Kordocenteza, inaczej punkcja pępowiny, to inwazyjne badanie prenatalne, polegające na nakłuciu sznura pępowinowego przez powłoki brzuszne kobiety w ciąży. Wykonuje się ją zwykle po 18. tygodniu ciąży. Na wcześniejszym etapie ciąży wiązałoby się z nim bowiem dużo większe ryzyko wystąpienia powikłań.
Co może wykrywać kordocenteza?
Analiza pobranej podczas zabiegu próbki krwi płodu pozwala:
- określić kariotyp i zbadać DNA (by uzyskać odpowiedź na pytanie, czy dziecko jest obarczone chorobą genetyczną),
- zrobienie badan ogólnych krwi (morfologia krwi płodu),
- na wczesne oznaczenie grupy krwi dziecka,
- zbadać leukocyty (sprawdzić, czy występują choroby dziedziczne).
Dzięki badaniu można wykryć niedotlenienie płodu, anemię, hipotrofię płodu (ograniczenie wzrostu płodu), małopłytkowość, a także zaburzenia chromosomowe, takie jak zespół Downa, zespół Patau czy zespół Edwardsa, jak również wad rozwojowych płodu oraz wad serca.
Kordocentezę wykonuje się również, gdy u ciężarnej wystąpił konflikt serologiczny (by określić liczbę przeciwciał krwi matki, niszczących czerwone ciałka płodu). Punkcja pępowiny bywa także wykorzystywana w celu transfuzji krwi lub podania leków przez pępowinę.
Wskazania do wykonania kordocentezy
Badanie wykonywane jest jedynie u ciężarnych, u których płód nie rozwija się prawidłowo. Wskazaniami do wykonania kordocentezy jest: rozpoznanie hipotrofii płodu, wady dziecka stwierdzone podczas badania USG, obrzęk płodu o nieznanej przyczynie, znacznego stopnia opóźnienie rozwoju płodu o niejasnej przyczynie, anomalie chromosomowe, anemia, małopłytkowość, niektóre zaburzenia metaboliczne oraz transfuzje dopłodowe i infuzje dopłodowe.
Przeciwwskazaniami do wykonania kordocentezy jest WZW B i C oraz zakażenie wirusem HIV u matki.
Na czym polega kordocenteza
Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, pod kontrolą USG, na zlecenie lekarza, najczęściej w warunkach ambulatoryjnych. Badanie trwa kilkanaście minut.
Na zabieg ciężarna powinna zgłosić się z pustym pęcherzem moczowym, ale nie być na czczo. Zawsze trzeba mieć ze sobą wyniki wcześniejszych badań USG, a także wynik grupy krwi.
Jak przebiega badanie? Lekarz za pomocą długiej i cienkiej igły punkcyjnej wkłuwa się przez powłoki brzuszne i ścianę macicy do pępowiny, by z pętli pępowinowej pobrać krew. Pobrana próbka zostaje wysłana do laboratorium, gdzie poddawana jest analizie. Wynik badania dostępny jest po kilkudziesięciu godzinach do tygodnia po przeprowadzeniu badania. Wynikiem badania jest określenie kariotypu płodu.
Zabieg może być pełnopłatny lub refundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia (niestety jedynie dla grupy podwyższonego ryzyka, czyli dla kobiet, które ukończyły 35. rok życia).
Kordocenteza - ryzyko powikłań
Z zabiegiem kordocentezy wiąże się dwa razy większe ryzyko powikłań niż amniopunkcja. To najtrudniejsze do wykonania inwazyjne badanie prenatalne, obarczone dwuprocentowym ryzykiem straty ciąży.
Kordocenteza jest jednym z najbardziej niebezpiecznych zabiegów diagnostycznych w ciąży także dlatego, że może wywołać obumarcie płodu. Pojawia się również ryzyko: infekcji wewnątrzmacicznej, krwawienia, uszkodzenia struktur płodu, pęknięcia pęcherza płodowego, a także krwiak pępowinowy lub zakrzep w pępowinie, bradykardia płodu, wewnątrzmaciczne obumarcie płodu.
Bezpośrednio po zabiegu kordocentezy kobieta powinna pozostać pod opieką lekarską. Po wyjściu do domu przez kilka dni należy prowadzić oszczędzający tryb życia, a jeśli wystąpi wysoka gorączka (powyżej 38 stopni Celsjusza), krwawienie z dróg rodnych lub odpływanie płynu owodniowego - należy niezwłocznie zgłosić się do szpitala.
Przeczytaj także:
