Niedobór wapnia i witaminy D u dziecka? Przeczytaj i dowiedz się jak do tego nie dopuścić

Dieta dziecka powinna być zbilansowana, powinny się w niej znaleźć różne grupy produktów, zawierające niezbędne składniki: wśród nich witaminę D i wapń.

Witamina D: dlaczego jest ważna?

Odpowiedni poziom witaminy D w organizmie niezbędny jest do jego prawidłowego funkcjonowania – wiele komórek zawiera receptory wit. D, działanie wielu układów jest od niej zależne. Nie jest potrzebna jedynie kościom, wspiera także m.in. pracę mięśni i układ odpornościowy.

Funkcja witaminy D, o której najczęściej się słyszy, to zapobieganie krzywicy. Jej objawy to m.in. późne ząbkowanie, próchnica, rozmiękanie kości potylicy czy tzw. tężyczka krzywicza.

Jak uzupełniać jej poziom?

Podstawową formą zaspokojenia zapotrzebowania organizmu na witaminę D jest produkcja w ludzkiej skórze (pod wpływem promieni słonecznych) – w ten sposób dostarczymy aż 90 proc. dziennego zapotrzebowania, pozostałe 10 proc. powinno pochodzić z pożywienia. Jednak nie jest to takie proste.

Witamina D powstaje wskutek naświetlania skóry promieniami słonecznymi, jednak ze względu na to, że pod niektórymi szerokościami geograficznymi słońca jest mało (dni są pochmurne i krótkie) oraz fakt, że unikamy ekspozycji na słońce (nie tylko stosując filtry i zakrywając ciało, również przebywając przez większą część dnia w zamkniętych pomieszczeniach) właściwa synteza tej witaminy nie jest możliwa. Aby zaszła, należy codziennie na kwadrans (w godzinach 10-15) między kwietniem a wrześniem wystawiać 18 proc. powierzchni ciała na ekspozycję słońca (wystarczy, że jesteśmy w krótkich spodenkach i w bluzce z krótkim rękawkiem). Jednak biorąc pod uwagę wspomniane wcześniej czynniki (już filtr o wartości 7 blokuje syntezę witaminy D, a w sklepach najczęściej spotykamy te 15-20), nie syntezujemy wystarczającej ilości tej witaminy i niezbędne jest jej dostarczanie z innych źródeł.

Jak nie dopuścić do niedoborów witaminy D?

Niedobory witaminy D to problem powszechny, zwłaszcza zimą, gdy jej własna produkcja jest niemożliwa. Jak się wspomagać? Witaminę D3 znajdziemy w tłustych rybach (łososiu, węgorzu, śledziu) – porcja ryby to dzienna dawka witaminy D. Zaleca się spożywanie ryb dwa razy w tygodniu, a to nie wystarczy, aby organizmowi zapewnić odpowiednią ilość witaminy D.

Chociaż witamina D występuje także w innym pożywieniu, m.in. w wątróbce, żółtku jaja, krowim mleku i jego przetworach (ser żółty, masło), jednak musielibyśmy zjeść ogromne ich ilości by dostarczyć odpowiednią, zalecaną ilość tej witaminy, musimy ją suplementować.

Suplementacja witaminy D

Podawanie witaminy D zalecane jest do końca drugiego roku życia, jednak coraz częściej słyszy się o tym, że z suplementacji nie powinniśmy rezygnować i później. Często i dorośli zażywają preparaty z witaminą D, w profilaktyce cukrzycy czy osteoporozy, często przyjmowana jest także przez kobiety w ciąży. Nie sięgaj jednak po suplementy na własną rękę, najpierw skonsultuj to z lekarzem i zrób badanie krwi.

Ile witaminy D podawać?

  • Jeśli dziecko jest karmione piersią, dzienna dawka wit. D to 400 j.m.,
  • Dzieci karmione mlekiem modyfikowanym nie muszą przyjmować dodatkowych preparatów zawierających tę witaminę – jest ona dodawana do preparatu mlekozastępczego.

Wapń dla zdrowych kości

Jeśli w organizmie zabraknie witaminy D, nie poradzi on sobie z metabolizmem wapnia i fosforu – pierwiastków niezbędnych do budowy kości i zębów. Wapń jest niezwykle ważny (nie tylko jeśli chodzi o kości, ma wpływ także m.in. na krzepniecie krwi i na działanie mięśni), a zapotrzebowanie na niego wzrasta wraz z wiekiem.

Niedobory wapnia skutkują m.in.:

  • deformacją, zniekształceniami i zwiększoną łamliwością kości u dzieci,
  • osteoporozą u dorosłych,
  • problemami z uzębieniem,
  • opóźnieniem wzrostu.

Jak nie dopuścić do niedoborów wapnia?

Przede wszystkim należy zadbać o dietę. Podstawowym źródłem wapnia jest mleko (także modyfikowane). Mleko nie musi być podawane w formie napoju, może być dodatkiem np. do kaszki, możesz podawać dziecku mleczne przetwory. W wapń bogaty jest ser żółty, jednak jest on także dość tłusty, ponadto zawiera dużo sodu – nie można podawać go zbyt dużo. Wbrew pozorom, dużo wapnia nie znajdziemy w białym serze.

Wapń znajdziemy także m.in. w:

  • sardynkach,
  • fasoli,
  • orzechach,
  • sezamie,
  • brokułach,
  • jarmużu,
  • marchwi,
  • suszonych figach,
  • morelach
  • śliwkach.

Jeśli dziecko jest na diecie bezmlecznej wapnia szukajmy właśnie w tych produktach (oczywiście biorąc pod uwagę wiek dziecka, niemowlęciu nie podamy np. orzechów). Co z suplementacją? Po preparaty z wapniem nie powinniśmy sięgać na własną rękę, należy skonsultować się z lekarzem, który zleci badania.

Ile wapnia potrzebujemy?

Jak już wspomniałam, zapotrzebowanie na ten pierwiastek rośnie z wiekiem. Dzieci do trzech lat powinny spożywać dziennie 500 mg wapnia, 4-8-latki już 800 mg, a starsze dzieci i młodzież – 1200 mg dziennie.

Pokarm matki lub mleko modyfikowane (gdy są jedynym bądź głównym pożywieniem w ciągu dnia) dostarczają wystarczającą ilość wapnia niemowlętom. Do końca pierwszego roku wystarczą dwa kubki mleka.

Pamiętajmy, że im mniej wapnia zgromadzimy w naszym organizmie w dzieciństwie, tym szybciej będzie go ubywać w dorosłym życiu.

O niedobory różnych substancji nie jest trudno, jednak dbanie o ich optymalny poziom również nie jest skomplikowana. Kluczem jest dieta – odpowiednio zbilansowana, zróżnicowana dieta oraz aktywność fizyczna, która nie pozwala na spędzanie całego dnia w czterech ścianach.

Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt. Mleko matki zawiera wszystkie składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.

_______________________________

Bibliografia:

1. Żywienie niemowląt i małych dzieci. Zasady postępowania w żywieniu zbiorowym, pod redakcją Haliny Weker i Marty Barańskiej, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2014
2. Witamina D: Rekomendacje dawkowania w populacji osób zdrowych oraz w grupach ryzyka deficytów – wytyczne dla Europy Środkowej w 2013 r., [w:] Standardy Medyczne. Pediatria, 2013, t. 10, s. 573–578, Płudowski P., Karczmarewicz E., Chlebna-Sokół D. i inni
3. Jak żywić niemowlęta i małe dzieci. Praktyczny poradnik dla rodziców, Piotr Albrecht, Hanna Szajewska, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014
4. Heidi Murkoff z Sharon Mazel, Pierwszy rok życia dziecka, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2011

Copyright © Agora SA