Joanna Biszewska: Przebieg chorób związanych z COVID-19 jest u kobiet w ciąży cięższy. Dlaczego?
Ginekolog, położnik, dr Grzegorz Południewski: To zupełnie logiczne, wydolność płuc i organizmu kobiet w ciąży jest po prostu niższa i ryzyko związane z zakażeniem i przebyciem choroby u kobiet ciężarnych jest wyższe. Dodatkowo dołączają się różne inne czynniki ryzyka, które dotyczą układu krążenia, układu krzepnięcia.
Czy ciężki przebieg koronawirusa u matki zagraża ciąży?
Ryzyko dotyczy przede wszystkim powikłań zakrzepowo-zatorowych, niewydolności oddechowej, problemów płucnych.
Jeżeli chodzi o ryzyko dla płodu, bardzo rzadko, ale zdarza się, że dziecko urodzi się z wrodzonym zakażeniem COVID-19. Większość płodów jest jednak chroniona, bariera jest na tyle szczelna, że wirus nie przechodzi do płodu i nie zakaża go.
Po ciężkim przebiegu koronawirusa w czasie ciąży płód może urodzić się z hipotrofią, z niedotlenieniem lub innymi powikłaniami, które związane są z niewydolnością oddechową czy niewydolnością krążenia. Dlatego, aby ochronić i dziecko, i matkę najlepszym sposobem jest to, aby matka zaszczepiła się przeciwko COVID-19.
A czy ciężki przebieg koronawirusa może wymusić przedwczesny poród?
Często się tak zdarza. Jeżeli pacjentka trafi na oddział intensywnej terapii z zaawansowanymi zmianami zapalnymi, mogą pojawić się sytuacje zagrożenia ciąży związane z niedotlenieniem płodu. Jeśli tak się zdarzy, ciążę trzeba zakończyć, aby ratować dziecko.
Szczepienie chroni przed ciężkim przebiegiem koronawirusa. Wiele kobiet w ciąży obawia się jednak szczepień. Odkładają decyzję zaszczepienia się na później. Te obawy są słuszne?
Nie, są bezpodstawne. Nie ma w tej chwili żadnych publikacji, które wskazywałyby na związek między szczepieniem a ryzykiem poronienia czy ryzykiem zaburzeń związanych z przebiegiem ciąży. Jest zalecenie Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego i Towarzystwa Medycyny Rozrodu, żeby nie szczepić w pierwszych tygodniach ciąży, przede wszystkim pierwszą dawką.
Jeżeli chodzi o kolejne dawki, drugą i trzecią, nie ma żadnych przeciwwskazań do szczepień w pierwszym trymestrze. Jeżeli kobieta ukończyła szósty tydzień ciąży, to bez problemu może również szczepić się pierwszą dawką. To nie jest tak, że ciąża zwalnia od szczepienia. Wręcz jest odwrotnie, w ciąży warto się zaszczepić, żeby ochronić siebie i dziecko.
Chodzi o przeciwciała?
Jeśli matka jest zaszczepiona, po porodzie ma przeciwciała. Przenikają do pokarmu. To daje szanse, że karmiąca mama ochroni swoje dziecko przed ewentualną infekcją. A wiemy, że infekcje coraz częściej dotyczą małych dzieci i mają bardzo ciężki przebieg.
Wiele kobiet w ciąży, zamiast się szczepić, wybiera drogę izolowania się. Nie chodzą do pracy, do sklepów, uważają, że nie ma ryzyka zakażenia się i że są bezpieczne. Wolą tak, niż "narażać się" na szczepienie.
Szczepienie nie jest żadnym narażeniem się. To profilaktyka przed zakażeniem. Dotyczy to nie tylko szczepionek przeciwko COVID-19. Dotyczy też różyczki, krztuśca, wielu innych szczepień, które wykonujemy podczas ciąży. A wykonujemy je po to, żeby kobietę ochronić. I to jest najważniejsze.
Nie wiem, skąd wziął się lęk przed szczepionkami przeciwko koronawirusowi. Wszystkie kobiety w Polsce od lat szczepimy przeciw różyczce. Szczepimy głównie dlatego, że przebycie różyczki podczas ciąży daje blisko 80 proc. szans na wadę serca u płodu. To jakoś do ludzi przemówiło.
Nie wiem, dlaczego szczepionka przeciwko COVID-19 raptem nie przemawia. Domyślam się, że chodzi o przekonanie, że z powodu koronawirusa ciężko chorują i umierają ludzie starsi i z chorobami towarzyszącymi. To się zmieniło. Umierają ludzie młodzi i zdrowi.
A może ten lęk bierze się stąd, że skoro zaleca się kobietom w ciąży, żeby nie farbowały włosów, nie używały niektórych kosmetyków, nie chodziły do kosmetyczki, to rodzi się takie przekonanie, że w ciąży właściwie nic nie wolno.
Można farbować włosy w ciąży. Można używać odpowiednich kosmetyków. Można w ciąży stosować wiele rzeczy, które normalnie funkcjonujący człowiek stosuje na co dzień. Jesteśmy przewrażliwieni na punkcie tego, że coś nam z zewnątrz zaszkodzi. Niestety to przewrażliwienie przekłada się na absurdalny lęk np. przed szczepionkami, które nie zaszkodzą, zawsze pomogą.
Pan doktor spotyka się z tym przewrażliwieniem w swoim gabinecie?
Tak, mam pacjentki, które bezpodstawnie uważają, że szczepiąc się, zaszkodzą ciąży. Czasami, po długich rozmowach w gabinecie, udaje mi się przekonać je do tego, żeby się zaszczepiły. W naszym gabinecie szczepimy też ciężarne pacjentki za darmo przeciwko grypie. Szczepienia dają szansę na to, żeby chronić przed infekcjami i matkę, i dziecko.
Jakie argumenty najmocniej przemawiają do kobiet?
Te dotyczące bezpieczeństwa dziecka. Przekonuje je to, że szczepiąc się przeciwko COVID-19 chronią swoje dziecko przed ciężkimi infekcjami we wczesnym okresie życia.
Dr n. med. Grzegorz Południewski jest lekarzem specjalistą położnictwa i ginekologii, specjalizuje się w leczeniu niepłodności. W latach 1984-2000 pracownik Kliniki Położnictwa, Instytutu Położnictwa i Chorób Kobiecych AM w Białymstoku. Prezes kliniki leczenia niepłodności Gameta Warszawa, przynależy do Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG), Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu (PTMR), Europejskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (ESHRE). Współautor książek z zakresu edukacji seksualnej, autor i merytoryczny opiekun medycznej aplikacji dla matek po porodzie siłami natury i cesarskim cięciu o przebiegu połogu. Do pobrania tutaj.
