Ciąża mnoga może być monozygotyczna lub polizygotyczna. W ciąży monozygotycznej dochodzi do rozdzielenia zygoty na dwa albo wiele zarodków. Ciąża polizygotyczna jest skutkiem zapłodnienia dwóch lub więcej komórek jajowych. Najczęściej do zapłodnienia dochodzi w trakcie jednego stosunku płciowego lub wskutek kilku oddzielnych stosunków płciowych.
Częstość występowania ciąży mnogiej określa wzór zgodny z tak zwaną regułą Hellina. Należy podkreślić, że zasada ta nie uwzględnia ingerencji medycyny (terapii hormonalnej, zapłodnienia pozaustrojowego in vitro), czyli odnosi się do efektów działania natury. Jak często zatem występuje ciąża mnoga? Bliźniaki stanowią 1,25 proc. wszystkich ciąż, trojaczki - 0,015 proc. wszystkich ciąż, a pięcioraczki - 0,0000024 proc. wszystkich ciąż.
Ciąża mnoga - przyczyny
Ciąża mnoga najczęściej dotyczy kobiet po 30. i 40. roku życia. W tym okresie w organizmie wzrasta poziom hormonu FSH, który odpowiada za dojrzewanie pęcherzyka Graafa w jajniku (w czasie cyklu może dojść do uwolnienia dwóch lub więcej komórek jajowych). Prawdopodobieństwo ciąży mnogiej zwiększa się, jeśli para leczyła się z powodu niepłodności, ponieważ terapie hormonalne potęgują szanse na zapłodnienie dwóch lub więcej komórek jajowych. Jednocześnie badania wykluczają związek między stosowaniem antykoncepcji hormonalnej a urodzeniem wieloraczków po jej zakończeniu, choć wielu specjalistów wciąż jest innego zdania. Według nich szanse na ciążę mnogą po zakończeniu antykoncepcji hormonalnej są większe, za co odpowiada wzmożona praca jajników po jej zakończeniu.
Na możliwość powstania ciąży mnogiej wpływa co najmniej kilka innych czynników. Częściej w ciążę mnogą zachodzą kobiety z nadwagą i otyłością oraz te, w rodzinach których występowała ciąża mnoga. Predyspozycja do ciąży bliźniaczej dwujajowej jest zapisana w żeńskich genach, co oznacza, że skłonność ta jest dziedziczna (przy czym historia rodziny partnera nie ma w tym kontekście znaczenia). Ze statystyk wynika, że w ciążę bliźniaczą częściej zachodzą kobiety, które urodziły już co najmniej dwoje dzieci lub gdy są mamami bliźniaków.
Ciąża mnoga - wyzwania i powikłania
W ciągną mnogiej organizm kobiety jest bardzo obciążony. Nic dziwnego - wieloraczki potrzebują więcej składników odżywczych, zajmują wiele miejsca w brzuchu, uciskając narządy i więcej ważą. Aby kobieta mogła być otoczona odpowiednią opieką medyczną w ciąży mnogiej, bardzo ważne jest wczesne rozpoznanie i określenie typu ciąży. Sposób jej prowadzenia zależy od wielu czynników, między innymi od tego, czy łożyska oraz worki owodniowe płodów są oddzielne czy wspólne. Podstawą jest diagnostyka ultrasonograficzna w pierwszym trymestrze ciąży.
W ciąży wielopłodowej mogą pojawić się takie same dolegliwości, zagrożenia i powikłania jak w ciąży pojedynczej, choć należy podkreślić, że są one bardziej intensywne i znacznie częstsze. Również badania, jakim poddawana jest kobieta w ciąży mnogiej są takie same, jak w ciąży pojedynczej, zdecydowanie jednak inna jest ich częstość. Ma to związek z tym, że ciężarnej w większym stopniu grozi niedokrwistość z niedoboru żelaza (anemia), infekcje dróg moczowych czy zatrucie ciążowe.
Powikłaniami typowymi dla ciąży mnogiej jest na przykład:
- rozbieżny wzrost wewnątrzmaciczny płodów,
- zgon wewnątrzmaciczny jednego z płodów (tzw. zespół znikającego bliźniaka).
- zespół przetoczenia krwi między płodami (TTTS).
Nie bez znaczenia są niekorzystne warunki rozwoju wewnątrzmacicznego, upośledzenie odżywiania, ucisk i zapętlenie pępowin. Zdarza się, że dochodzi do obumarcia jednego z zarodków, konsekwencją czego jest ciąża pojedyncza. Ciąże mnogie to ciąże o podwyższonym ryzyku.
Ciąża mnoga - poród
Ze statystyk wynika, że większość dzieci z ciąż mnogich rodzi się przed czasem. To dlatego - oraz by monitorować stan mamy i maluchów - zwykle kobiety na finiszu ciąży, zwłaszcza mamy trojaczków lub czworaczków, zostają hospitalizowane. Ciąże mnogie najczęściej rozwiązuje się poprzez cesarskie cięcie. Wyjątkiem jest poród bliźniaków - wówczas możliwy jest poród naturalny, jeśli maluchy są ułożone główkami do dołu, mama jest w dobrej formie i nie istnieją ku temu żadne przeciwwskazania.
