Kalendarz ciąży przeprowadzi cię przez niezwykłe tygodnie ciąży. Towarzyszymy ci w kolejnych etapach, dowiesz się, jakie zmiany zachodzą w twoim ciele, co dzieje się z dzieckiem.
Warto też mieć te informacje w skondensowanej wersji - poniżej znajdziesz odpowiedzi na najważniejsze pytania. Poszczególne części możesz wydrukować i mieć w zasięgu wzroku.
Czy jestem w ciąży?
Najczęściej test ciążowy wykonujemy, gdy mija termin miesiączki. Aby potwierdzić fakt, że jesteśmy w ciąży, warto wybrać się do laboratorium i sprawdzić poziom beta HCG. Gonadotropina kosmówkowa (HCG) jest hormonem wytwarzanym przez zapłodnioną komórkę jajową po tym, jak zagnieździ się w macicy (później hormon ten jest wytwarzany przez łożysko). Przyrasta on w kolejnych tygodniach ciąży. A jak jest na początku? Przyjmuje się, że wynik testu jest pozytywny, gdy stężenie hormonu przekroczy 5 mlU/ml.
Nie zwlekaj z wizytą u lekarza ginekologa, to on potwierdzi, czy jesteś w ciąży.
Pierwsza wizyta u ginekologa
O czym powinniśmy pamiętać przygotowując się do pierwszej wizyty u ginekologa? Przede wszystkim warto sobie przypomnieć datę ostatniej miesiączki - to na tej podstawie lekarz wylicza tydzień ciąży i datę porodu. Co czeka cię na pierwszej wizycie?
- Lekarz założy ci kartę ciąży - będzie tam wpisywał wyniki badań, twoją wagę w kolejnych tygodniach i inne ważne informacje. Kartę ciąży powinnaś mieć zawsze przy sobie, przyda się także później - gdy pojedziesz na porodówkę
- Pierwsza wizyta u ginekologa to często także USG transwaginalne (przezpochwowe) - po 4 tygodniu ciąży lekarz będzie już w stanie dostrzec pęcherzyk ciążowy, około 6 tygodnia ciąży zobaczysz zarodek, a później - bijące serce
- Dostaniesz skierowania na badania laboratoryjne, lekarz pobierze także wymaz do badania cytologicznego
- Oczywiście lekarz przeprowadzi także wywiad - czy to twoja pierwsza czy kolejna ciąża, zapyta cię, czy zmagasz się z jakąś chorobą przewlekłą, czy jesteś na coś uczulona, czy twoi bliscy na coś chorują
- Lekarz przypomni ci także o suplementacji kwasu foliowego - warto zacząć go przyjmować już gdy zaczynacie starania o dziecko lub gdy dowiesz się, że jesteś w ciąży. Najczęściej zaleca się suplementację do końca pierwszego trymestru
Z wizytą u ginekologa nie należy zwlekać - jeśli chcemy otrzymać becikowe, jednym z warunkiem jest pozostawanie pod opieką medyczną od co najmniej 10 tygodnia ciąży.
Ile wizyt u ginekologa w ciąży?
Do lekarza w ciąży będziemy chodzić dość często. Nie za każdym razem wyjdziemy z gabinetu z wielkim plikiem skierowań, ale za każdym razem lekarz sprawdzi, czy ciąża przebiega prawidłowo - zapyta cię o wszystko, co cię niepokoi, zbada cię na fotelu ginekologicznym, zmierzy ciśnienie i sprawdzi wagę, a także - jeśli w gabinecie jest aparat do USG - "podejrzy" jak rozwija się dziecko. U ginekologa pojawimy się:
- Do 10 tygodnia ciąży
- Między 11 a 14 tygodniem ciąży
- Między 15 a 20 tygodniem ciąży
- Między 21 a 26 tygodniem ciąży
- Między 27 a 32 tygodniem ciąży
- Między 33 a 37 tygodniem ciąży
- Między 38 a 39 tygodniem ciąży
- Po 40 tygodniu do lekarza (a dokładniej na badanie KTG) trzeba będzie stawić się co 2-3 dni
Lekarza ginekologa odwiedzimy praktycznie co miesiąc, a pod koniec ciąży częstotliwość wizyt się zwiększa.
Jak liczyć tygodnie ciąży?
Tygodnie ciąży to coś, w czym łatwo się zaplątać. Wyliczamy je na podstawie daty ostatniej miesiączki - przyjmuje się, że do zapłodnienia doszło w ciągu dwóch tygodni od tego terminu.
W karcie ciąży znajdziesz zapisy typu 11+4. Znaczy to, że skończonych jest 11 tygodni ciąży, jesteś w czwartym dniu 12 tygodnia. Gdy ktoś zapyta nas o to, w którym tygodniu ciąży jesteśmy, powiemy, że w 12 - zazwyczaj nie podajemy dokładnych, zawierających tydzień i dzień, danych.
Pamiętaj, że tygodnie zaczynają się od konkretnego dnia - jeśli twoja ostatnia miesiączka zaczęła się w czwartek, to kolejne tygodnie będą zaczynać się od tego dnia, a nie np. od poniedziałku.
Termin porodu - kiedy urodzi się dziecko
Od daty ostatniej miesiączki odejmij trzy miesiące, a następnie dodaj siedem dni - to prawdopodobna data przyjścia na świat waszego dziecka (wyliczona na podstawie reguły Naegelego). Oczywiście wiele zależy od regularności i długości twojego cyklu - jeśli są one dłuższe lub krótsze, wszystko może się przesunąć.
W karcie ciąży zapewne znajdziesz dwie daty porodu - jedną wyliczoną na podstawie daty ostatniej miesiączki, a drugą na podstawie USG. Poznasz ją podczas badania wykonywanego w pierwszym trymestrze (między 11 a 13 tygodniem ciąży). Może się zdarzyć, że obydwie daty będą się pokrywały, często jednak różnią się o kilka dni.
Możesz skorzystać także z naszego kalkulatora porodu.
Miesiące ciąży
Zastanawiasz się, w którym jesteś miesiącu ciąży? Oto ściągawka:
- 1-4 tydzień to 1 miesiąc ciąży
- 5-8 tydzień to 2 miesiąc ciąży
- 9-13 tydzień to 3 miesiąc ciąży
- 14-17 tydzień to 4 miesiąc ciąży
- 18-22 tydzień to 5 miesiąc ciąży
- 23-27 tydzień to 6 miesiąc ciąży
- 28-31 tydzień to 7 miesiąc ciąży
- 32-35 tydzień to 8 miesiąc ciąży
- 36-40 tydzień to 9 miesiąc ciąży
Trymestry ciąży
Z trymestrami jest łatwiej, każdy trwa trzy miesiące, zatem:
- 1 trymestr to czas między 1 a 3 miesiącem ciąży
- 2 trymestr trwa od 4 do 6 miesiąca ciąży
- 3 trymestr - od 7 do 9 miesiąca ciąży
Ile trwa ciąża
Ciąża trwa 40 tygodni, czyli 280 dni. Mówimy o tym, że ciąża trwa 9 miesięcy (kalendarzowych), tak naprawdę jest to 10 miesięcy księżycowych (każdy z nich ma 28 dni).
Przyjmuje się, że prawidłowe są dwutygodniowe odstępstwa, czyli "w normie" będzie zarówno poród w 38, jak i w 42 tygodniu ciąży.
Kiedy zarodek staje się płodem?
Przyjmuje się, że od 11 tygodnia ciąży zarodek rozpoczyna okres płodowy - od tej chwili nie mówimy o zarodku, a o płodzie.
Badania w ciąży
Według obowiązującego rozporządzenia Ministerstwa Zdrowia, powinnaś wykonać (i dostać na nie skierowanie od lekarza prowadzącego) następujące badania:
Do 10 tygodnia ciąży
- Grupa krwi i Rh
- Przeciwciała odpornościowe
- Morfologia krwi
- Badanie ogólne moczu
- Badanie cytologiczne
- Badanie czystości pochwy
- Badanie stężenia glukozy we krwi na czczo
- VDRL (badanie w kierunku kiły)
- Badanie HIV i HCV.
- Badanie w kierunku toksoplazmozy (IgG, IgM) i różyczki
W tym czasie zalecana jest także konsultacja stomatologiczna.
Między 11 a 14 tygodniem ciąży
- USG
- Badanie ogólne moczu
- A także - jeśli nie była wykonywana wcześniej - cytologia
Między 15 a 20 tygodniem ciąży
- Morfologia krwi
- Badanie ogólne moczu
- Badanie czystości pochwy
- Konieczne jest także, jeśli nie zrobiłaś tego do tej pory, wykonanie badania cytologicznego
Między 21 a 26 tygodniem ciąży
- Badanie stężenia glukozy we krwi - badanie należy wykonać między 24 a 28 tygodniem ciąży; stężenie glukozy oznacza się dwukrotnie - przed wypiciem wody z 75 g glukozy (na czczo) i dwie godziny po podaniu
- USG
- Badanie ogólne moczu
- Przeciwciała anty-Rh u kobiet z Rh (−)
- Badanie w kierunku toksoplazmozy - wykonywane jest u kobiet, u których w poprzednim badaniu wyszedł ujemny wynik
- Cytologia - jeśli nie była wykonywana wcześniej
Między 27 a 32 tygodniem ciąży
- Morfologia krwi
- Badanie ogólne moczu
- Przeciwciała odpornościowe
- USG
- Między 28 a 30 tygodniem ciąży - jeśli występuje ryzyko wystąpienia konfliktu serologicznego - podaje się także globulinę anty-D (od 1 stycznia 2018 roku jest to finansowane w ramach świadczeń gwarantowanych)
- Badanie cytologiczne - jeśli nie wykonano go wcześniej
Między 33 a 37 tygodniem ciąży
- Morfologia krwi
- Badanie ogólne moczu
- Badanie czystości pochwy
- Antygen HBs
- Badanie w kierunku HIV
- Posiew z przedsionka pochwy i okolic odbytu w kierunku paciorkowców B-hemolizujących
- VFRL, HCV - u kobiet ze zwiększonym ryzykiem populacyjnym lub indywidualnym ryzykiem zakażenia
- Jeśli do tej pory nie zostało wykonane - badanie cytologiczne
Między 38 a 39 tygodniem ciąży
- Morfologia krwi
- Badanie ogólne moczu
Po 40 tygodniu ciąży
- USG - jednorazowo
- Co 2-3 dni należy wykonać KTG
USG w ciąży
W czasie ciąży dostaniemy skierowanie na cztery badania ultrasonograficzne.
- 11-14 tydzień ciąży - pierwsze refundowane USG w ciąży nazywane jest USG genetycznym. To właśnie w tym okresie wynik wielu pomiarów (np. przezierności fałdu karkowego czy kości nosowej) jest najbardziej miarodajny. Podczas tego badania można wykluczyć cechy świadczące o wadach rozwojowych. Lekarz poda ci także przybliżoną datę porodu - na podstawie wyników USG.
- 21-26 tydzień ciąży - w tym czasie (najlepiej do 22 tygodnia) wykonujemy tzw. USG połówkowe. Podczas badania lekarz oceni, czy płód rozwija się prawidłowo, obejrzy narządy wewnętrzne (są już dostatecznie ukształtowane, natomiast kości są na tyle miękkie, że ich nie przesłaniają i pozwalają na ocenę). Najprawdopodobniej (jeśli nic nie będzie przesłonięte) poznacie także płeć dziecka (o ile nie poznaliście jej już wcześniej). Lekarz wykonujący USG sprawdzi stan łożyska, ilość wód płodowych, stan szyjki macicy i wiek płodu. To podczas USG połówkowego wykonuje się najwięcej pamiątkowych ujęć (za pomocą USG 3D lub 4D) - wtedy dziecko widać najlepiej
- 27-32 tydzień ciąży - podczas badania sprawdza się wymiary płodu, można ocenić przyrost masy. Lekarz po raz kolei oceni także budowę ciała płodu oraz jego ułożenie
- Po 40 tygodniu ciąży - sprawdzana jest ilość płynu owodniowego, stan łożyska i przepływy naczyniowe
Oczywiście możemy wykonać także dodatkowe badania, jednak refundowane są jedynie te cztery. Najczęściej na dodatkowe USG decydujemy się na początku ciąży - aby ją potwierdzić i sprawdzić podstawowe parametry, a także w okolicach 36 tygodnia, kiedy jesteśmy ciekawi, jak ułożone jest dziecko i ile - najprawdopodobniej - będzie ważyć i mierzyć w dniu porodu.
W czasie ciąży dobrze jest zrobić także USG piersi. Nie jest ono jednak refundowane.
Inwazyjne i nieinwazyjne badania prenatalne
Badania nieinwazyjne to:
- USG
- Test PAPP-A (połączony)
- Test potrójny
- Test zintegrowany (połączenie testu PAPP-A i testu potrójnego)
Badania prenatalne inwazyjne:
- Biopsja trofoblastu (kosmówki)
- Amniopunkcja
- Kordocenteza
Test PAPP-A, biopsja trofoblastu, kordoceneza i amniopunkcja są refundowane, gdy zachodzą wskazania medyczne (m.in. matka ma powyżej 35 lat, wada genetyczna była już wykrywana wcześniej, w rodzinie występują wady genetyczne).
Pamiętaj, że aby badania w ciąży były refundowane, przychodnia (lub szpital) w której pracuje twój lekarz musi mieć podpisaną umowę z NFZ. Badania nie są też zlecane każdej kobiecie.
Prawa kobiet w ciąży
Kodeks pracy określa prawa kobiety-pracownicy, która spodziewa się dziecka. Mowa o nich w dziale ósmym - Uprawnienia pracowników związane z rodzicielstwem. Przeczytamy tam m.in., że kobiety w ciąży:
- nie mogą wykonywać uciążliwych prac, które mogą być niebezpieczne lub szkodliwe dla zdrowia i mogą mieć niekorzystny wpływ na przebieg ciąży,
- nie mogą zostać zwolniona (chyba, że zachodzą uzasadnione przyczyny),
- nie może pracować na nadgodziny, w porze nocnej oraz być delegowana poza stałe miejsce pracy.
Pracodawca jest zobowiązany pozwolić na wykonanie zleconych przez lekarza badań związanych z ciążą w godzinach pracy, jeśli nie jest to możliwe w innym czasie.
Pracownicy przysługuje prawo do urlopów - macierzyńskiego, rodzicielskiego i wychowawczego (ten ostatni przysługuje jeśli jest się zatrudnionym co najmniej sześć miesięcy).
Kiedy można rozpocząć urlop macierzyński?
Przed przewidywaną datą porodu możesz wykorzystać sześć tygodni urlopu macierzyńskiego (nie więcej). Przeczytaj: urlop macierzyński 2018 - ile trwa, jakie dokumenty są potrzebne
"Ciąża donoszona", czyli kiedy?
Dzieci urodzone o czasie to te, które przyszły na świat między 38 a 42 tygodniem ciąży. Jeśli skończyłaś 37 tydzień ciąży, twoje dziecko nie przyjdzie na świat jako wcześniak.
Kiedy dziecko jest wcześniakiem?
Wcześniakami są dzieci urodzone przed 37 tygodniem ciąży. Te, które przyszły na świat przed 28 tygodniem ciąży są skrajnymi wcześniakami.
Im późniejszy tydzień ciąży w dniu porodu, tym większe szanse na przeżycie.
Nawet jeśli osiągnęło wagę odpowiadającą wadze dziecka urodzonego o czasie, dziecko urodzone w 36 tygodniu wciąż jest wcześniakiem.
Kiedy dziecko układa się główką w dół?
Najczęściej dzieje się to po skończeniu 34 tygodnia ciąży. Powinno to nastąpić między 36 a 37 tygodniem ciąży - gdy dziecko ustawi się główką w dół w tym czasie, rzadko zdarza się, aby do porodu jego pozycja zmieniła się. Przeczytaj więcej na ten temat: ułożenie dziecka w macicy.
Poród - czy to już?
Nie spodziewaj się sytuacji, jak z filmu - że nagle odejdą ci wody i będzie ich naprawdę dużo. W większości przypadków poród zaczyna się od skurczy, a nie od odejścia wód. A jeśli już - nie będą one z ciebie chlustały, delikatnie odpłyną lub będą się sączyć. Przeczytaj o objawach porodu: pierwsze oznaki zbliżającego się porodu - na pewno ich nie przegapisz. Jeszcze tylko poród i czeka cię jedna z najpiękniejszych chwil w życiu - spotkanie z waszym dzieckiem. Życzymy wszystkiego dobrego!
Informacje o badaniach pochodzą z Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardów postępowania medycznego przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki okołoporodowej sprawowanej nad kobietą w okresie fizjologicznej ciąży, fizjologicznego porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem z dnia 20 września 2012 r.
Prawa kobiet ciąży - to informacje zawarte w Kodeksie Pracy.
To także może cię zainteresować:
- 10 najdziwniejszych zachcianek ciążowych (albo i jeszcze więcej!)
- Najpopularniejsze imiona dla dzieci 2017/2018 w Polsce: te imiona najczęściej nadawano w ubiegłym roku
- Kilkulatka patrzy, jak jej braciszek rodzi się w wodzie. Najbardziej niesamowite zdjęcia z porodów i pierwszych chwil po [EDYCJA 2017]
