Położna to specjalistka zajmująca się opieką zdrowotną nad kobietami. Może ona pracować w szpitalu, w gabinecie lekarskim lub jako pracowniczka podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Ta ostatnia położna nazywana jest także rodzinną lub środowiskową. To właśnie z nią kobiety w ciąży i po porodzie kontaktują się najczęściej. I to właśnie położna POZ może stworzyć z kobietą związek na całe życie, biorąc ją pod opiekę od okresu dziecięcego do postmenopauzalnego.
Jak związać się ze "swoją" położną?
Jak każda dorosła kobieta w Polsce, masz prawo do wyboru swojej położnej POZ. Z kolei dziewczynkom położną wybierają rodzice. Jeśli nie masz pewności, czy twoja mama wybrała ci położną, gdy byłaś dzieckiem, możesz to sprawdzić na Indywidualnym Koncie Pacjenta (IKP) na stronie pacjent.gov.pl.
Jeśli jeszcze nie masz położnej POZ, możesz ją znaleźć na kilka sposobów:
- Możesz wybrać dowolną położną z listy na twoim koncie IKP. W praktyce, często okazuje się to nieskuteczne, bo wniosek miesiącami ma status "złożony", ale niezatwierdzony.
- Możesz iść lub zadzwonić do najbliższej przychodni i wypełnić deklarację wyboru położnej współpracującej z tą konkretną przychodnią.
- Możesz zadzwonić do położnej z twojej okolicy. Może to być położna, którą znasz z poprzedniego miejsca zamieszkania lub polecona przez koleżankę. Musisz się liczyć z tym, że położna odmówi wzięcia Cię pod opiekę, jeśli mieszkasz daleko od jej gabinetu – realizowanie wizyt domowych może być dla niej logistycznie trudne.
Pamiętaj, że w każdej chwili masz prawo zmiany położnej – jest to bezpłatne 2 razy do roku, a kolejne zmiany są możliwe, ale odpłatnie.
Położna dla młodej dziewczyny
Do położnej można zapisać dziewczynkę niezależnie od wieku i mocno do tego zachęcamy. Położna jako ekspertka od zdrowia kobiet może być dla nastoletniej, dojrzewającej dziewczynki skarbnicą wiedzy i porad z zakresu:
- pierwszej miesiączki,
- metod planowania rodziny,
- infekcji intymnych, w tym także układu moczowego,
- zapobiegania chorobom wenerycznym oraz HIV,
- samoobserwacji w celu szybkiego wykrywania nowotworów.
Wizyta u położnej może pomóc dziewczynce oswoić wizytę w gabinecie ginekologicznym i być okazją do zadania nurtujących jej pytań dotyczących dojrzewania, pożycia seksualnego lub antykoncepcji.
Jak i gdzie? Zarówno dziewczynka ze swoim rodzicem, jak i nastoletnie dziewczyny mogą udać się do gabinetu lub porozmawiać z położną przez telefon. Nastolatki między 16. a 18. rokiem życia powinny odbyć wizytę w towarzystwie rodzica lub opiekuna.
Położna dla przyszłej mamy
Ciąża to dla wielu kobiet czas, w którym po raz pierwszy orientują się, że ktoś taki jak położna POZ w ogóle istnieje. Od 21 tygodnia ciąży kobiecie przysługuje tzw. edukacja przedporodowa, czyli spotkania z położną przygotowujące do porodu, połogu, karmienia piersią oraz opieki nad noworodkiem. Każda kobieta ma prawo do 1 spotkania w tygodniu od 21. tygodnia ciąży oraz do 2 spotkań od 32. tygodnia ciąży. Mogą one odbywać się indywidualnie u położnej lub w domu kobiety oraz grupowo w gabinecie.
Po porodzie położna odwiedza kobietę i noworodka od 4 do 6 razy do momentu aż noworodek ukończy 8 tygodni – są to tzw. wizyty patronażowe. Jej wsparcie w tym czasie jest naprawdę szerokie, obejmuje m.in. zdjęcie szwów (z krocza lub brzucha), kontrolę krwawienia poporodowego, kontrolę kikuta pępowiny u dziecka, obserwowanie noworodka pod kątem żółtaczki i przyrostów wagi. Położna jest także specjalistką od laktacji i może wspierać kobietę w karmieniu piersią także po zrealizowaniu wizyt patronażowych.
Jak i gdzie? Sposoby na znalezienie i zapisanie się do położnej opisano powyżej. Będąc w ciąży, należy upewnić się (zarówno mając już wybraną położną, jak i wybierając sobie nową), w jaki sposób odbywa się edukacja przedporodowa i czy ta sama położna realizuje edukację oraz wizyty patronażowe u kobiety. Warto, by duet kobieta-położna dobrze się rozumiał, gdyż będą się spotykać w bardzo wyjątkowym, niekiedy trudnym dla młodych mam okresie połogu.
Położna dla dojrzałych kobiet
Opieka położnej POZ nie kończy się w momencie, gdy kobieta urodzi swoje ostatnie dziecko. Jako specjalistka od zdrowia kobiet położna nadal może być dla niej dużym wsparciem, zwłaszcza podczas menopauzy lub po operacjach ginekologicznych. Położna może m.in.:
- zdjąć szwy, zmienić opatrunek,
- cewnikować pęcherz moczowy, usunąć cewnik,
- wystawić receptę na określone leki,
- pobrać materiał do badania cytologicznego,
- przeprowadzić wizytę związaną z wykonaniem Holtera ciśnieniowego,
- wyjaśnić wątpliwości dotyczące objawów menopauzy.
Jak i gdzie? Kobieta zawsze może się zwrócić do swojej położnej POZ telefonicznie lub odwiedzić ją w gabinecie. Pacjentkom po operacjach ginekologicznych lub onkologiczno-ginekologicznych przysługują wizyty domowe.
Położna - samodzielna specjalistka
Położna POZ może towarzyszyć kobiecie w różnych sytuacjach zdrowotnych przez całe jej życie. Jeśli nie zmieniasz istotnie miejsca zamieszkania, możesz zbudować "związek na całe życie" z położną, która zapewni ci ciągłość opieki, będzie cię dobrze znała, przy której będziesz czuła się swobodnie i bezpiecznie. Być może zapiszesz do niej także swoją córkę.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o opiece okołoporodowej i swoich prawach, także w kontekście opieki położnej POZ, odwiedź naszą stronę internetową - fundacjamatecznik.pl.
Fundacja Matecznik – uczymy kobiety, że mają głos na sali porodowej i udzielamy wsparcia psychologicznego i prawnego, gdy tego głosu nikt nie słucha. Jesteśmy Strażniczkami "Rodzić po Ludzku".
Relację z położną często zawieramy na całe życie fot. materialy prasowe
