Kończy się urlop rodzicielski, mama chce wrócić do pracy. Jak to rozegrać?

Jeżeli wracać, to kiedy?

Scenariusze powrotu mamy do pracy mogą być bardzo różne. Niektóre wracają po kilku miesiącach zostawiając dziecko pod czujnym okiem taty, który także może korzystać z urlopu rodzicielskiego, inne decydują się na urlop wychowawczy. Często powrót do pracy zaplanowany jest na koniec urlopu rodzicielskiego, a więc gdy dziecko ma około roku.

Nie ma idealnego rozwiązania, ani rekomendowanego wieku dziecka, w którym takie rozstanie z mamą przebiegnie bezproblemowo.

Niezależnie od tego, czy mama po miesiącach "odstawienia na boczny tor" niecierpliwie czeka, by rzucić się w wir zawodowego życia, czy też zupełnie nie umie sobie wyobrazić wyjścia z roli pełnoetatowej opiekunki, rozstanie z maluchem jest trudne. Zarówno mama jak i dziecko powinni przygotować się na nadchodzące zmiany w życiu rodzinnym tak, by wszystkie możliwe trudności nie zbiegły się w czasie: niepokój o dziecko, obawa o sytuację zawodową i trudności adaptacyjne samego malucha.

Po pierwszych urodzinach dom to za mało

W pierwszym roku życia dziecko i jego najbliżsi bardzo intensywnie wzajemnie uczą się: ono najefektywniej komunikować swoje potrzeby, a dorośli, najlepiej jak potrafią, odpowiadać na te sygnały. Maluch zdobywa zaufanie do otoczenia i wiarę w siebie, a to podstawa jego poczucia bezpieczeństwa i gotowości do otworzenia się na świat w drugim roku życia. Dzięki temu może z ufnością podejść do nowych opiekunów, zainteresować się rówieśnikami i  zacząć odważnie eksplorować cały zewnętrzny świat.

Mama wyszła, ale czy wróci?

To oczywiste i naturalne, że maluch jest bardzo przywiązany do mamy, to ona zazwyczaj koi jego smutki, karmi i stale troszczy się. Nic dziwnego, że rozdzielenie z nią wywołuje niepokój. Reakcja na rozłąkę z mamą jest różna w zależności od wieku dziecka. Rodzice często zauważają, że paromiesięczne niemowlęta nie reagują w dramatyczny sposób zostawiane np. pod opieką babci, ale w miarę dorastania zaczynają mocno protestować przy rozstaniu. Gdy matka znika z oczu dla malucha oznacza to, że przestała istnieć. Jego wyobraźnia i wiedza o świecie nie jest jeszcze na tyle rozwinięta, by podpowiadać mu, że ukryte przed nim przedmioty i osoby są w jakimś innym miejscu, dla niego liczy się tu i teraz. Starsze dziecko rozumie, że mama gdzieś poszła bez niego, niezależnie od jego woli, a więc nie ma też wpływu na to, kiedy wróci ani pewności, że wkrótce się pojawi. Najmłodsze dzieci nie mają dorosłego poczucia czasu. To wyzwala lęk separacyjny. Taki lęk nasila się zazwyczaj między 12. a 18. miesiącem życia, czasem wcześniej - około 7 miesiąca. Pojawia się w pewnym okresie rozwoju dziecka i po jakimś czasie znika. Planując powrót do pracy musimy brać pod uwagę ten etap dorastania dziecka i postarać się łagodnie przygotować je na codzienne pożegnania, by każde poranne wyjście do pracy nie musiało kończyć się rozpaczliwym płaczem.

Jak przygotować się na codzienne rozstania?

• Staraj się nie podsycać lęków dziecka i nie okazywać własnych emocji związanych z powrotem do pracy. Spokój i czuła troska najbliższych dadzą maluchowi poczucie bezpieczeństwa.
• Już kilka miesięcy wcześniej trenujcie pozostawianie dziecka z kimś z krewnych lub nianią. Ważne, by krąg osób opiekujących się niemowlęciem nie był zbyt szeroki, a opiekunki nie zmieniały zbyt często. Dzięki temu dziecko będzie mogło stworzyć z najbliższymi mu osobami więź i oswoić się z sytuacją rozstań z mamą.
• Zarówno poszukiwanie odpowiedniej opiekunki, która docelowo zajmie się dzieckiem, jak i wybór żłobka lub klubiku dziecięcego trzeba przeprowadzać odpowiednio wcześniej. Pierwsze tygodnie w pracy nie będą dobrym momentem na gorączkowe poszukiwanie innej niani czy adaptację dziecka w żłobku.
• Stwórzcie mały rytuał pożegnań - nie za długi i miły, który będzie dla dziecka wyraźnym sygnałem, co się za chwilę wydarzy.
• Nie wychodź bez uprzedzenia, np. gdy maluch jest zajęty zabawą lub gdy opiekunka odwróci jego uwagę. Nawet najmłodszemu dziecku można próbować przekazać prostą informację, że mama wychodzi, a ono zostaje pod czyjąś opieką.
• Wytłumacz, że wrócisz i spróbuj określić kiedy to nastąpi (oczywiście tak, by było to dla malucha zrozumiałe, np. "gdy obudzisz się po drzemce" albo "po zupce").
• Na początku czas rozłąki z mamą powinien być krótki (około 2 godzin), a później stopniowo takie wyjścia, czy czas pobytu w żłobku można wydłużać.

Co czeka mamę w pracy?

Moment powrotu do pracy z urlopu rodzicielskiego jest zawsze trudny i dla większości mam wiąże się z wieloma obawami. Nawet jeśli maluch będzie pod bardzo dobrą opieką, to na początku zawsze męczy niepokój, czy z dzieckiem wszystko jest w porządku. Roczna przerwa w pracy oznacza często, że wiedzę zawodową trzeba nieco uzupełnić i dać sobie czas na powrót do dawnej wprawy. Pamiętajmy jednak, że większość pracowników w którymś momencie przechodzi podobny etap w swojej karierze, a także o tym, że rodzice wracający do pracy są w sposób szczególny chronieni odpowiednimi przepisami prawa pracy:

• Wracają na dotychczasowe lub równorzędne (i nie mniej płatne) stanowisko.
• Pracownicy wracający do pracy na część etatu przez rok są chronieni (poza szczególnymi przypadkami) przed zwolnieniem.
• By ułatwić godzenie obowiązków domowych ze służbowymi młodzi rodzice nie mogą bez swojej zgody być zatrudniani w godzinach nadliczbowych ani wysyłani w delegacje.
• Mamom karmiącym przysługują dwie 30-minutowe przerwy lub po prostu możliwość wcześniejszego wyjścia z pracy.

Bibliografia:

· Pierwszy rok życia dziecka. H. Murkoff, A. Eisenberg, S. Hathaway. Rebis Poznań 2010
· Dzieciozmagania. Z maluchem przez pierwsze 5 lat. Kaz Cooke. Insignis Media
· Psychologia rozwoju człowieka. A. Brzezińska, K. Appelt, B. Ziółkowska. GWP

_____________________________________

Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt. Mleko matki zawiera wszystkie składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.