Znieczulenie ogólne - czym jest?
Znieczulenie ogólne (narkoza) polega na zahamowaniu czynności ośrodkowego układu nerwowego pacjenta przy jednoczesnym utrzymaniu funkcji ośrodków podtrzymujących życie. Oznacza to, że nie czuje on bólu podczas zabiegu, a po wybudzeniu nie pamięta bolesnych procedur wykonywanych podczas zabiegu czy operacji. Zwykle z tego rozwiązania korzysta się przy poważniejszych zabiegach.
Znieczulenie ogólne przeprowadza się przy pomocy substancji zwanych anestetykami, których działanie jest odwracalne i czasowe. Efektem ich podania jest zniesienie świadomości, bólu i odruchów oraz zwiotczenie mięśni szkieletowych (stan bezruchu ma ogromne znaczenie dla bezpiecznego przebiegu operacji).
Znieczulenie ogólne - wskazania
Narkozę ogólne stosuje się w wielu przypadkach medycznych, są to między innymi operacje chirurgiczne, nastawianie złamanych kości, usuwanie zębów czy niektóre zabiegi diagnostyczne. Znieczulenie ogólne przeprowadza się, kiedy wymagane jest zwiotczenie mięśni, podczas badania w bezruchu dzieci i dorosłych, którzy nie współpracują, gdy dostęp do dróg oddechowych jest utrudniony lub operacja wymaga ułożenia chorego w niewygodnej pozycji na dłuższy czas.
Znieczulenie ogólne - jak przebiega procedura?
Przebiega w czterech etapach. Wykonuje je zwykle lekarz anestezjolog. Są to:
- premedykacja farmakologiczna,
- indukcja, czyli wprowadzenie,
- kondukcja - podtrzymanie,
- wybudzenie, czyli zakończenie znieczulenia.
Podanie znieczulenia ogólnego rozpoczyna premedykacja farmakologiczna, czyli przygotowanie pacjenta do zabiegu. Stosuje się wskazaną dietę lub podaje się leki uspokajające - w zależności od planowanego zabiegu. Przed rozpoczęciem znieczulenia ogólnego podłączane są urządzenia monitorujące funkcje życiowe.
Kolejny etap to indukcja, czyli wprowadzenie. Rozpoczyna się w momencie podania anestetyku i trwa do zaśnięcia pacjenta. Wyróżnia się cztery drogi podania leków. To indukcja wziewna, dożylna, domięśniowa i doodbytnicza. Stosowana jest również indukcja mieszana. Stan osoby znajdującej się w znieczuleniu ogólnym jest stale monitorowany.
Znieczulenie ogólne jest podtrzymywane. Na etapie kondukcji podaje się kolejne dawki farmaceutyków (znieczulających, przeciwbólowych, zwiotczających). Jest to konieczne, by pacjent nie wybudził się zbyt wcześnie, przed zakończeniem zabiegu. Podczas krótkich zabiegów pacjent oddycha samodzielnie przez maskę z tlenem. W czasie dłuższych operacji konieczne jest zwiotczenie mięśni, dlatego do tchawicy wprowadzana jest rurka intubacyjna.
Narkoza kończy się wybudzeniem, które może być wywołane podaniem substancji neutralizujących działanie wcześniej podanych anestetyków lub dokonać się bez ingerencji lekarza.
Znieczulenie ogólne - przeciwwskazania
Narkoza nie może być stosowana m.in. w czasie ciąży czy wtedy, gdy występują poważne problemy z niewydolnością krążenia czy ciężkie schorzenia w obrębie układu oddechowego. Przeciwwskazaniem do wykonania narkozy może być nawet zwykłe przeziębienie.
Znieczulenie ogólne - powikłania
Znieczulenie ogólne jest bezpieczne, niemniej zastosowanie go wiąże się z ryzykiem powikłań - zarówno w czasie zabiegu, jak i po wybudzeniu. Częściej jest ono związane z ogólnym stanem zdrowia pacjenta niż samym znieczuleniem.
W czasie znieczulenia może dojść to tak zwanej świadomości śródoperacyjnej - dzieje się tak, gdy pacjent w sposób niezamierzony utrzymuje świadomość podczas zabiegu. Do częstych powikłań po wybudzeniu ze znieczulenia ogólnego należą senność, rozbicie, nudności czy wymioty, a także dyskomfort związany z przesuszeniem śluzówki jamy ustnej. Bardziej poważne to zaburzenia pracy serca. Ryzyko śmierci wynosi ok. 0,001 proc.
