Syndrom znikającego bliźniaka - spis treści:
- Syndrom znikającego bliźniaka - czym jest?
- Kiedy występuje syndrom znikającego bliźniaka?
- Syndrom znikającego bliźniaka - objawy
- Rozpoznanie VTS
- Płód papierowaty i zmacerowany
Czym jest syndrom znikającego bliźniaka
Vanishing twin syndrome (VTS) należy do powikłań ciąży wielopłodowej i polega na obumarciu jednego z płodów zazwyczaj w I. trymestrze. Głównie dochodzi do niego przed 9. tygodniem ciąży. W 2/3 przypadków ciąża ta trwa nadal. Dochodzi do wchłonięcia obumarłego płodu przez organizm matki.
Do wystąpienia zespołu znikającego płodu częściej dochodzi w ciążach jednokosmówkowych niż dwukosmówkowych. Różnią się one posiadaniem wspólnej lub osobnej kosmówki, czyli błony płodowej. Jeśli ciąża jest jednoskomówkowa, często dochodzi do zgonu drugiego z bliźniaków. Jeśli jednak do zespołu znikającego bliźniaka dochodzi w ciąży dwukosmówkowej drugi z bliźniaków może rozwijać się w pełni prawidłowo.
Syndrom znikającego bliźniaka pojawia się także w ciążach trojaczych, gdzie ok. 14 proc. redukuje się samoistnie do bliźniaczej. Mama dowiaduje się o tym, że była w ciąży z trójką dzieci zazwyczaj dopiero podczas badania usg.
Kiedy występuje syndrom znikającego bliźniaka?
Badania mówią, że taka sytuacja ma miejsce nawet w 30 proc. ciąż bliźniaczych. Zazwyczaj dochodzi do obumarcia jednego z płodów w przypadku letalnych wad genetycznych lub nieprawidłowych warunków do wzrastania - takich, jak zła implantacja łożyska czy nieprawidłowości przyczepu pępowiny. Ocenia się, że większe ryzyko mają kobiety powyżej 30. roku życia i te, które leczone były wcześniej z powodu niepłodności, ponieważ mają one też większe ryzyko wystąpienia ciąży bliźniaczej oraz wad rozwojowych u płodów.
Syndrom znikającego bliźniaka - objawy
Objawy, które mogą wystąpić u mamy w przypadku zespołu znikającego płodu to:
- krwawienie z dróg rodnych mogące przypominać poronienie
- nagły ból w podbrzuszu
- nieregularne skurcze macicy
- sączenie się niewielkich ilości płynu owodniowego
- podwyższone stężenie białka płodowego- alfa-fetoproteiny
- wolniejszy przyrost stężenia b-HCG niż w prawidłowej ciąży bliźniaczej
Warto wiedzieć też, że sytuacja ta może powodować zafałszowanie nieinwazyjnych badań prenatalnych takich, jak Nifty czy Sanco. W krwi pływa bowiem materiał genetyczny żyjącego płodu i jego bliźniaka, który ostatecznie nie rozwinął się w brzuchu mamy. Przez to nie da się stwierdzić, którego z dzieci DNA badamy. Podobnie jest w przypadku badania inwazyjnego, jakim jest biopsja kosmówki. W materiale pobranym podczas biopsji stwierdza się mozaicyzm (różne linie genetyczne) spowodowany obecnością drugiego łożyska.
Rozpoznanie VTS
W przypadku USG ciąży dwukosmówkowej w I. trymestrze lekarz stwierdza dwa pęcherzyki ciążowe z echami zarodków. U jednego z nich nie udaje się uwidocznić czynności serca. W kolejnych tygodniach ciąży dochodzi do zanikania obumarłego bliźniaka, co można uwidocznić w badaniu USG. Niepowikłany zespół znikającego bliźniaka nie wymaga dodatkowych interwencji położniczych.
Płód papierowaty i zmacerowany
W przypadku zgonu wewnątrzmacicznego jednego z płodów w późniejszym okresie ciąży wyróżnia się: płód papierowaty („fetus papyraceus”) - II. trymestr i płód zmacerowany - III. trymestr
W II. trymestrze do obumarcia jednego z płodów dochodzi w ok. 5 proc. ciąż bliźniaczych, a w III. trymestrze sytuacja ta ma miejsce w 4 proc. ciąż. Ich główne przyczyny to niewydolność jednego z łożysk, w przebiegu nadciśnienia tętniczego czy wewnątrzmacicznego zahamowania wzrastania płodu. Może też być spowodowany zespołem przetoczenia krwi między płodami oraz zapętlenia sznurów pępowinowych. Najczęstszym powikłaniem dla drugiego płodu w ciąży dwukosmówkowej jest w takiej sytuacji wcześniactwo. W ciąży jednokosmówkowej zaś głównie są to powikłania neurologiczne oraz obumarcie również zdrowego płodu.
Obumarcie płodu w późniejszej fazie ciąży wymaga opieki specjalistycznej w ośrodkach o III. stopniu referencyjności i grozi poważniejszymi powikłaniami niż syndrom znikającego bliźniaka.
Położnictwo i ginekologia t. 1 G.H.Bręborowicz, Ginekologia t. 3, J.S. Berek, E. Novak
Konsultacja merytoryczna: dr Robert Jędra, ginekolog, I. Klinika Położnictwa i Ginekologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny, Uniwersyteckie Centrum Zdrowia Kobiety i Noworodka.
