Cholestaza ciążowa - objawy, przyczyny, diagnoza i leczenie

Cholestaza ciążowa jest niebezpieczna tak samo dla przyszłej mamy, jak i jej dziecka. Jeśli pod koniec trzeciego trymestru zaczyna dokuczać ci uporczywe swędzenie nóg i rąk, jak najszybciej zgłoś się do lekarza prowadzącego ciążę

Cholestaza ciążowa - co to jest za choroba?

Cholestaza ciążowa to wewnątrzwątrobowy zastój żółci, zaburzający prawidłowe funkcjonowanie wątroby. Cholestaza objawia się uporczywym swędzeniem skóry i podwyższeniem stężenia kwasów żółciowych, bilirubiny oraz aminotransferaz w surowicy krwi. Najczęściej choroba ta pojawia się w ostatnim trymestrze ciąży, gdy stężenie hormonów jest bardzo wysokie. Po urodzeniu dziecka samoistnie ustępuje, nie powodując skutków ubocznych w postaci trwałego uszkodzenia wątroby. Ważne jest, by przyszła mama jak najszybciej rozpoczęła leczenie. Choroby nie należy bagatelizować, ponieważ zaniedbana może wywołać przedwczesny poród, przyczynić się krwotoku porodowego.

Zobacz wideo

Cholestaza ciążowa - objawy

W przypadku tej choroby mówimy o jednym, głównym objawie - dokuczliwym świądzie skóry, w szczególności stóp i dłoni, który rozprzestrzenia się na całe kończyny, brzuch i twarz. Ze względu na to, że cholestaza ciążowa rozwija się w trzecim trymestrze, swędzenie skóry pojawia się dopiero pod koniec ciąży. Niektórzy mylnie wiążą te objawy z zachodzącymi w organizmie zmianami hormonalnymi lub rozciągającą się skórą. Świąd może być łagodny i nie musi mocno dokuczać pacjentce, jednak w większości przypadków jest trudny do wytrzymania - może powodować kłopoty ze snem, a nawet wywoływać stany depresyjne. Świąd nasila się wieczorem i w nocy.

Inne objawy, towarzyszące chorobie, to: 

  • powiększona wątroba, 
  • utrata apetytu, 
  • mdłości, a nawet wymioty. 

Choć przy cholestazie nie pojawia się żadna charakterystyczna wysypka, to w wyniku drapania mogą pojawić się przeczosy - czyli liniowe nadżerki naskórka.

W niektórych przypadkach (szacuje się, że około w 20 proc.) cholestaza objawia się także pojawieniem się żółtaczki o małym nasileniu. Dochodzi do niej zazwyczaj do czterech tygodni po rozpoczęciu swędzenia skóry. Bardzo sporadycznie udaje się zdiagnozować cholestazę u kobiety, u której nie występuje świąd skóry, choć i takie sytuacje mają miejsce.

Cholestaza ciążowa - przyczyny i częstotliwość zachorowania

Cholestaza ciążowa nie jest powszechną chorobą. Według statystyk występuje raptem w jednej-dwóch ciążach na 1000. Obecnie większość lekarzy jest zdania, że choroba ma podłoże genetyczne, a bezpośrednią jej przyczyną jest nadwrażliwość na hormony płciowe - estrogeny i progesteron.

Wśród czynników zwiększających ryzyko zapadnięcia na tę dolegliwość wymienia się: 

  • ciążę mnogą, 
  • przebyte w przeszłości choroby wątroby, 
  • przebyte w przeszłości choroby dróg żółciowych i nerek, 
  • cholestaza w rodzinie: u matki bądź siostry, 
  • przyjmowanie niektórych leków (np. sulfonamidy, jod), 
  • spożywanie tłustego, ciężkostrawnego jedzenia. 

Ogromny wpływ ma też chorowanie na cholestazę w poprzedniej ciąży - według badań aż u 70 proc. kobiet dochodzi do nawrotu w następnej ciąży.

Cholestaza ciążowa - leczenie

Wykrycie cholestazy ciążowej u przyszłej mamy wiąże się z podjęciem natychmiastowego leczenia. Cholestaza zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia stanu zagrażającego rozwojowi i życiu płodu, przedwczesnego rozpoczęcia akcji porodowej lub nawet urodzenia martwego dziecka.

Leczenie cholestazy ciążowej ma dwa główne cele. Pierwszym z nich jest złagodzenie, zmniejszenie uporczywego świądu. Swędzenie można minimalizować stosując lekarstwa, działające miejscowo, stosując kremy, balsamy i glikokortykosteroidy.

Drugi cel to zapobieganie pojawieniu się możliwych powikłań. Należy regularnie monitorować przebieg ciąży. Niekiedy lekarz zleca także leki wpływające na zmniejszenie stężenia kwasów żółciowych. Gdy stan ciężarnej zaczyna niepokoić i powstaje stan zagrożenie dla dziecka lub matki, wywołuje się poród.

Ważnym elementem leczenia jest także rozpoczęcie odpowiedniej diety, która odciąży osłabioną wątrobę. W menu ciężarnej pacjentki powinny zatem znaleźć się lekkostrawne posiłki, najlepiej gotowane na parze i pieczone mięsa oraz warzywa, owoce i sałaty. Ograniczać należy dania zawierające dużą ilość tłuszczu, smażone, z dodatkiem ciężkich sosów. Unikać trzeba wszelkich słodyczy oraz napojów gazowanych.

Cholestaza ciążowa - jakie badania należy wykonać?

Same objawy, choć bardzo wyraźne, nie dają jednak 100 proc. diagnozy. W celu potwierdzenia choroby należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym ciążę, który wyśle pacjentkę na odpowiednie badania biochemiczne, a dokładnie tzw. próby wątrobowe. Obejmują one takie badania jak: AspAT i AlAT (są to enzymy biorące udział w przemianach metabolicznych białek), stężenie bilirubiny i fosfatazy alkalicznej. Podwyższone wyniki oznaczają, że doszło do uszkodzenia wątroby, które może świadczyć o chorobie.

Normy:

ASPAT, norma: 5-38 U/L

ALAT, norma: 5-40 U/L

Fosfataza alkaliczna (ALP, Falk, FAL), norma: 20-70 U/L

Bilirubina całkowita, norma: 0,20-20 mg/dl

To także może cię zainteresować:

Więcej o: