Witamina A jest potoczną nazwą kilku związków chemicznych z grupy retinoidów. Należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (tak jak witaminy D, E i K). W organizmie witamina A magazynowana jest jako retinol w tkance tłuszczowej i w wątrobie.
Witamina A jest jedną z najwcześniej odkrytych witamin. Choć skutki jej niedoboru ustalono już w starożytności (chodzi o "kurzą ślepotę", czyli słabsze widzenie po zmroku), to nazwę nadano jej dopiero w latach 20. XX wieku.
Witamina A - rola w organizmie
Witamina A ma duże znaczenie dla funkcjonowania człowieka, a jej działanie jest bardzo szerokie. Okazuje się, że witamina A:
- wchodząc w skład barwnika wzrokowego (rodopsyna), bierze udział w procesie widzenia,
- uczestniczy w prawidłowym przebiegu procesów wzrostowych - reguluje wzrost komórek organizmu, przyspiesza odnowę naskórka, wpływa na prawidłowe funkcjonowanie błon komórkowych,
- działa przeciwnowotworowo i spowalnia postęp choroby nowotworowej,
- zapobiega zakażeniom, chroni układ oddechowy przed drobnoustrojami, buduje odporność organizmu, pomaga zwalczać bakterie i wirusy,
- bierze udział w syntezie białek i w przemianach lipidów (tłuszczów),
- utrzymuje prawidłowy stan skóry, włosów i paznokci, zmniejsza utratę wody ze skóry, zwiększa wytwarzanie kolagenu i elastyny, likwiduje zmarszczki i przebarwienia. Stanowi dodatkowy filtr przeciwsłoneczny. Może wspomagać leczenie trądziku.
Witaminę A, ze względu na jej właściwości, znaleźć można w wielu kosmetykach.
Źródła witaminy A
Witamina ta musi być dostarczana w pożywieniu, ponieważ organizm nie umie jej syntetyzować. Witamina A występuje naturalnie w dwóch postaciach: jako retinol - w pokarmach pochodzenia zwierzęcego oraz jako prowitamina A, czyli beta-karoten, w produktach pochodzenia roślinnego (beta-karoten jest wykorzystywany w mniejszym stopniu niż retinol).
Witaminę A można znaleźć w nabiale (głównie w maśle), niektórych tłustych rybach, podrobach zwierzęcych (najwięcej w wątrobie), jajach, warzywach (marchwi, szpinaku, pomidorach, czerwonej papryce i sałacie) oraz owocach (morelach, brzoskwiniach, śliwkach). Bardzo dobrym źródłem witaminy A jest tran.
Witamina A - niedobór
Niedobór witaminy A w organizmie może być wynikiem diety ubogiej w białka bądź tłuszcze lub zaburzenia wchłaniania witaminy A. Niektóre grupy osób potrzebują większej ilości witaminy A niż inni. Są to na przykład seniorzy oraz ludzie długo pracujący przy komputerach.
Niedobór witaminy A najczęściej objawia się:
- "kurzą ślepotą", czyli gorszym widzeniem o zmroku, a także suchością oka,
- suchą i szorstką skórą, głównie na łokciach i kolanach,
- spadkiem odporności, podatnością na infekcje bakteryjne i wirusowe,
- wypadaniem włosów, łamliwością paznokci, kłopotami z cerą (trądzik, wysypka, wypryski).
W przypadku niedoboru witaminy A należy do diety włączyć produkty w nią bogate lub rozważyć suplementację. Jej niedobory doskonale uzupełnia tran.
Witamina A - nadmiar
Nadmierne spożycie witaminy A, z uwagi na fakt magazynowania się jej w wątrobie, nie jest obojętne dla zdrowia. Jest toksyczne, a objawami nadmiaru witaminy A w organizmie są:
- drażliwość,
- nudności i wymioty,
- bóle głowy, stawów i mięśni,
- świąd skóry, zmiana zabarwienia skóry,
- powiększenie wątroby i śledziony.
Gdy dojdzie do nagromadzenia witaminy A w organizmie, należy ograniczyć produkty bogate w tę witaminę, a i odstawić suplementy diety, w których obecna jest witamina A.
Witamina A w ciąży
Na witaminę A szczególnie powinny uważać kobiety w ciąży, ponieważ w nadmiarze jest ona toksyczna dla płodu. Przedawkowanie może spowodować rozwój wad wrodzonych.
To dlatego ciężarne muszą zwracać uwagę na dietę i produkty bogate w witaminę A oraz unikać suplementów i kosmetyków, które ja zawierają. Przyszłe mamy mogą jeść warzywa i owoce, które zawierają beta-karoten (nie ma możliwości, by doszło do przedawkowania prowitaminy A).
To także może cię zainteresować:
