Szczepienia w ciąży to poważny temat, ponieważ o ile czasem są konieczne, o tyle niekiedy wręcz niebezpieczne. Po podaniu szczepionek u przyszłych mam wzrasta stężenie przeciwciał, które są przekazane dziecku i zapewniają mu ochronę w pierwszych miesiącach życia, ale i mogą szkodzić.
W ciąży można bezpiecznie podawać szczepionki inaktywowane. Nie zaleca się podawania szczepionek żywych. Inne szczepionki zabite mogą być podawane w szczególnie uzasadnionych sytuacjach narażenia na zakażenie.
Czy różyczka w czasie ciąży jest niebezpieczna?
Szczepienia zalecane i dopuszczane w ciąży
Zgodnie z zaleceniami Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) przy Centers for Disease Control and Prevention oraz American College of Obstetrics and Gynecology (ACOG), należy szczepić kobiety ciężarne, jeżeli dostępna jest bezpieczna szczepionka i istnieje ryzyko ekspozycji kobiety na chorobę zagrażającą jej samej i/lub jej dziecku.
Tym samym w stosunku do kobiet w ciąży stosuje się zasadę - szczepić tak mało, jak to możliwe, ale tak dużo, jak to konieczne. W czasie ciąży można podawać niewiele szczepień. Są wśród nich szczepienia przeciwko grypie, WZW B oraz krztuścowi. Gdy ciężarna zostanie pogryziona przez zwierzę podejrzane o wściekliznę, zalecane są szczepienia przeciw wściekliźnie niezależnie od okresu ciąży.
Szczepienia w ciąży przeciwko grypie
Grypa u kobiet w ciąży występuje częściej niż u innych osób. U wielu ciężarnych choroba ma ciężki przebieg wymagający hospitalizacji, zagraża ciąży i zdrowiu dziecka, a także zwiększa ryzyko zgonu chorej, poronienia oraz porodu przedwczesnego.
Wskazaniem do szczepienia na grypę w ciąży może być okres wzmożonej aktywności wirusa (okres jesienno-zimowy), osłabiona odporność, choroby przewlekłe lub przynależność do grupy zwiększonego ryzyka z innego powodu.
Szczepienia w ciąży przeciwko grypie są zalecane kobietom planującym, a także będącym w ciąży, niezależnie od wieku ciąży, szczególnie w 2. i 3. trymestrze.
Szczepienia w ciąży przeciwko WZW B i krztuścowi
Szczepienie przeciwko WZW B jest wskazane, gdy ciąża jest ciążą wysokiego ryzyka, a jej rozwiązanie może zakończyć się przez cesarskie cięcie. Szczepienie zwykle zaczyna się od drugiego trymestru ciąży. Szczepionka nie zawiera żywych wirusów, a jedynie oczyszczony antygen powierzchniowy (HBsAg) wirusa zapalenia wątroby typu B. Szczepionka wymaga podania trzech dawek w przeciągu 6 miesięcy.
Szczepienie przeciw krztuścowi jest dozwolone w przypadku, gdy istnieje duże ryzyko zachorowania. Szczepienia są zalecane kobietom między 27. a 34. tygodniem ciąży. Ma to zapewnić dziecku ochronę poprzez zwiększenie stężenia przeciwciał matczynych.
Szczepionki niezalecane w czasie ciąży
Podczas ciąży nie zaleca się szczepienia szczepionkami żywymi, gdyż istnieje ryzyko przeniesienia drobnoustroju szczepionkowego na płód. Tym samym nie powinno się podawać szczepionki przeciwko odrze, śwince, różyczce, ospie wietrznej i gruźlicy. Niewskazane w ciąży są również szczepionki przeciwko chorobom tropikalnym. W czasie ciąży wyjazd do innej strefy klimatycznej najlepiej przełożyć. Jeśli to niemożliwe, należy porozmawiać z ginekologiem na temat najlepszego zabezpieczenia przez niebezpiecznymi chorobami tropikalnymi.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszcza się szczepienia w ciąży szczepionkami inaktywowanymi (zabitymi), na przykład przeciw WZW A, polio czy meningokokom.
Szczepienia zalecane kobietom planujących ciążę
Ponieważ infekcje bakteryjne i wirusowe w ciąży mogą być groźne tak dla kobiety, jak i dziecka, przed zajściem w ciążę warto sprawdzić, czy przyszła mama została zaszczepiona przeciwko: odrze, śwince, różyczce, ospie wietrznej, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW typu B), krztuścowi (przypominająca dawka szczepionki typu dTap).
Jeśli przyszła mama nie ma odporności na te choroby, powinna się zaszczepić co najmniej trzy miesiące przed planowaną ciążą - zaleca dr n. med. Ewa Kurowska, ginekolog, położnik ze Szpitala Medicover w Warszawie.
Najważniejsze dla kobiety spodziewającej się dziecka jest to, aby była uodporniona na różyczkę. Zachorowanie na nią podczas ciąży grozi pojawieniem się wad rozwojowych u dziecka. Kobiety, które nie były na nią szczepione i nie przebyły jej w dzieciństwie, powinny wykonać badanie krwi na obecność przeciwciał odpornościowych. W przypadku ich braku niezbędne jest podanie szczepienia przeciwko różyczce. Odporność na różyczkę nabywa się po miesiącu. Optymalny czas na zajście w ciążę po szczepieniach to trzy miesiące.
