Witamina B6 (pirydoksyna) należy do witamin z grupy B. To grupa 6 organicznych związków chemicznych, pochodnych pirydyny: pirydoksyny, pirydoksalu i pirydoksaminy oraz estrów fosforanowych tych związków. Witamina B6 rozpuszcza się w wodzie i jest prekursorem ważnych koenzymów, które kontrolują przebieg wielu kluczowych reakcji biochemicznych. Jest wchłaniana z przewodu pokarmowego i magazynowana głównie w mięśniach i wątrobie. Witamina B6, pierwotnie nazwana czynnikiem I, została odkryta w 1930 roku.
Witamina B6 jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania organizmu:
Optymalny poziom witaminy B6 pomaga złagodzić skutki uboczne przyjmowania leków.
Zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę B6 wynosi około 1-2 mg na dobę, choć leczniczo stosuje się dawki dużo wyższe. Zapotrzebowanie na witaminę B6 wzrasta przy spożywaniu pokarmów bogatych w białko, a także w ciąży i w wieku podeszłym.
Dzieci poniżej 9. roku życia nie powinny przekraczać dawki 1 mg. Dawkowanie witaminy B6 dla kobiet i mężczyzn wynosi 1,3 mg (do 50.roku życia). Po 50. roku życia dawka wzrasta do 1,5 mg dla kobiet i 1,7 mg w przypadku mężczyzn. Kobietom w ciąży zaleca się 1,9 mg witaminy B 6, a mamom karmiącym 2 mg.
Witamina B6 występuje w wielu różnych produktach żywnościowych, zarówno pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Do najbogatszych źródeł należą: kasza gryczana, ciecierzyca, drożdże piwowarskie, ryby, mięso (indyk, wieprzowina), ziemniaki i brokuły, a także niektóre owoce, jak również otręby pszenne, ryż brązowy, orzechy laskowe.
Przyswajalność witaminy B6 ograniczają alkohol i leki, a w czasie obróbki termicznej (na przykład podczas gotowania czy smażenia) lub mrożenia jej straty w produktach wynoszą nawet 50 procent w przypadku działania wysokiej temperatury i 70 procent w przypadku temperatury niskiej.
Witamina B6 w niewielkich ilościach jest syntetyzowana przez bakterie stanowiące naturalną florę bakteryjną (bytujące w jelitach).
Witamina B6 jest jednym z najważniejszych związków dostarczanych organizmowi, stąd objawy jej niedoboru są dotkliwe. Symptomy zbyt małej ilości witaminy B6 są różne, ponieważ zależą od stopnia niedoboru.
Niedobór witaminy B6 może wywoływać wiele objawów, takich jak:
Niedobór witaminy B6 może mieć fatalny wpływ na dzieci. Okazuje się, że za mała ilość tej witaminy może wywołać:
Niedobory witaminy B6 stwierdza się rzadko. Przyczyną ich powstania jest źle zbilansowana dieta, stosowanie środków antykoncepcyjnych lub leków przeciwgruźliczych, a także karmienie piersią.
Witamina B6 w dużych dawkach jest neurotoksyczna. Do jej nadmiaru może dojść w wyniku długotrwałego suplementowania jej w dawce powyżej 200 mg/dobę. Wówczas objawami nadmiaru witaminy B6 jest brak koordynacji ruchowej, mrowienie kończyn, odczucie chłodu. Na szczęście zmiany ustępują wraz z zaprzestaniem nadmiernej suplementacji witaminą B6.