Jaką funkcję pełni żelazo?
Żelazo to jeden ze składników mineralnych, który w organizmie człowieka odgrywa bardzo ważne funkcje:
- odpowiada za produkcję czerwonych krwinek (jest składnikiem hemoglobiny, która transportuje tlen do komórek),
- bierze udział w reakcjach odpornościowych, wspiera organizm w walce z infekcjami,
- wspomaga prawidłową pracę układu nerwowego,
- korzystnie działa na rozwój mózgu,
- wpływa na prawidłową pracę serca.
Zalecane dzienne spożycie żelaza:
- dzieci od szóstego miesiąca do pierwszego roku życia -11 mg,
- dzieci od roku do trzech lat - 7 mg,
- dzieci od czterech do 12 lat - 10 mg,
- chłopcy do 13. do 18. roku życia - 12 mg,
- dziewczęta od 13. do 18. roku życia - 15 mg.
Zapotrzebowanie na żelazo u dziecka nie jest stałe, zwiększa się np. w drugim półroczu życia, kiedy maluch bardzo szybko rośnie, a i wyczerpuje zapasy z okresu płodowego. Zapotrzebowanie organizmu na żelazo wzrasta również w okresie dojrzewania, zwłaszcza u dziewcząt (ma związek z miesiączkowaniem).
Żelazo w diecie dziecka - gdzie znajdziemy żelazo?
Ponieważ organizm człowieka nie potrafi produkować żelaza, pierwiastek ten musi być dostarczany w odpowiednich ilościach, wraz z pożywieniem. O czym warto wiedzieć? Przede wszystkim o tym, że żelazo ma dwie odmiany:
1. odmiana hemowa - żelazo w tej postaci można znaleźć w produktach pochodzenia zwierzęcego. Jest ono łatwiej przyswajalne przez organizm. Jego źródła to:
- podroby (wątroba - zwłaszcza cielęca i wołowa, nerki, serce),
- mięso (czerwone, królicze, drobiowe),
- ryby (tuńczyk, halibut).
2. odmiana niehemowa - żelazo w tej postaci znaleźć w produktach pochodzenia roślinnego. Jest ono gorzej przyswajalne przez organizm, a jego źródła to:
- produkty pełnoziarniste (pieczywo, makaron, płatki),
- kasze,
- żółtka jaj,
- ciemnozielone części warzyw oraz warzywa zielone (strączkowe, brokuły, szpinak, natka pietruszki)
- inne warzywa (buraki, papryka, fasola),
- orzechy, pestki dyni,
- suszone owoce: morele i figi.
Oprócz obecności produktów, które są źródłem żelaza w diecie, warto pamiętać, że niektóre substancje utrudniają, a inne wspierają wchłanianie żelaza. I tak:
- wchłanianie żelaza utrudniają: mleko, sery, czekolada, kawa, herbata
- wchłanianie żelaza ułatwia witamina C
To dlatego nie tylko dieta uboga w żelazo, ale i obfitująca w składniki hamujące jego przyswajanie może skutkować niskim poziomem żelaza w organizmie dziecka.
Jeśli dziecko jest karmione piersią, kluczowa staje się dieta matki.
Niedobór żelaza u dziecka - przyczyny, objawy, skutki
Przyczyny niedoboru żelaza u dzieci mogą być różne. Najczęściej wynikają z błędów dietetycznych: jadłospisu ubogiego w produkty dostarczające żelaza, a także - w przypadku niemowląt - długiego karmienia piersią bez dostarczania niezbędnych składników lub niewłaściwego rozszerzania diety.
Przyczyną niedoboru żelaza u dziecka są także choroby, które obniżają wchłaniania żelaza lub zwiększają jego wydalanie. Są to m.in.:
- zapalenie jelit,
- celiakia,
- krwotoki.
Niedobór żelaza wpływa na produkcję czerwonych krwinek. Kiedy ta spada, pojawia się anemia. Objawy niedokrwistości z braku żelaza są niespecyficzne, niemniej do należą do nich:
- zmniejszenie apetytu (co może prowadzić do niedoboru innych składników odżywczych),
- ogólne osłabienie,
- zmęczenie,
- problemy z koncentracją,
- skłonność do siniaków,
- krwawienia z nosa,
- gorsze samopoczucie,
- zaburzenia wzrostu.
Zawsze, gdy pada podejrzenie niedoboru żelaza, należy - po konsultacji z pediatrą - wykonać badania diagnostyczne i podjąć leczenie.
Niedobór żelaza u dzieci - leczenie
Leczenie należy skonsultować z lekarzem, a działania poprowadzić dwutorowo: dietą i suplementacją.
- Niemowlętom można kupować produkty (kaszki i kleiki) wzbogacane żelazem
- Do diety koniecznie wprowadzić mięso, a do menu starszych dzieci - podroby
- Warto pamiętać o jajkach i produktach pełnoziarnistych (na uwagę zasługuje zwłaszcza kasza jaglana i gryczana)
- Należy też zwiększyć spożycie warzyw i owoców, będących źródłem witaminy C, która pozytywnie wpływa na wchłanianie żelaza. Warto też podawać kiszonki, jogurty, kefir
Suplementacja żelaza u dzieci
Żelazo w postaci suplementów bywa konieczne u:
- wcześniaków,
- niemowląt o niskiej masie urodzeniowej,
- maluchów po konflikcie serologicznym,
- dzieci ze stwierdzonym niedoborem żelaza,
- wegetarianek karmiących piersią.
Przeczytaj także:
