Żelazo w diecie dziecka - niedobór żelaza, jego objawy i leczenie

Jaką funkcję pełni żelazo?

Żelazo to jeden ze składników mineralnych, który w organizmie człowieka odgrywa bardzo ważne funkcje:

• odpowiada za produkcję czerwonych krwinek (jest składnikiem hemoglobiny, która transportuje tlen do komórek),
• bierze udział w reakcjach odpornościowych, wspiera organizm w walce z infekcjami,
• wspomaga prawidłową pracę układu nerwowego,
• korzystnie działa na rozwój mózgu,
• wpływa na prawidłową pracę serca.

Zalecane dzienne spożycie żelaza:

• dzieci od szóstego miesiąca do pierwszego roku życia -11 mg,
• dzieci od roku do trzech lat - 7 mg,
• dzieci od czterech do 12 lat - 10 mg,
• chłopcy do 13. do 18. roku życia - 12 mg,
• dziewczęta od 13. do 18. roku życia - 15 mg.

Zapotrzebowanie na żelazo u dziecka nie jest stałe, zwiększa się np. w drugim półroczu życia, kiedy maluch bardzo szybko rośnie, a i wyczerpuje zapasy z okresu płodowego. Zapotrzebowanie organizmu na żelazo wzrasta również w okresie dojrzewania, zwłaszcza u dziewcząt (ma związek z miesiączkowaniem).

Żelazo w diecie dziecka - gdzie znajdziemy żelazo?

Ponieważ organizm człowieka nie potrafi produkować żelaza, pierwiastek ten musi być dostarczany w odpowiednich ilościach, wraz z pożywieniem. O czym warto wiedzieć? Przede wszystkim o tym, że żelazo ma dwie odmiany:

1. odmiana hemowa - żelazo w tej postaci można znaleźć w produktach pochodzenia zwierzęcego. Jest ono łatwiej przyswajalne przez organizm. Jego źródła to:

• podroby (wątroba - zwłaszcza cielęca i wołowa, nerki, serce),
• mięso (czerwone, królicze, drobiowe),
• ryby (tuńczyk, halibut).

2. odmiana niehemowa - żelazo w tej postaci znaleźć w produktach pochodzenia roślinnego. Jest ono gorzej przyswajalne przez organizm, a jego źródła to:

• produkty pełnoziarniste (pieczywo, makaron, płatki),
• kasze,
• żółtka jaj,
• ciemnozielone części warzyw oraz warzywa zielone (strączkowe, brokuły, szpinak, natka pietruszki)
• inne warzywa (buraki, papryka, fasola),
• orzechy, pestki dyni,
• suszone owoce: morele i figi.

Oprócz obecności produktów, które są źródłem żelaza w diecie, warto pamiętać, że niektóre substancje utrudniają, a inne wspierają wchłanianie żelaza. I tak:

1. wchłanianie żelaza utrudniają: mleko, sery, czekolada, kawa, herbata
2. wchłanianie żelaza ułatwia witamina C

To dlatego nie tylko dieta uboga w żelazo, ale i obfitująca w składniki hamujące jego przyswajanie może skutkować niskim poziomem żelaza w organizmie dziecka.

Jeśli dziecko jest karmione piersią, kluczowa staje się dieta matki.

Niedobór żelaza u dziecka - przyczyny, objawy, skutki

Przyczyny niedoboru żelaza u dzieci mogą być różne. Najczęściej wynikają z błędów dietetycznych: jadłospisu ubogiego w produkty dostarczające żelaza, a także - w przypadku niemowląt - długiego karmienia piersią bez dostarczania niezbędnych składników lub niewłaściwego rozszerzania diety.

Przyczyną niedoboru żelaza u dziecka są także choroby, które obniżają wchłaniania żelaza lub zwiększają jego wydalanie. Są to m.in.:

• zapalenie jelit,
• celiakia,
• krwotoki.

Niedobór żelaza wpływa na produkcję czerwonych krwinek. Kiedy ta spada, pojawia się anemia. Objawy niedokrwistości z braku żelaza są niespecyficzne, niemniej do należą do nich:

• zmniejszenie apetytu (co może prowadzić do niedoboru innych składników odżywczych),
• ogólne osłabienie,
• zmęczenie,
• problemy z koncentracją,
• skłonność do siniaków,
• krwawienia z nosa,
• gorsze samopoczucie,
• zaburzenia wzrostu.

Zawsze, gdy pada podejrzenie niedoboru żelaza, należy - po konsultacji z pediatrą - wykonać badania diagnostyczne i podjąć leczenie.

Niedobór żelaza u dzieci - leczenie

Leczenie należy skonsultować z lekarzem, a działania poprowadzić dwutorowo: dietą i suplementacją.

1. Niemowlętom można kupować produkty (kaszki i kleiki) wzbogacane żelazem
2. Do diety koniecznie wprowadzić mięso, a do menu starszych dzieci - podroby
3. Warto pamiętać o jajkach i produktach pełnoziarnistych (na uwagę zasługuje zwłaszcza kasza jaglana i gryczana)
4. Należy też zwiększyć spożycie warzyw i owoców, będących źródłem witaminy C, która pozytywnie wpływa na wchłanianie żelaza. Warto też podawać kiszonki, jogurty, kefir

Suplementacja żelaza u dzieci

Żelazo w postaci suplementów bywa konieczne u:

• wcześniaków,
• niemowląt o niskiej masie urodzeniowej,
• maluchów po konflikcie serologicznym,
• dzieci ze stwierdzonym niedoborem żelaza,
• wegetarianek karmiących piersią.

Przeczytaj także:

• Skaza krwotoczna u dzieci - co to za schorzenie? Jakie są objawy skazy krwotocznej?
• Wegetarianka w ciąży. Mama, teściowa, ciocie: Ale TERAZ już jesz mięso?
• Zaparcia u dzieci