Co to jest ciąża ektopowa?
Ciąża ektopowa, inaczej ciąża pozamaciczna (łac. graviditas extrauterina) to ciąża, w której zapłodnione jajo płodowe ulega implantacji poza błoną śluzową jamy macicy. Ciąża pozamaciczna stanowi około dwóch proc. wszystkich ciąż.
W prawidłowych warunkach zapłodniona komórka jajowa w ciągu czterech-pięciu dni poprzez jajowód trafia do jamy macicy, gdzie się zagnieżdża. W przypadku ciąży ektopowej zapłodniona komórka jajowa nie tylko przemieszcza się wolniej, ale i zagnieżdża się, zanim dotrze do jamy macicy. Najczęściej ciąża ektopowa lokalizuje się w obrębie jajowodu, rzadziej w obrębie jajnika, otrzewnej lub szyjki macicy. Ze względu na lokalizacje wyróżnia się: ciążę jajowodową, jajnikową, brzuszną i inne.
Przyczyny ciąży ektopowej
Znanych jest wiele czynników predysponujących do ektopii jaja płodowego. Do czynników ryzyka ciąży pozamacicznej zalicza się:
- przebyte zapalenie narządów miednicy mniejszej, zwłaszcza infekcje Chlamydia trachomatis,
- przebytą ciążę ektopową,
- przebyte operacje w obrębie miednicy mniejszej i w obrębie jajowodów,
- poronienia samoistne i indukowane,
- wiek powyżej 35. roku życia,
- palenie tytoniu,
- niepłodność w wywiadzie, techniki wspomaganego rozrodu,
- nieskuteczność antykoncepcji opartej na progestagenach lub wkładce wewnątrzmacicznej.
Jak rozpoznać ciążę ektopową? Objawy
W początkowym okresie ciąża pozamaciczna nie daje żadnych objawów. Następnie w większości przypadków jej symptomy układają się w triadę. Pojawia się tępy lub kłujący jednostronny ból w dole brzucha (lewy lub prawy jajowód), ustanie miesiączkowania oraz krwawienie z dróg rodnych. W dalszej kolejności objawami sugerującymi ciążę pozamaciczną są bóle ramion. Dzieje się tak w zaawansowanej fazie, gdy doszło do krwawienia wewnętrznego. To skutek podrażnienia przepony przez krew z pękniętego jajowodu. Obserwuje się również parcie na odbytnicę i mocz oraz objawy ogólne, takie jak bladość, poty, tachykardia, zawroty głowy, omdlenia, podwyższona temperatura ciała, powiększenie macicy oraz bolesny guz przydatków. Spektrum objawów ciąży ektopowej zależy od czasu jej trwania.
Istnieją dwie postacie ciąży pozamacicznej: ostra i przewlekła. Postać ostra, pełnoobjawowa jest efektem krwawienia do jamy otrzewnej z pękniętego jajowodu. Postać przewlekła zwana skąpoobjawową jest typowa dla wczesnej ciąży pozamacicznej lub ciąży obumarłej.
Krwawienia w ciąży mogą występować nawet do trzeciego miesiąca - mówi ginekolog-położnik, dr Grzegorz Południewski. Kiedy grożą poronieniem?
Ciąża ektopowa - diagnostyka i leczenie
Ciąża ektopowa może dawać podobne dolegliwości jak prawidłowo rozwijająca się ciąża wewnątrzmaciczna, poronienie czy inne schorzenia gastroenterologiczne. W różnicowaniu należy uwzględnić ginekologiczne oraz inne jednostki chorobowe z dominującym bólem brzucha, w tym zapalenie wyrostka robaczkowego, zapalenie przydatków i skręt torbieli jajnika.
Podstawową metodą diagnostyczną ciąży o nieznanej lokalizacji jest połączenie ultrasonografii przezpochwowej oraz seryjnych oznaczeń stężeń podjednostki β ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej (hCG).
Wczesne wykrycie ciąży pozamacicznej jest utrudnione ze względu na brak występowania typowych objawów. Niemniej wczesne rozpoznanie jest ważne, ponieważ pozwala na zastosowanie bardziej zachowawczego leczenia oraz powoduje zmniejszenie zachorowalności i śmiertelności kobiet. Trzeba mieć na uwadze, że ciąża pozamaciczna często kończy się poronieniem, ale wiążą się z nią różne zagrożenia, takie jak pęknięcie jajowodu, a nawet śmiertelny krwotok do jamy otrzewnej. Ciąża pozamaciczna stanowi przyczynę 10-15 proc. zgonów kobiet w ciąży. To jedna z najczęstszych przyczyn zgonów matek w pierwszym trymestrze ciąży.
Obowiązujące standardy leczenia ciąży ektopowej obejmują:
- postępowanie wyczekujące,
- leczenie farmakologiczne,
- leczenie operacyjne (laparotomię lub laparoskopię).
Wybór strategia postępowania podyktowany jest wieloma czynnikami, takimi jak stan kliniczny, wynik badania USG, stężenie β-hCG czy plany rozrodcze kobiety. Każda kobieta, u której rozpoznano ciążę ektopową jest traktowana indywidualnie. Leczenie powinno mieć na celu zachowanie płodności oraz ograniczenie ewentualnych powikłań.
Nie wszystkie ciąże ekotopowe wymagają interwencji medycznej. Szacuje się, że nawet 82 proc. ciąż pozamacicznych ulega samoistnej resorpcji.
