Niedokrwistość (anemia) w ciąży. Przyczyny i leczenie

Niedokrwistość (anemia) w ciąży jest zjawiskiem, które w ciąży obserwuje się dość często. Myśląc o niej należy rozróżnić anemię - zespół objawów chorobowych, polegający na stwierdzeniu niższych od normy wartości hemoglobiny oraz erytrocytów, a także tegoż konsekwencji oraz niedokrwistość rzekomą, która polega na względnym obniżeniu Hb i hematokrytu wskutek zwiększenia objętości osocza. Przyczyną anemii ciężarnych są zmiany, jakie zachodzą w organizmie ciężarnej: w okresie ciąży zwiększa się zarówno objętość krwi, jak i stopień jej rozcieńczenia. To dlatego liczba czerwonych krwinek, zawartość hemoglobiny i hematokryt są obniżone. Anemia w ciąży, która nie ma fizjologicznego charakteru, pojawia się wskutek niedoboru pierwiastków i witamin.

Niedokrwistość w ciąży (anemia) - przyczyny

Najczęstszą przyczyną anemii w ciąży jest niedobór żelaza. Należy pamiętać, że u ciężarnych wzrasta zapotrzebowanie na ten pierwiastek, który jest niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu, zwłaszcza jego ośrodkowego układu nerwowego. To dlatego ilość dostarczanego żelaza powinna zaspokajać potrzeby i matki, i dziecka. Dzienne zapotrzebowanie na żelazo u kobiet ciężarnych wzrasta do około 26 mg na dobę.).

Inne przyczyny niedokrwistości w ciąży to:

• zaburzenia funkcjonowania układu pokarmowego i zmniejszone wchłanianie żelaza z jelit,
• niedobór kwasu foliowego,
• niedobór witaminy B12,
• krwawienia z odbytu (odpowiadają za to hemoroidy).

Istnieją pewne sytuacje, które wpływają na wzrost ryzyka pojawienia się anemii w ciąży. Jest to:

• niedobór witamin i składników mineralnych w diecie,
• ciąża mnoga,
• palenie tytoniu, picie alkoholu,
• przewlekłe choroby przewodu pokarmowego,
• zażywanie niektórych leków,
• silne wymioty w ciąży.

Anemia w ciąży - objawy

Niedokrwistość (anemia) w ciąży ma różne objawy. Najczęściej jest to:

• uczucie ciągłego zmęczenia, brak energii, osłabienie, szybka męczliwość,
• senność,
• złe samopoczucie,
• bladość skóry i błon śluzowych,
• kłopoty z koncentracją i pamięcią,
• łamliwość paznokci i wypadanie włosów,
• bóle i zawroty głowy,
• zajady w kącikach ust,
• szorstka skóra, słabe paznokcie, rozdwajające się końcówki włosów,
• słabsza odporność organizmu, wzrost podatności na infekcje.

Niedokrwistość w ciąży - czy szkodzi dziecku?

Hemoglobina przenosi tlen do wszystkich komórek i narządów, stąd jej niedobór może być niebezpieczny, zwłaszcza dla mózgu oraz serca, są one bowiem najbardziej wrażliwe na niedotlenienie. Jej niedobory są groźne nie tylko dla mamy, ale i jej dziecka, ponieważ mogą być przyczyną zaburzeń rozwoju płodu czy niedotlenieniem. Niedokrwistość może zaburzyć implantację,  zahamować wzrost zarodka bądź poronienia. Anemia w ciąży może być przyczyna tego, że dziecko urodzi się osłabione, z niską masą urodzeniową.

Niedokrwistość (anemia) w ciąży - diagnostyka i leczenie

Anemia w ciąży jest stanem niebezpiecznym, dlatego tak ważne jest jej szybkie rozpoznanie. Dokonuje się go na podstawie wyników morfologii krwi, które kobiety w ciąży powinny wykonywać cyklicznie, co mniej więcej 4 tygodnie. Wyniki na nią wskazujące to poziom hemoglobiny poniżej 11 g/dl lub hematokryt wyniesie mniej niż 33%.

Niedokrwistość w ciąży wymaga również stosowania przez przyszłą mamę odpowiedniej diety, która jest bogata w żelazo, a także witaminę B9 i B12. Najlepszym źródłem dobrze przyswajanego żelaza jest mięso (głównie wołowina), ryby (na przykład tuńczyk), jaja, mleko, sery. W codziennej diecie kobiety w ciąży nie może zabraknąć także warzyw i owoców, które są źródłem żelaza i wielu innych cennych składników odżywczych. Szczególną uwagą należy obdarzyć: brokuły i szpinak (zwłaszcza surowe), nasiona roślin strączkowych, buraki, żółte i zielone warzywa liściaste, ciemne ziarna zbóż, morele, rodzynki oraz banany. Warto pamiętać, że przyswajanie żelaza organizmie przyspiesza witamina C, osłabia zaś towarzystwo czarnej herbaty.

Leczenie anemii zależy od stopnia jej zaawansowania, ale także przyczyny. I tak, jeśli anemia jest wywołana niedoborem żelaza, ciężarna powinna stosować doustną suplementację preparatami żelaza. Niedokrwistość z niedoboru kwasu foliowego leczy się poprzez podawanie preparatów z witaminą B9. Suplementacji wymaga również anemia z niedoboru witaminy B12.