Prebiotyki to substancje, które wspomagają namnażanie się i wzrost dobroczynnych bakterii jelitowych. Stanowią pożywkę dla mikroflory jelita grubego. Ich zadaniem jest przywrócenie równowagi mikroflory jelitowej, która może zostać zaburzona wskutek stresu, nieracjonalnej diety bądź przebytej antybiotykoterapii. W myśl definicji prebiotyki to substraty selektywnie wykorzystywane przez drobnoustroje gospodarza, które wywierają korzystny efekt zdrowotny.
Prebiotyki znajdziemy m.in. w czosnku:
Prebiotyk jest składnikiem pożywienia (może być naturalnym elementem diety lub dodatkiem do żywności), który nie poddaje się działaniu enzymów trawiennych. Oznacza to, że nie ulega trawieniu ani w żołądku, ani w jelicie cienkim. Prebiotyki procesowi fermentacji są poddawane dopiero w jelicie grubym.
Prebiotyki - funkcje
Prebiotyki aktywizują bakterie odpowiadające za fermentację w jelicie grubym, wspomagają namnażania się dobrej flory bakteryjnej, co ma pozytywny wpływ na zdrowie. Ale to nie wszystko. Warto pamiętać, że prebiotyki obniżają poziom złego cholesterolu, a i pozytywnie wpływają na absorbcję minerałów z pożywienia. Badania prowadzone nad prebiotykami dostrzegają ich potencjalny wpływ na efektywność układu odpornościowego, zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka jelita grubego, choroby zapalne jelit i nadciśnienie.
Probiotyki a prebiotyki
Prebiotyki są często mylone z probiotykami, choć różnice między nimi są poważne. Probiotyki to bakterie kwasu mlekowego, a prebiotyki to substancje, które wspomagają wzrost naturalnej mikroflory jelitowej.
Według definicji opracowanej przez Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) oraz Światową Organizację Zdrowia (WHO) terminem probiotyki określa się żywe organizmy, które podawane w odpowiednich ilościach wykazują korzystne działanie zdrowotne. Zalicza się do nich bakterie produkujące kwas mlekowy z rodzaju Lactobacillus (np. L. acidophilus, L. casei, L. reuteri. L. rhamnosus) i Bifidobacterium (B. animalis, B. breve). Do probiotyków należą także drożdżaki Saccharomyces boulardii.
Bakterie probiotyczne wpływają na zwiększenie pozytywnej mikroflory jelitowej, a w przypadku zaburzonej mikroflory jelitowej zmniejszają liczbę bakterii patogennych i przywracają równowagę między szczepami.
Prebiotyki - w odróżnieniu od probiotyków - nie zawierają mikroorganizmów, a wyłącznie substancje stymulujące. To niestrawione składniki żywności, takie jak błonnik, skrobia, inulina, które docierając do jelit stanowią pożywkę dla dobrych bakterii, stymulują ich namnażanie.
Probiotyki i prebiotyki - gdzie je znaleźć?
Prebiotykiem może być naturalny składnik diety, na przykład skrobia, błonnik pokarmowy lub dodatki do żywności o charakterze prozdrowotnym. Ale prebiotyki i probiotyki można kupić także w aptece, w postaci kapsułek lub proszku w saszetkach.
Najlepiej poznane i najpowszechniej stosowane naturalne prebiotyki to fruktooligosacharydy: inulina i oligofruktoza, które można znaleźć w niektórych produktach pochodzenia roślinnego (na przykład w cykorii, karczochach, czosnku czy szparagach). Inulina, naturalny węglowodan nietrawiony przez ludzkie enzymy, jest także obecny w korzeniach agawy, mniszka lekarskiego, cykorii, słonecznika bulwiastego). Naturalne źródła probiotyków to:
- karczochy,
- mniszek lekarski,
- cebula,
- czosnek,
- por,
- topinambur,
- ziemniaki.
Bakterie probiotyczne występują w przewodzie pokarmowym, jamie ustnej i na powierzchni skóry, a u kobiet także w pochwie. Źródło probiotyków stanowią preparaty farmaceutyczne, suplementy diety oraz mleczne napoje fermentowane: kefir, kwaśne mleko, maślanka, jogurt i mleko acidofilne, a także produkty kiszone - kapusta i ogórki.
Zarówno prebiotyki, jak i probiotyki można kupić w aptece. Ponieważ najlepsze efekty zdrowotne uzyskuje się poprzez działanie obydwu grup, warto łączyć je ze sobą. Preparaty, które zawierają probiotyki i prebiotyki określane są mianem synbiotyków. Producenci oferują probiotyki i synbiotyki w różnych postaciach, między innymi w kroplach, saszetkach czy kapsułkach.
Jakie prebiotyki dla dzieci i dorosłych są najlepsze? Jakie wybrać probiotyki i prebiotyki dla niemowląt? Cóż, nie ma jednoznacznej odpowiedzi. O to, jakie preparaty apteczne dla dzieci są najlepsze w danej sytuacji, najlepiej zapytać lekarza bądź farmaceutę.
