Tętno płodu należy do podstawowych, prostych do zmierzenia parametrów życiowych. Badanie dostarcza wielu informacji o stanie zdrowia dziecka, stąd wszelkie zaobserwowane nieprawidłowości niepokoją - mogą świadczyć o poważnych zaburzeniach, stanowiących zagrożenie dla życia.
Tętno płodu - normy
Tętno to falisty ruch naczyń tętniczych, zależny od skurczów serca i elastyczności ścian tętniczych. Choć serce dziecka zaczyna bić około 23. dnia życia płodowego, to zarejestrowanie i usłyszenie go jest możliwe nieco później, w zależności od metody, najwcześniej w 8. tygodniu ciąży. Badanie tętna płodu przeprowadza się od 10. lub 12. tygodnia ciąży.
Serce dziecka bije zdecydowanie szybciej niż osoby dorosłej. Prawidłowe tętno płodu powinno mieścić się w przedziale od 110 do 150 uderzeń na minutę (normą u dorosłych jest 60-90 uderzeń na minutę). Takie tempo pracy serca dziecka pozwala wnioskować, że ma się ono dobrze i rozwija się prawidłowo. Jeśli podczas badania zostaną zaobserwowane odstępstwa, lekarz zleca pogłębioną diagnostykę.
Tętno płodu - badania
Zdarza się, że podczas badania wartości tętna dziecka wykraczają poza normę. Akcja serca poniżej 110/min oznacza bradykardię, zaś wartości powyżej 150/min - tachykardię. Innymi sytuacjami, które lekarz uzna za niepokojące są krótkie, kilkusekundowe spowolnienia pracy serca (deceleracja), które mogą świadczyć o niewydolności łożyska i zaburzeniach przepływu pępowinowego. Inne zjawiska uznane za niepokojące i niepożądane to nieregularności i zaburzenia rytmu serca płodu. Warto wiedzieć, że krótkie przyspieszenia akcji serca (akceleracje) to zjawisko prawidłowe.
Przyczyną bradykardii może być:
- niskie ciśnienie krwi matki,
- niska temperaturę jej ciała,
- hipoglikemia,
- silne skurcze macicy,
- niewydolność łożyska,
- owinięcie pępowiny wokół szyi płodu,
- wady i arytmia serca płodu.
Za bradykardię uznaje się częstość podstawową akcji serca płodu < 110/min w co najmniej dziesięciominutowym zapisie. Jeśli spadek tętna płodu wystąpi podczas porodu, może to być tzw. objaw Gaussa, czyli odruchowy spadek tętna w odpowiedzi na ucisk główki dziecka.
Przyczyną tachykardii może być:
- niedotlenienie płodu,
- zakażenie wewnętrzmaciczne,
- niedokrwistość matki,
- infekcja matki.
Za tachykardię uznaje się częstość podstawową akcji serca płodu > 150/min w co najmniej dziesięciominutowym zapisie
Tętno płodu - pomiar
Badanie tętna płodu to jedno z najczęstszych badań wykonywanych podczas ciąży. Jego pomiaru można dokonywać różnymi metodami, wykorzystując: słuchawkę położniczą, echosondę, badanie KTG, badanie USG czy detektor tętna płodu. Jakie są ich zalewy i wady?
Badanie tętna płodu za pomocą słuchawki położniczej, czyli osłuchiwanie, jest sposobem najstarszym. Bicie serca malucha można usłyszeć po 17.-18. tygodniu ciąży. Echosonda jest jej nowszą odsłoną i jednocześnie najpopularniejszą metodą pomiaru tętna płodu. Wykorzystuje się ją do badania tętna płodu podczas rutynowych wizyt ginekologicznych podczas ciąży. Nowoczesne przyrządy pozwalają na wysłuchanie tętna już od 12. tygodnia ciąży. Zaletą echosondy bez wątpienia jest fakt, że bicie serca dziecka mogą usłyszeć także rodzice, co dostarcza im zwykle wielu emocji. Niestety, ponieważ pomiary wykonywane za pomocą słuchawki położniczej oraz echosondy są metodami subiektywnymi, ocena pracy serca dziecka zależy od doświadczenia lekarza i jego interpretacji odczytu (prawidłowej bądź nie).
Badanie KTG, czyli kardiotokografia, pozwala monitorować nie tylko czynność serca płodu, ale również czynność rozkurczową mięśnia macicy. Zaletą badania jest graficzny zapis czynności serca oraz możliwość obserwowania pracy serca w sposób ciągły. KTG umożliwia interpretację czynności serca płodu w odniesieniu do skurczów macicy, co stanowi cenną informację. Badanie KTG przeprowadza się zarówno na finiszu ciąży (mniej więcej około 37.-38. tygodnia ciąży), jak i w trakcie porodu.
Badanie USG, które dostarcza wielu informacji na temat zdrowia i rozwoju dziecka, pozwala na usłyszenie bicia jego serca już od 6. tygodnia życia płodowego. Ostatnią metodą wykorzystywaną do badania tętna płodu jest detektor tętna płodu, tak zwany doppler tętna płodu. Umożliwia on wykrycie tętna dziecka już od 12. tygodnia ciąży. Można go używać samodzielnie w domu.
Badanie i ocena tętna płodu jest bardzo ważna, ponieważ pozwala wcześnie wykryć wady, schorzenia i inne sytuacje, które mogą stanowić zagrożenie życia dziecka.
