Wapń to jeden z ważniejszych pierwiastków dostarczanych organizmowi w codziennej diecie. Jego obecność jest szalenie ważna, ponieważ to podstawowy materiał budulcowy zębów i kości. W nich odkłada się 99 proc. wapnia. Pozostała ilość tego minerału zawarta jest w tkankach miękkich i płynach ustrojowych.
Wapń to nie tylko budulec kości i zębów. Jego działanie jest wszechstronne, ponieważ:
- reguluje i wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, zapewnia dobry nastrój, zdrowy sen, zapobiega nerwowości,
- wspiera pracę serca, zapobiega nadciśnieniu,
- bierze udział w krzepnięciu krwi, skurczu i rozkurczu mięśni.
Wapń - źródła w pożywieniu
Podstawowym źródłem wapnia dla człowieka jest żywność, a zbilansowana dieta nie tylko pokrywa zapotrzebowanie na wapń, ale i składniki odżywcze, które optymalizują jego wchłanianie.
Gdzie można znaleźć wapń? Najbogatszym źródłem pierwiastka są żółte, podpuszczkowe sery dojrzewające. Wapń znajduje się też w mleku, twarogu, serkach topionych, śmietanie i innych produktach nabiałowych, wytwarzanych zarówno z mleka krowiego, jak i koziego.
Dobrym źródłem wapnia są także konserwy rybne i ryby wędzone, szpinak, orzechy i natka pietruszki, a także wody mineralne.
Optymalny poziom wapnia w organizmie nie zależy jednak wyłącznie od ilości wapnia w pożywieniu, ale także od stopnia jego wchłaniania w przewodzie pokarmowym. To dlatego myśląc o dostarczaniu wapnia drogą naturalną, czyli w czasie jedzenia, należy pamiętać o dwóch rzeczach.
Po pierwsze o tym, że lepiej przyswajalny niż wapń z roślin jest ten pochodzący z mleka i przetworów mlecznych. Po drugie, że na wchłanianie wapnia pozytywny wpływ ma obecność takich substancji jak laktoza, witamina D, lizyna, arginina, inulina czy kwas cytrynowy. Z kolei słabsze wchłanianie wapnia powoduje towarzystwo kwasu szczawiowego, tłuszczu, dużych ilości fosforu oraz niektórych frakcji błonnika pokarmowego.
Dzienna dawka wapnia, jaką należy dostarczyć organizmowi, powinna wynosić około 1300 mg u dorosłych i 1500 mg u dzieci. Tymczasem specjaliści donoszą i biją na alarm, że większości z nas bardzo daleko do osiągnięcia tej normy, co bierze się z małej ilości spożywanego nabiału. Zaniedbania te skutkują niedoborami wapnia i problemami ze zdrowiem, szczególnie kośćcem i uzębieniem u dzieci oraz młodzieży.
Niedobór wapnia
Jeśli niedobór wapnia jest niewielki, mogą pojawić się skurcze mięśni, bóle w stawach, mrowienie i drętwienie kończyn oraz niedociśnienie tętnicze.
W miarę powiększania się niedoboru wapnia mogą wystąpić zaburzenia: snu, rytmu serca czy krzepnięcia krwi, stany depresyjne i lękowe, z czasem ubytki w uzębieniu.
Duże niedobory mogą być przyczyną częstych złamań kości, trudności w chodzeniu, stanów lękowych. U dzieci można zaobserwować zaburzenia wzrostu i utratę zębów, a także krzywicę.
Niższy niż pożądany poziom wapnia w surowicy krwi może być wywołany dietą ubogą w wapń, upośledzeniem wchłaniania wapnia lub zbyt dużym wydalaniu wapnia z moczem. Zmniejszenie stężenia wapnia w surowicy krwi to hipokalcemia, mogąca objawiać się zaburzeniami rytmu serca lub niewydolnością serca.
Nadmiar wapnia
Nadmiar wapnia, wbrew pozorom, także jest sytuacją niepożądaną, gdyż niekorzystnie wpływa na zdrowie.
Wapń pochodzący z jedzenia trudno przedawkować. Jeśli pochodzi on wyłącznie z diety, nadmiar wapnia nie występuje. Zwiększone stężenie wapnia pojawia się nie tylko przy nadmiernej suplementacji wapnia, ale także przy bardzo dużym wchłanianiu go z przewodu pokarmowego, zbyt dużym uwalnianiu z kości oraz wskutek małego wydalania wapnia z moczem. Gdy w organizmie jest za dużo wapnia, pojawiają się zaparcia, nudności, brak apetytu. Sytuacja może doprowadzić do powstawania kamieni nerkowych, a także obniżyć wchłanianie cynku i żelaza.
To także może cię zainteresować:
