Cukrzyca jest jedną z chorób metabolicznych, które charakteryzują się zbyt wysokim poziomem cukru we krwi. Bezpośrednim czynnikiem, który ją wywołuje są zaburzenia wydzielania i działania hormonu odpowiadającego za przyswajanie glukozy - insuliny.
Dwa najczęściej występujące typu cukrzycy to cukrzyca typu 1 i cukrzyca typu 2. Cukrzyca typu 1 określana jest jako insulinozależna, a osoby, które na nią chorują muszą stale przyjmować insulinę. Jej bezpośrednią przyczyną jest niszczenie znajdujących się w trzustce i odpowiedzialnych za wytwarzanie insuliny komórek beta. Ten typ cukrzycy ma podłoże genetyczne, najczęściej atakuje dzieci i młode osoby do 40. roku życia. Cukrzyca typu 2 nazywana jest insulinoniezależną. Trzustka produkuje insulinę, jednak jest jej niewystarczająca ilość lub organizm przestaje odpowiednio reagować na działanie tego hormonu i wymaga coraz większych dawek (dochodzi do tzw. insulinooporności). Cukrzyca typu 2 na ogół dotyka ludzi po 40. roku życia. Jest chorobą genetyczną, ale na jej rozwój mają wpływ czynniki zewnętrzne (m.in. brak ruchu, niewłaściwa dieta, nadciśnienie tętnicze).
Cukrzyca a ciąża
Nie bez przyczyny ciąża kobiety z cukrzycą zaliczana jest do ciąż wysokiego ryzyka. Choroba jest groźna dla rozwijającego się dziecka. Cukrzyca u matki zwiększa ryzyko wystąpienia u dziecka wad wrodzonych - serca, układu nerwowego, czy układu pokarmowego. To także ryzyko poronienia lub porodu wcześniejszego, kobiety chorujące na cukrzycę rodzą także większe dzieci (makrosomia płodu).
W czasie ciąży zagrożeniem jest nie tylko cukrzyca przedciążowa (czyli, gdy kobieta chorowała na cukrzycę przed zajściem w ciążę), ale i cukrzyca ciążowa, czyli taka, która rozwija się lub jest pierwszy raz rozpoznana dopiero w trakcie ciąży. Najczęściej do rozpoznania dochodzi podczas wykonywania testu obciążenia glukozą. Leczenie cukrzycy ciążowej zwykle polega na stosowaniu diety i - jeśli nie ma przeciwwskazań - regularnej aktywności fizycznej. Jeśli poziomu glukozy nie udaje się uregulować w ten sposób, niezbędne jest włączenie insuliny. Cukrzyca ciężarnych najczęściej mija po porodzie.
O czym pamiętać?
Często kobiety, które chorują na cukrzycę, odkładają decyzję o macierzyństwie, bojąc się, że choroba będzie miała wpływ na przebieg ciąży i na dziecko. Cukrzyca nie musi być powodem rezygnacji z macierzyństwa, jednak do ciąży musimy się przygotować wcześniej. Należy znajdować się pod opieką lekarzy (już na etapie planowania ciąży - najlepiej nawet trzy-sześć miesięcy wcześniej) i pamiętać o regularnym kontrolowaniu swojego stanu zdrowia. Planującym ciążę kobietom chorującym na cukrzycę zlecanych jest wiele dodatkowych badań, a często już na etapie planowania ciąży zmienia się dotychczasowy schemat przyjmowania leków.
Ciąża powinna być prowadzona w ośrodku o najwyższym stopniu referencyjności. Cukrzyca wpływa nie tylko dziecko, ale i na matkę, dlatego ważne jest, aby wybrany ośrodek miał doświadczenie w zajmowaniu się kobietami chorującymi na cukrzycę.
W czasie ciąży w organizmie kobiety zachodzi wiele zmian, mają one wpływ także na chorobę. Nawet, jeśli do tej pory była ustabilizowana, a my wiedzieliśmy, jak sobie z nią radzić, ciąża może zmienić wszystko o 180 stopni. Dlatego tak ważne jest, aby stale kontrolować poziom cukru.
Nieoceniona pomoc: osobista pompa insulinowa
Kobiety potrzebują wsparcia - jedno to rozmowa z prowadzącym lekarzem diabetologiem, drugie - urządzenia, które zdejmą z nich choć odrobinę ciężaru. Czymś takim są właśnie osobiste pompy insulinowe. Są wyposażone w specjalistyczne transmitery do ciągłego monitorowania glikemii. Przez całą dobę automatycznie sprawdzają poziom cukru we krwi i sterują pracą pompy podającej odpowiednie ilości insuliny.
Dla wielu kobiet wciąż są one niedostępne, ograniczeniem staje się ich cena. Jednak nie muszą one rezygnować z marzeń o macierzyństwie. WOŚP już od 15 lat prowadzi Program Leczenia Osobistymi Pompami Insulinowymi Kobiet Ciężarnych z Cukrzycą, a w kwietniu tego roku zadecydowano, że zakupionych zostanie kolejnych 400 urządzeń - 200 z nich trafi do kobiet, które uczestniczą w Programie, jeszcze w tym roku. Program umożliwia każdej chorej na cukrzycę typu 1 kobiecie nieodpłatne korzystanie z osobistej pompy insulinowej w czasie planowania ciąży, jej przebiegu i w pierwszych miesiącach po urodzeniu dziecka. Terapia pompą insulinową znacząco eliminuje wpływ cukrzycy matki na przebieg ciąży i zdrowie dziecka.
Jak dołączyć do Programu i otrzymać pompę? Należy zgłosić się do jednego z 32 ośrodków, które współpracują z WOŚP. Udział w Programie jest nieodpłatny, wymagane jest jedynie skierowanie od prowadzącego lekarza diabetologa.
- Stale monitorujemy wpływ programu na zdrowie kobiet uczestniczących w Programie i ich dzieci. – mówi Lidia Niedźwiedzka-Owsiak, członek zarządu i dyrektor ds. medycznych WOŚP - Wyniki są rewelacyjne! Dzięki zastosowaniu pomp insulinowych zaobserwowano dwukrotnie mniejszą ilość wad u dzieci tych pacjentek, które planowały i podłączyły się do pompy przed zajściem w ciążę. Osiągnęliśmy więc u pań stosujących pompę insulinową wyniki bliskie wynikom w populacji ogólnej. Wpływ cukrzycy na zdrowie dzieci jest praktycznie niezauważalny.
