Łożysko przodujące - zagrożenie
Problemy związane z łożyskiem przodującym wynikają z faktu, że dolny odcinek macicy zaczyna intensywnie się rozciągać i zmniejszać swoją grubość już przy pierwszych, nieodczuwalnych jeszcze, skurczach. Ich występowanie jest całkowicie normalne w ostatnich miesiącach ciąży i jeśli łożysko jest prawidłowo umiejscowione, nie powinny powodować większych problemów. Jeśli jednak do takich skurczów dochodzi przy łożysku przodującym, mogą doprowadzić do przedwczesnego oddzielenia się łożyska oraz krwawienia z dróg rodnych. Jest to groźne zarówno dla życia matki, jak i płodu.
Łożysko przodujące - rodzaje
Ze względu na położenie w stosunku do ujścia wewnętrznego szyjki macicy łożysko przodujące dzieli się na:
- łożysko przodujące nisko usadowione - łożysko znajduje się w dolnej części macicy, nie styka się jednak z ujściem wewnętrznym szyjki macicy
- łożysko przodujące brzeżnie - łożysko przylega brzegiem do ujścia szyjki
- łożysko przodujące częściowo - łożysko częściowo zakrywa ujście szyjki macicy
- łożysko przodujące centralnie - ujście szyjki macicy jest całkowicie pokryte łożyskiem
Łożysko przodujące - przyczyny
Przyczyny występowania łożyska przodującego nie są do końca rozpoznane. Mimo tego za najważniejsze czynniki ryzyka uważa się:
- łożysko przodujące w poprzednich ciążach
- wiek kobiety w ciąży
- ciążę wielopłodową
- wcześniejsze liczne ciąże
- palenie papierosów
- przebyte cesarskie cięcia
- wady u płodu
Największe znaczenie dla wykształcenia się łożyska przodującego przypisuje się nieprawidłowościom w budowie błony śluzowej macicy. Zarówno jej stany zapalne, zabiegi operacyjne, jak i przebyte ciąże czy cesarskie cięcia pozostawiają po sobie zmiany, które są niekorzystnym miejscem do zagnieżdżenia się łożyska. Z tych powodów zagnieżdża się ono w innych miejscach, m. in. właśnie w dolnym odcinku macicy.
Łożysko przodujące - objawy
Podstawowe objawy mogące świadczyć o łożysku przodującym to krwawienia. Mogą pojawić się w drugiej połowie ciąży, a nawet podczas porodu. Jako pierwsze, po 30. tygodniu ciąży występuje tzw. krwawienie zwiastujące. Jest związane z nieodczuwalnymi skurczami przepowiadającymi. Pierwsze krwawienia najczęściej nie są zbyt obfite i nie powodują zagrożenia ani dla kobiety, ani dla płodu. Kolejne krwawienia mogą pojawiać się w różnych odstępach czasu. Każde z nich może być bardziej intensywne, a przez to niebezpieczniejsze zarówno dla kobiety, jak i dla dziecka. Jeśli nie zostanie podjęte odpowiednie leczenie pod koniec trzeciego trymestru lub już podczas porodu, może dojść do krwotoku niezwykle groźnego dla życia.
Łożysko przodujące - rozpoznanie
Prawidłowe rozpoznanie łożyska przodującego można postawić dopiero w drugiej połowie ciąży. We wcześniejszym okresie ze względów anatomicznych kosmówka, a później niedojrzałe łożysko mogą naturalnie znajdować się w okolicach ujścia wewnętrznego szyjki macicy. Dokładna ocena położenia łożyska możliwa jest dopiero kiedy jest ono już w pełni dojrzałe.
Najlepszą metodą diagnostyczną jest przeprowadzenie badania USG. Dzięki niemu możliwe jest rozpoznanie łożyska przodującego jeszcze przed wystąpieniem pierwszego krwawienia. Umożliwia to wcześniejsze podjęcie leczenia.
W przypadku podejrzenia łożyska przodującego ze względu na możliwość spowodowania krwotoku bezwzględnie należy unikać badania wewnętrznego. W wyjątkowych i uzasadnionych przypadkach dopuszcza się badanie wziernikiem. Jeśli powodem wykonywania badań są krwawienia, przy stawianiu diagnozy łożyska przodującego należy wykluczyć inne potencjalne powody krwawienia jak np.:
- przedwczesne oddzielenie się łożyska
- pękniecie macicy
- polip szyjki macicy
- żylaki pochwy
- rak szyjki macicy
Łożysko przodujące - zalecenia
Łożysko przodujące może okazać się bardzo groźnym powikłaniem ciąży. Największe niebezpieczeństwo jest związane z wystąpieniem silnego krwotoku w wyniku przedwczesnego oddzielenia się łożyska. Silny krwotok przedporodowy może doprowadzić do niedotlenienia okołoporodowego, ciężkiego zakażenia septycznego, wcześniactwa, a nawet obumarcia płodu lub zgonu kobiety.
Biorąc pod uwagę tak poważne zagrożenia, rozpoznane łożysko przodujące jest wskazaniem do pobytu w szpitalu. Na podstawie monitorowania stanu kobiety oraz płodu (przede wszystkim badanie KTG i USG) podejmuje się decyzje co do dalszego postępowania.
Jeśli płód jest jeszcze niedojrzały, a stan zdrowia kobiety na to pozwala, wskazane jest leczenie zachowawcze. Kobieta powinna leżeć i mieć zapewniony spokój. Dodatkowo podawane są leki hamujące skurcze macicy. Jednocześnie w celu przyspieszenia rozwoju płuc u dziecka stosuje się terapię glikokortykosteroidami.
W sytuacji, kiedy łożysko przodujące stwierdzone jest przy dojrzałym płodzie należy jak najszybciej doprowadzić do porodu drogą cesarskiego cięcia. Pośpiech jest wskazany ze względu na ryzyko krwotoku.
Przez okres pobytu w szpitalu priorytetem jest zdrowie i życie matki. Jeśli są one zagrożone należy zakończyć ciążę nawet jeśli dziecko nie jest jeszcze gotowe do samodzielnego funkcjonowania.
Bibliografia:
"Położnictwo i ginekologia", Grzegorz Bręborowicz, tom 1, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2015
"Położnictwo i ginekologia", pod red. prof. dra hab. med. Tadeusza Pisarskiego, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2002
Przeczytaj także:
