Ciąża zaśniadowa to rodzaj ciążowej choroby trofoblastycznej. Pojawia się w konsekwencji nieprawidłowego zapłodnienia komórki jajowej. Ta implantuje i rozrasta się w macicy. W przypadku zaśniadu groniastego zwykle nie ma płodu, łożyska czy płynu owodniowego. W większości przypadków ciąża zaśniadowa ulega samoistnemu poronieniu.
Ciąża zaśniadowa - objawy
Objawy ciąży zaśniadowej pojawiają się zwykle w okolicach czwartego tygodnia ciąży. Wówczas kobieta obserwuje:
- krwawienie z dróg rodnych,
- wzmożone wymioty lub mdłości,
- podwyższony poziom beta hCG. Wysokie stężenie beta HCG w pierwszym trymestrze ciąży budzi podejrzenie ciąży powikłanej zaśniadem,
- gwałtowne powiększenie macicy. Jej wielkość jest nieproporcjonalna do tygodnia ciąży. Przyczyną są szybko rosnące pęcherzyki wypełnione płynem,
- podwyższone ciśnienie krwi,
- rozległe obrzęki,
- nadczynność tarczycy.
Krwawienia w ciąży mogą występować nawet do trzeciego miesiąca - mówi ginekolog-położnik, dr Grzegorz Południewski. Kiedy grożą poronieniem?
Ciąża zaśniadowa - podział
Wyróżnia się dwa rodzaje ciąży zaśniadowej: zaśniad groniasty całkowity i częściowy.
- Zaśniad całkowity powstaje w wyniku zapłodnienia pustej komórki jajowej (czyli pozbawionej materiału genetycznego matki) przez jeden lub dwa plemniki. Budowa łożyska jest nieprawidłowa, nie stwierdza się błon płodowych, nie ma rozwijającego się płodu. W większości przypadków występuje kariotyp 46XX lub 46XY, ponieważ materiał genetyczny ojca duplikuje się.
- Częściowa ciąża zaśniadowa powstaje w wyniku zapłodnienia komórki jajowej przez dwa plemniki. Materiał genetyczny pochodzi od matki oraz ojca. Łożysko rozwija się prawidłowo, ale płód jest genetycznie nieprawidłowo ukształtowany. Istnieje szansa na donoszenie ciąży oraz urodzenie dziecka. Zaśniad niekompletny oznacza, że cześć łożyska jest normalna i może pojawić się genetycznie źle ukształtowany płód.
Rzadko, ale zdarza się, że rozwija się jednocześnie zaśniad i żywy płód. Przy zapewnieniu odpowiedniego nadzoru często możliwe jest wówczas urodzenie dziecka oraz wyleczenie z zaśniadu. Należy jednak podkreślić, że ciąża, w której współistnieje żywy płód z zaśniadem groniastym jest rzadkim przypadkiem położniczym szacowanym na 1/22000 do 1/100 000 ciąż.
Ciąża zaśniadowa - przyczyny
Wśród przyczyn ciąży zaśniadowej wyróżnia się:
- wcześniejsze przebycie ciąż zaśniadowych. Jednak jeśli wcześniejsza ciąża zaśniadowa zakończyła się bez powikłań, ryzyko jej ponownego wystąpienia wynosi maksymalnie 2 proc.,
- wiek. Ryzyko ciąży zaśniadowej rośnie u kobiet po 35. roku życia. Może mieć to związek ze starzeniem się komórek jajowych,
- poronienia,
- nieprawidłowości w przebiegu owulacji,
- dieta w ciąży uboga w karoten czy białko zwierzęce,
- zamieszkiwanie określonej strefy geograficznej. O ile częstość występowania zaśniadu groniastego w Europie wynosi około 1 na 1000 ciąż, w Indonezji - 1 na 100.
Ciąża zaśniadowa - diagnostyka
U kobiet na ciążę zaśniadową najczęściej wskazuje wielkość macicy, która jest nieproporcjonalna do tygodnia ciąży oraz krwawienie z dróg rodnych. W diagnostyce tej patologii ciąży podstawowym badaniem jest ultrasonograficzne badanie przezpochwowe (USG). Charakterystyczny jest obraz zamieci śnieżnej Podczas badania dochodzi do rozpoznania zaśniadu groniastego, zwykle również nie stwierdza się czynności serca płodu.
Innym badaniem diagnostycznym jest określenie stężenie beta hCG (beta gonadotropiny kosmówkowej), który w przypadku ciąży zaśniadowej może przekraczać 20 000 IU/ml.
Diagnostyka obejmuje również inne badania z krwi, ocenę funkcji nerek, wątroby oraz tarczycy.
W większości przypadków ciąży zaśniadowej dochodzi do samoistnego zakończenia. Jeśli ciąża zaśniadowa nie zakończyła się samoistnie, konieczne jest opróżnienie macicy. Wykonuje się zabieg łyżeczkowania jamy i kanału szyjki macicy. Wszystkie tkanki, które zostały usunięte, są poddane badaniu histopatologicznemu.
Bardzo ważne jest, aby po ciąży zaśniadowej kobieta nie zachodziła w ciążę przez najbliższy rok, ponieważ istnieje ryzyko ciąży zagrożonej. Większa część kobiet po przebytej ciąży zaśniadowej rodzi później zdrowe dziecko.
Wśród najpoważniejszych powikłań dla matki, związanych z obecnością zaśniadu w ciąży, wymienia się stan przedrzucawkowy, krwotok okołoporodowy, przetrwałą chorobę trofoblastyczną, poród przedwczesny, wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu, zgon wewnątrzmaciczny płodu. Częste są również niepowściągliwe wymioty ciężarnych, niedokrwistość, wcześnie pojawiające się nadciśnienie tętnicze czy nadczynność tarczycy.
