Niejeden rodzic może być zdziwiony, gdy przyjdzie mu z dzieckiem wykonać w domu wiatromierz. Co to jest takiego? Wiatromierz, fachowo nazywany anemometrem, to przyrząd, który służy do pomiaru prędkości ruchu gazów i cieczy, a w szczególności prędkości wiatru. Niektóre takie urządzenia wskazują również kierunek ruchu wiatru. Pierwsze przyrządy do mierzenia siły i prędkości wiatru konstruowano już w starożytności. Początkowo wiatromierz pozwalał jedynie na określenie aktualnej prędkości wiatru, z czasem jednak urządzenia te wzbogacono o możliwość analizy temperatury i wilgotności powietrza. Nowoczesne anemometry mogą ponadto wykrywać niektóre, szkodliwe dla człowieka, gazy. Obecnie wiatromierze wykorzystywane są nie tylko w stacjach meteorologicznych, ale także do sprawdzania drożności przewodów wentylacyjnych, konserwacji klimatyzacji czy np. podczas przeglądów technicznych układów chłodzących w serwerowniach.
Najpopularniejszym typem wiatromierza jest wiatromierz rotacyjny, czyli obrotowy - wiatrakowy bądź czaszowy. Posiada on ruchomy element (wiatrak lub krzyżak, na którego ramionach znajdują się półkoliste czasze), wprawiany przez wiatr w ruch. Szybkość obrotu tego elementu jest proporcjonalna do prędkości wiatru. Inny popularny anemometr to wiatromierz wychyłowy, w którym specjalna płytka pod wpływem wiatru odchyla się od pionu. Pomiar dokonywany jest na podstawie wielkości odchylenia oraz jego częstotliwości. Istnieją też wiatromierze ciśnieniowe (tzw. rurka Pitota), elektryczne i dopplerowskie (ultrasonograficzne).
Chcąc wykonać z dzieckiem w domu wiatromierz, warto wiedzieć jak zrobić wiatromierz z papieru i bibuły. Będzie to wiatromierz wychyłowy, a jego wykonanie nie powinno nastręczać trudności. Potrzebne będą:
Rolkę po ręczniku papierowym należy pomalować temperą na brązowo. Podczas wysychania farby, na każdym arkuszu kolorowego papieru narysować po dwa liście klonu zwyczajnego i dwa liście dębu. Wyciąć. Ponadto z czerwonego arkusza wyciąć pasek o szerokości 2 centymetrów – posłuży on jako uchwyt do zawieszenia. Z bibuły wyciąć kilka pasków tej samej długości. Na każdym z liści namalować pisakiem nerw główny i nerwy boczne. Gotowe listki przykleić do brązowej rolki, zamocować również u jej szczytu uchwyt. Do przeciwległej, dolnej części rolki przykleić paski bibuły. Wiatromierz jest gotowy, wystarczy znaleźć odpowiednie miejsce do jego zamontowania.
Zobacz też: Zabawy dla dziesięciolatków. Jak zorganizować czas dzieciom w domu?
Chętni na wykonanie wiatromierza rotacyjnego powinni dowiedzieć się natomiast, jak zrobić wiatromierz z plastikowej butelki. To również nie jest zbyt trudne zadanie, a zarówno wykonanie takiego wiatromierza, jak i późniejsze obserwowanie jego działania może być świetną zabawą. Potrzebne będą:
Nakrętkę butelki przebić patyczkiem (warto ją wcześniej ogrzać zapalniczką, by zmiękła). Do butelki wsypać piasek i zakręcić nakrętkę. Kubeczki przykleić klejem na gorąco do patyczków. Drugie końce patyczków wbić w korek na jego dłuższym boku symetrycznie z czterech stron. Spód korka nabić na patyczek znajdujący się w nakrętce. Urządzenie jest gotowe, wystarczy postawić je na otwartej przestrzeni, gdzie wiatr wprawi je w ruch.
Ucząc się prowadzić obserwacje meteorologiczne uczniowie często muszą zrobić samodzielnie wiatromierz do szkoły. Zwykle otrzymują oni instrukcję wykonania i użytkowania takiego urządzenia. Może to być np. wiatromierz wychyłowy wykonany z prostego, metrowego kija oraz wstążki w jaskrawym kolorze bądź paska folii. Warto też zaopatrzyć się w planszę z zaznaczonymi kierunkami świata, najlepiej zalaminowaną lub zabezpieczoną przezroczystą folią. Wstążkę lub pasek folii należy przymocować do jednego z końców patyka. Drugi koniec wbija się mocno w podłoże (nie może się przewracać ani chwiać). Po wyznaczeniu (najlepiej z pomocą kompasu) kierunków świata można umieścić w pobliżu wiatromierza przygotowaną różę kierunków. Wiejący wiatr będzie unosił wstążkę, której koniec wskaże kierunek, w którym wieje wiatr. Dużo ważniejszą informację ujawni jednak drugi, przymocowany do kija koniec wstążki, pokazując skąd wieje wiatr, bowiem mówiąc np. o wietrze wschodnim mamy na myśli wiatr wiejący ze wschodu.
Zobacz też: Śnieżynki z papieru - jak zrobić je samodzielnie w domu?