Antybiotyki a ciąża - kiedy stosować, a kiedy nie? Antybiotyki stosuje się w ciąży w uzasadnionych przypadkach, czyli w sytuacji, gdy wyleczenie infekcji nie jest możliwe w żaden inny sposób, gdy pojawia się podejrzenie, że choroba może się zaostrzyć bądź istnieje ryzyko zagrożenia dla zdrowia i życia matki. Stosowanie antybiotyków w ciąży powinno być ograniczone tylko do wyjątkowych przypadków.
Czy w ciąży można przyjmować antybiotyki? Odpowiada ginekolog-położnik, dr Grzegorz Południewski.
Antybiotyki a ciąża. Klasyfikacja FDA
Aby bezpieczniej poruszać się w temacie antybiotyki a ciąża, Amerykańska Agencja Leków i Żywności (FDA) sklasyfikowała leki pod względem bezpieczeństwa ich stosowania w czasie ciąży (źródło). Ma to na celu określenie ryzyka uszkodzenia płodu w wyniku działania leku przyjmowanego przez matkę w ciąży.
- A To leki, które były badane u kobiet w ciąży i nie wykazały szkodliwego działania na płód. Ryzyko uszkodzenia płodu wydaje się mało prawdopodobna. Uznaje się, że leki tej kategorii są bezpieczne w czasie ciąży.
- B Badania na zwierzętach nie wykazały szkodliwego działania na płód. Leki wskazują na istnienie ryzyka dla płodu, lecz nie znalazło to potwierdzenia u kobiet w ciąży. Uznaje się, że leki tej kategorii są prawdopodobnie bezpieczne w czasie ciąży, ale należy zachować ostrożność podczas ich stosowania.
- C Badania na zwierzętach wykazały działanie teratogenne (morfologiczne zmiany płodu) lub embriotoksyczne, brak jednak odpowiednich i kontrolowanych badań u kobiet ciężarnych. Można je stosować wyłącznie w przypadkach, gdy korzyść wynikająca ze stosowania ich u matki przewyższa ryzyko niepożądanego działania u płodu.
- D Istnieją dowody na niekorzystne działanie leku na płód. Stosuje się je jednak w pewnych sytuacjach klinicznych, gdy potencjalne korzyści z jego zastosowania przewyższają ryzyko. Dzieje się tak w stanach zagrażających życiu ciężarnej lub gdy leki kategorii A,B, C nie mogą być zastosowane lub są nieskuteczne.
- X Są to leki o udowodnionym działaniu szkodliwym na płód. Ponieważ ryzyko zdecydowanie przewyższa potencjalne korzyści z jego zastosowania, przepisywanie ich jest bezwzględnie przeciwwskazane u kobiet w ciąży.
Informacje na temat przynależności leku do danej kategorii można odnaleźć w ulotce dołączonej do leku.
Antybiotyki a ciąża. Leki dozwolone
Podczas ciąży dozwolone są antybiotyki, które nie szkodzą dziecku i matce. Należą do nich:
- antybiotyki z grupy penicylin - kategoria B (FDA),
- antybiotyki z grupy cefalosporyn - kategoria B (FDA),
- niektóre makrolidy: azytromycyna - kategoria B (FDA).
Kiedy dochodzi do ciężkich zakażeń, gdy istnieje zagrożenie życia matki, dopuszcza się stosowanie każdego dostępnego antybiotyku.
Wskazaniami do podania antybiotyku w ciąży jest:
- zakażenie górnych i dolnych dróg oddechowych,
- odmiedniczkowe zapalenie nerek,
- chlamydioza,
- zakażenia układu moczowego, zwłaszcza bakteriuria (bakteriomocz),
- rzęsistkowica,
- rzeżączka i inne choroby przenoszone drogą płciową,
- nosicielstwo paciorkowca grupy B,
- przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego.
Antybiotyki a ciąża. Zagrożenia
Zakazane jest bezzasadne i samowolne przyjmowanie leków w ciąży, zwłaszcza antybiotyków. Należy wiedzieć, że zażywanie tak antybiotyków, jak i pozornie nieszkodliwych preparatów bez recepty może szkodliwie oddziaływać na płód.
Co warto wiedzieć o kwestii "antybiotyki a ciąża"? Warto pamiętać, że stosowanie pewnych antybiotyków we wczesnej ciąży jest związane z wyższym ryzykiem utraty ciąży. W zależności od grupy oraz indywidualnie od antybiotyku, wpływ na płód może być różny. Dla dziecka niebezpieczne są przede wszystkim antybiotyki takie jak: tetracyklina i doksycyklina, nitrofurantoiny, aminoglikozydy oraz sulfonamidy.
Poza tym należy wiedzieć, że antybiotyki nie tylko niszczą florę bakteryjną przewodu pokarmowego i pochwy, co skutkuje zaburzeniami równowagi mikrobiologicznej, ale i mogą na ciężarną działać nieco inaczej niż na kobietę, która w ciąży nie jest. Ma to związek z wieloma zmianami, jakie zachodzą w jej organizmie.
Antybiotyki a ciąża. Środki ostrożności
Podczas dobierania leku bardzo ważne jest, by lekarz kierował się wynikami antybiogramu, a także wziął pod uwagę plusy i minusy, korzyści i zagrożenia danej kuracji. Kobieta powinna zażywać lek w zalecanej dawce i przez wskazany okres. Stosowanie leków w ciąży powinno być skonsultowane z lekarzem prowadzącym ciążę. Przed użyciem leku należy zapoznać się z treścią ulotki dołączonej do opakowania.
