Beta-karoten, czyli prowitamina A, to związek występujący naturalnie w żywności pochodzenia roślinnego. Jest zaliczany do karotenoidów, czyli pomarańczowych, czerwonych i żółtych barwników roślinnych.
Beta-karoten ma wiele cennych dla zdrowia właściwości i jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania człowieka. Dostarczony do organizmu, w przewodzie pokarmowym przekształca się w formę aktywną - witaminę A.
Beta-karoten - właściwości
Beta karoten ma szczególne znaczenie dla narządu wzroku, stanu skóry oraz wzmacniania organizmu.
Beta-karoten dla zdrowych oczu
Beta-karoten nade wszystko ma korzystny wpływ na funkcjonowanie narządu wzroku, zapobiega chorobom oczu, zmniejsza ryzyko zwyrodnienia plamki żółtej, może hamować rozwój zespołu suchego oka, zapobiegać uszkodzeniu soczewki czy zaćmie.
Beta-karoten na piękną skórę
Beta-karoten doceni każdy, kto chce zachować zdrowy i młodzieńczy wygląd cery. Prowitamina A znacznie opóźnia procesy starzenia skóry, w tym pojawianie się zmarszczek, a i pobudza działanie włókien kolagenowych. Docenią go także osoby, które walczą z niedoskonałościami i problemami skórnymi, gdyż beta-karoten normalizuje pracę gruczołów łojowych, redukuje powstawanie wyprysków i wspomaga leczenie trądziku.
Prowitamina A zdaje egzamin także latem - przyśpiesza i wspomaga opalanie, zmniejsza wrażliwość na promieniowanie UV, zapobiega powstawaniu plam i przebarwień skóry. Ponieważ barwnik częściowo jest magazynowany w skórze, przedłuża efekt opalenizny.
Z uwagi na powyższe, liczne właściwości, które mają zbawienny wpływ na urodę, beta-karoten jest ważnym składnikiem wielu produktów kosmetycznych. Ponieważ działa stymulująco na produkcję włókien kolagenowych i posiada właściwości odmładzające - można go znaleźć w kremach przeciwzmarszczkowych. Z uwagi na to, że normalizuje pracę gruczołów łojowych i zmniejsza ryzyko pojawienia wyprysków, zawierają go produkty do pielęgnacji cery trądzikowej. Prowitamina A występuje także w preparatach do opalania, które chronią skórę przed szkodliwym wpływem promieniowania słonecznego.
Beta-karoten (zarówno w postaci suplementów, jak i kosmetyków) można stosować również na problemy skóry głowy i włosów, czyli łojotok, przetłuszczanie czy łysienie plackowate.
Beta-karoten - działanie wzmacniające
Beta-karoten ma też inne prozdrowotne właściwości:
- wzmacnia odporność i wspiera organizm w walce z infekcjami, dlatego jest ważny nie tylko latem, ale i w okresie jesienno-zimowym,
- jest naturalnym antyoksydantem. Ma działanie przeciwutleniające, usuwa wolne rodniki. Dowiedziono, że beta-karoten zmniejsza ryzyko powstania chorób nowotworowych,
- obniża poziom złego cholesterolu, chroni przed rozwojem miażdżycy i chorób serca (już jedna marchewka dziennie zmniejsza ryzyko zawału serca!).
Beta-karoten - źródła
Beta-karoten, czyli prowitaminę A, łatwo pozyskać, ponieważ występuje naturalnie w żywności pochodzenia roślinnego. O tym, że można go znaleźć w marchwi, wiedzą wszyscy. Ale to nie jedyne jego źródło. Prowitamina A występuje także w pomarańczowych, żółtych i czerwonych, a także zielonych warzywach i owocach. Można ją znaleźć w dyni, pomidorach, papryce, pomarańczach, brokułach, fasolce szparagowej, szpinaku czy sałacie.
Ponieważ beta-karoten jest lepiej przyswajalny w obecności nienasyconych kwasów tłuszczowych, warzywa warto jeść w towarzystwie tłuszczu (np. niewielkiej ilości oliwy z oliwek, masła czy oleju).
Nadmiar beta-karotenu
Nadmierne ilości spożywanego beta-karotenu, dostarczanego zarówno pod postacią żywności, jak i suplementów, mogą nadać skórze lekko żółty odcień (tzw. żółtaczka marchwiowa), co jest procesem odwracalnym. Sytuacja stabilizuje się po zmniejszeniu podaży prowitaminy A.
Beta-karoten w ciąży
A co z beta-karotenem w ciąży? Czy trzeba na niego uważać tak, jak na witaminę A? Otóż nie. O ile witaminę A można przedawkować, co stanowi zagrożenie dla rozwoju płodu, ponieważ jej nadmiar jest toksyczny, o tyle beta-karoten jest substancją bezpieczną.
Beta-karoten w przewodzie pokarmowym zamieniany jest w witaminę A w takiej ilości, jakiej potrzebuje organizm. Tym samym nie istnieje ryzyko przedawkowania, a spożywanie tak produktów, jak i suplementów diety z beta-karotenem nie niesie ze sobą zagrożenia dla zdrowia dziecka oraz przyszłej matki. Nadmiar beta-karotenu wydalany jest wraz z kałem.
Prowitamina A, czyli beta-karoten, znajdująca się w produktach pochodzenia roślinnego, nie prowadzi do przedawkowania witaminy A. Spożywanie ich w ciąży nie jest groźne dla rozwoju dziecka.
