Podczas ci±¿y ca³± skórê p³odu pokrywa meszek p³odowy, nazywany równie¿ lanugo. Najczê¶ciej zanika jeszcze przed urodzeniem. W niektórych przypadkach zdarza siê jednak, ¿e noworodek przychodzi na ¶wiat pokryty specyficznym, delikatnym meszkiem. Nie jest to powód to obaw. Ow³osienie tego typu znika pod wp³ywem wycierania w ci±gu pierwszych tygodni ¿ycia.
Lanugo na skórze p³odu zaczyna siê tworzyæ w okolicach czwartego, pi±tego miesi±ca ci±¿y. S± to bardzo ma³e w³oski, które w trakcie ci±¿y podlegaj± ci±g³ej wymianie. Stare wpadaj± do p³ynu owodniowego, a na ich miejsce wyrastaj± nowe. Funkcja jak± spe³niaj± jest zwi±zana z ochron± skóry p³odu przed nadmiern± maceracj±. P³ód stale przebywa w ¶rodowisku wodnym, co nara¿a jego skórê na marszczenie. Meszek p³odowy w po³±czeniu z tzw. mazi± p³odow± (³ój oraz martwe komórki naskórka) stanowi± swoist± barierê ochronn± przed p³ynem owodniowym. Lanugo mo¿e wystêpowaæ na ca³ym ciele dziecka, oprócz d³oni, warg i podeszwy stóp. Najwiêcej jest zazwyczaj na plecach, ramionach i policzkach. Jest puszyste i bezbarwne.
Ciekawostk± jest niew±tpliwie fakt, ¿e meszek p³odowy wystêpuje równie¿ u zwierz±t futerkowych. W przeciwieñstwie do ludzkiego lanugo u zwierz±t nie znika. Ju¿ po urodzeniu meszek ca³y czas ro¶nie i stopniowo przekszta³ca siê w regularn± sier¶æ.
Meszek p³odowy zazwyczaj zanika w okolicach ósmego miesi±ca ci±¿y. Dziecko po³yka go razem z p³ynem owodniowym. To w³a¶nie z niego oraz ze z³uszczonego naskórka powstaje smó³ka, która jest wydalana przez noworodka w pierwszej dobie po urodzeniu. W¶ród dzieci urodzonych w terminie niewiele rodzi siê z lanugo. Znaczniej wiêcej przypadków mo¿na zaobserwowaæ w¶ród wcze¶niaków, z tej prostej przyczyny, ¿e przychodz± na ¶wiat zanim lanugo zd±¿y zanikn±æ. W takich sytuacjach meszek p³odowy jest znacznie grubszy i mo¿e utrzymywaæ siê d³u¿ej ni¿ u dzieci urodzonych w prawid³owym terminie. Do przeciwnej sytuacji dochodzi je¶li noworodek zostanie urodzony po wyznaczonym terminie porodu. Jego skóra po przyj¶ciu na ¶wiat mo¿e byæ znacznie bardziej pomarszczona ni¿ u dzieci urodzonych o czasie, poniewa¿ d³u¿ej przebywa³ w ¶rodowisku wodnym bez nale¿ytej ochrony przed nim. Skóra pofa³dowana na skutek zbyt d³ugiego moczenia nazywana jest skór± praczki.
Obfity meszek p³odowy po urodzeniu nie powinien spêdzaæ snu z powiek rodzicom. W ¿adnym wypadku nie wolno usuwaæ go si³± np. poprzez golenie. Zazwyczaj znika samoistnie w ci±gu pierwszych tygodni ¿ycia. Aby przyspieszyæ ten proces wystarcz± standardowe zabiegi jak np. codzienne k±piele, czy przewracanie noworodka z boku na bok, aby lanugo równomiernie siê wyciera³o. Mo¿na te¿ g³askaæ dziecko przy u¿yciu specjalnych rêkawiczek. Nale¿y jednak bardzo uwa¿aæ. Skóra noworodka jest niesamowicie delikatna i zbyt intensywne pocieranie mo¿e doprowadziæ do niepotrzebnych podra¿nieñ. Warto pamiêtaæ, ¿e sam fakt, ¿e skóra dziecka jest pokryta lanugo, nie powoduje u niego ¿adnego poczucia dyskomfortu i nie ma potrzeby przyspieszania procesu usuwania ow³osienia.
Je¶li meszek p³odowy utrzymuje siê po urodzeniu zbyt d³ugo, warto udaæ siê na konsultacjê do pediatry, poniewa¿ istnieje ryzyko, ¿e jest to objaw choroby wrodzonej lub zaburzeñ hormonalnych. Jedn± z mo¿liwo¶ci jest hipertrichoza meszkowa. To niezwykle rzadka choroba wrodzona objawiaj±ca siê w³a¶nie nadmiernym ow³osieniem. W jej przebiegu lanugo nie zanika i mo¿e przekszta³caæ siê we w³osy pierwotne.
Lanugo nie znika na zawsze. Mo¿e pojawiæ siê na skórze nawet doros³ego cz³owieka w stanach ciê¿kiego niedo¿ywienia. Czêsto towarzyszy na przyk³ad anoreksji. Na skutek ekstremalnego zaniku tkanki t³uszczowej organizm ma problemy z w³a¶ciw± termoregulacj±. Lanugo w takich stanach pomaga przywróciæ ten proces do równowagi.
Przeczytaj tak¿e: