojenie się przebiega bez komplikacji. Mogą się jednak zdarzyć sytuacje, które są niepokojące. Wówczas należy skontaktować się z lekarzem bądź położną. Kiedy działać?
- Jeśli obserwuje się stały wysięk płynu z głębi kikuta.
- Gdy w okolicy pępka pojawi się opuchlizna, a z kikuta pępowiny sączy się kleista wydzielina, pojawia się nieprzyjemny zapach. To mogą być objawy stanu zapalnego.
- Kiedy kikut pępowinowy odpadnie, a pępek jest zaczerwieniony - to również może oznaczać na stan zapalny.
- Jeśli kikut pępowiny nie odpada samoistnie w ciągu dwóch tygodni.
- Jeżeli kikut pępowiny obficie krwawi, co może wskazywać na zaburzenia krzepliwości krwi.
