Cholestaza ciążowa - co to jest za choroba?
Cholestaza ciążowa to wewnątrzwątrobowy zastój żółci, zaburzający prawidłowe funkcjonowanie wątroby. Cholestaza objawia się uporczywym swędzeniem skóry i podwyższeniem stężenia kwasów żółciowych, bilirubiny oraz aminotransferaz w surowicy krwi. Najczęściej choroba ta pojawia się w ostatnim trymestrze ciąży, gdy stężenie hormonów jest bardzo wysokie. Po urodzeniu dziecka samoistnie ustępuje, nie powodując skutków ubocznych w postaci trwałego uszkodzenia wątroby. Ważne jest, by przyszła mama jak najszybciej rozpoczęła leczenie. Choroby nie należy bagatelizować, ponieważ zaniedbana może wywołać przedwczesny poród, przyczynić się krwotoku porodowego.
Cholestaza ciążowa - objawy
W przypadku tej choroby mówimy o jednym, głównym objawie - dokuczliwym świądzie skóry, w szczególności stóp i dłoni, który rozprzestrzenia się na całe kończyny, brzuch i twarz. Ze względu na to, że cholestaza ciążowa rozwija się w trzecim trymestrze, swędzenie skóry pojawia się dopiero pod koniec ciąży. Niektórzy mylnie wiążą te objawy z zachodzącymi w organizmie zmianami hormonalnymi lub rozciągającą się skórą. Świąd może być łagodny i nie musi mocno dokuczać pacjentce, jednak w większości przypadków jest trudny do wytrzymania - może powodować kłopoty ze snem, a nawet wywoływać stany depresyjne. Świąd nasila się wieczorem i w nocy.
Inne objawy, towarzyszące chorobie, to:
- powiększona wątroba,
- utrata apetytu,
- mdłości, a nawet wymioty.
Choć przy cholestazie nie pojawia się żadna charakterystyczna wysypka, to w wyniku drapania mogą pojawić się przeczosy - czyli liniowe nadżerki naskórka.
W niektórych przypadkach (szacuje się, że około w 20 proc.) cholestaza objawia się także pojawieniem się żółtaczki o małym nasileniu. Dochodzi do niej zazwyczaj do czterech tygodni po rozpoczęciu swędzenia skóry. Bardzo sporadycznie udaje się zdiagnozować cholestazę u kobiety, u której nie występuje świąd skóry, choć i takie sytuacje mają miejsce.
Cholestaza ciążowa - przyczyny i częstotliwość zachorowania
Cholestaza ciążowa nie jest powszechną chorobą. Według statystyk występuje raptem w jednej-dwóch ciążach na 1000. Obecnie większość lekarzy jest zdania, że choroba ma podłoże genetyczne, a bezpośrednią jej przyczyną jest nadwrażliwość na hormony płciowe - estrogeny i progesteron.
Wśród czynników zwiększających ryzyko zapadnięcia na tę dolegliwość wymienia się:
- ciążę mnogą,
- przebyte w przeszłości choroby wątroby,
- przebyte w przeszłości choroby dróg żółciowych i nerek,
- cholestaza w rodzinie: u matki bądź siostry,
- przyjmowanie niektórych leków (np. sulfonamidy, jod),
- spożywanie tłustego, ciężkostrawnego jedzenia.
Ogromny wpływ ma też chorowanie na cholestazę w poprzedniej ciąży - według badań aż u 70 proc. kobiet dochodzi do nawrotu w następnej ciąży.
Cholestaza ciążowa - leczenie
Wykrycie cholestazy ciążowej u przyszłej mamy wiąże się z podjęciem natychmiastowego leczenia. Cholestaza zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia stanu zagrażającego rozwojowi i życiu płodu, przedwczesnego rozpoczęcia akcji porodowej lub nawet urodzenia martwego dziecka.
Leczenie cholestazy ciążowej ma dwa główne cele. Pierwszym z nich jest złagodzenie, zmniejszenie uporczywego świądu. Swędzenie można minimalizować stosując lekarstwa, działające miejscowo, stosując kremy, balsamy i glikokortykosteroidy.
Drugi cel to zapobieganie pojawieniu się możliwych powikłań. Należy regularnie monitorować przebieg ciąży. Niekiedy lekarz zleca także leki wpływające na zmniejszenie stężenia kwasów żółciowych. Gdy stan ciężarnej zaczyna niepokoić i powstaje stan zagrożenie dla dziecka lub matki, wywołuje się poród.
Ważnym elementem leczenia jest także rozpoczęcie odpowiedniej diety, która odciąży osłabioną wątrobę. W menu ciężarnej pacjentki powinny zatem znaleźć się lekkostrawne posiłki, najlepiej gotowane na parze i pieczone mięsa oraz warzywa, owoce i sałaty. Ograniczać należy dania zawierające dużą ilość tłuszczu, smażone, z dodatkiem ciężkich sosów. Unikać trzeba wszelkich słodyczy oraz napojów gazowanych.
Cholestaza ciążowa - jakie badania należy wykonać?
Same objawy, choć bardzo wyraźne, nie dają jednak 100 proc. diagnozy. W celu potwierdzenia choroby należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym ciążę, który wyśle pacjentkę na odpowiednie badania biochemiczne, a dokładnie tzw. próby wątrobowe. Obejmują one takie badania jak: AspAT i AlAT (są to enzymy biorące udział w przemianach metabolicznych białek), stężenie bilirubiny i fosfatazy alkalicznej. Podwyższone wyniki oznaczają, że doszło do uszkodzenia wątroby, które może świadczyć o chorobie.
Normy:
ASPAT, norma: 5-38 U/L
ALAT, norma: 5-40 U/L
Fosfataza alkaliczna (ALP, Falk, FAL), norma: 20-70 U/L
Bilirubina całkowita, norma: 0,20-20 mg/dl
To także może cię zainteresować:
