Rośliny strączkowe - rodzaje
Warzywa strączkowe od dawnych czasów są podstawowymi produktami w diecie człowieka. Mają wiele cennych witamin i minerałów, obniżają poziom cukru, chronią przez chorobami serca, łagodzą stres i korzystnie wpływają na sylwetkę.
Wyróżnia się dwie podgrupy jadalnych roślin strączkowych, podzielone z uwagi na strefę klimatyczną. W klimacie umiarkowanym uprawiane są:
- wszystkie odmiany fasoli (fasola zwykła, fasola wielokwiatowa),
- groch zwyczajny,
- soja warzywna,
- bób,
- ciecierzyca pospolita,
- soczewica jadalna.
W klimacie tropikalnym uprawiane są:
- fasola mung,
- fasola azuki,
- orzacha podziemna
- wspięga pospolita.
W naszym menu zdecydowanie przeważają rośliny uprawiane w klimacie umiarkowanym. To właśnie one stanowią podstawę wielu przyrządzanych przez nas potraw.
Warzywa strączkowe - ogólne właściwości
- Mają niski indeks glikemiczny
Jedną z bardziej istotnych i docenianych zalet strączków jest ich niski indeks glikemiczny. Niskie IG nie wywołuje nagłego wzrostu poziomu cukru we krwi. Z tego powodu są polecane osobom chorującym na cukrzycę lub z walczącym z nadwagą.
- Zapobiega miażdżycy i chorobom serca
Mają sporą ilość przeciwutleniaczy i fitoestrogenów, dzięki którym dieta bogata w rośliny strączkowe minimalizuje ryzyko miażdżycy, chorób serca i niektórych nowotworów (np. piersi). Warto wiedzieć, że prym wiedzie w tym przypadku soja.
- Łagodzą skutki stresu
Warzywa strączkowe są także doskonałym źródłem witamin z grupy B. Witamy z tej grupy są odpowiedzialne za ochronę układu nerwowego, zapobiegają depresji, minimalizują stany lękowe i obniżają poziom stresu.
- Odkwaszają organizm
Strączki są również pomocne w przywracaniu równowagi kwasowo-zasadowej. Mają działanie zasadotwórcze i skutecznie niwelują zakwaszającą działalność mięsa.
- Bób, fasola, soczewica, soja
Warto także wspomnieć o zaletach poszczególnych warzyw.
- Bób jest bardzo dobrym źródłem białka, ma dużo żelaza, magnezu i wspomagającego procesy trawienne błonnika. Zawiera również węglowodany, które zapewniają organizmowi energię niezbędną do życia. Bób jest doceniany również za właściwości odkwaszające.
- Soczewica to dobre źródło białka i węglowodanów. Zawiera też spore ilości fosforu, cynku, żelaza, witaminy B1 i kwasu foliowego.
- Ciecierzyca (cieciorka) wykazuje wysoką zawartością błonnika i ma sporo witaminy B1 oraz B6. Można z niej przygotować bardzo popularny ostatnio w Polsce hummus, który jest typowym, izraelskim przysmakiem.
- Soja, oprócz potężnej dawki białka, zawiera witaminę B1, B2 oraz K i takie pierwiastki, jak: żelazo, magnez oraz fosfor. W składzie soi jest też lecytyna, polecana na poprawę pamięci i podwyższenie koncentracji.
- Fasola także stanowi cenne źródło białka, soli mineralnych oraz żelaza. Podobnie, jak groch, który dodatkowo dostarcza błonnik, kwas foliowy i witaminy: B1 oraz K.
Warzywa strączkowe - wady
Rośliny strączkowe mają wiele cennych właściwości i wartości odżywczych. Niestety, mimo niepodważalnych zalet, mają również kilka wad. Wśród niekorzystnego działania diety bogatej w strączki wymienia się wzdęcia, nieprzyjemne gazy i uczucie ciężkiego żołądka. Warto dodać, że w niektórych przypadkach można temu zapobiec poprzez zastosowanie innej formy obróbki i podawania. W celu lepszego przyswajania strączków przez organizm zaleca się podawanie ich wraz z zielonymi warzywami, wodorostami morskimi, bądź też innymi warzywami z niską zawartością skrobi.
Warzywa strączkowe - komu są odradzane?
Z powodu swoich właściwości wzdymających, warzywa strączkowe odradza się osobom, które przeszły operację wątroby, jelit, trzustki lub pacjentom po wykonanych zabiegach usunięcia woreczka żółciowego. Umiar i rozsądek w spożywaniu tych roślin powinny również zachować osoby z zaburzeniami pracy tarczycy - spowodowane jest to zawartością tioglikozydów (w części roślin), mających wpływ na funkcjonowanie tarczycy.
Zawarte w soi fitoestrogeny mają tendencje do hamowania prawidłowego przepływu jodu do tarczycy. To również prowadzi do problemów w jej poprawnym działaniu.
Warzywa strączkowe - od kiedy włączać je do diety dziecka?
Ze względu na właściwości powodujące gazy i wzdęcia, rodzice często boją się włączać warzywa strączkowe do dziecięcej diety. Dietetycy zachęcają jednak rodziców do przełamania swoich lęków, gdyż często są one bezpodstawne. Strączki oraz produkty, które są z nich zrobione, można śmiało włączać do menu malucha mającego już 7 lub 8 miesięcy. Aby były bardziej przyswajalne, warto podawać je w dostosowanej do dziecka formie - np. zmiksowane na gładką papkę. Można także zaproponować dziecku tofu.
