Konflikt płytkowy - na czym polega i czym grozi?

Konflikt płytkowy dotyczy płytek krwi i jest mniej znanym typem konfliktu serologicznego. Pojawia się, gdy matka nie ma antygenu HPA-1a, a płód odziedziczył go od ojca. Ponieważ konflikt płytkowy nie wpływa na przebieg ciąży i rozwój dziecka, a staje się dla niego niebezpieczny dopiero w okresie okołoporodowym, bardzo ważne jest jego wczesne wykrycie. Pozwalają na to specjalistyczne badania krwi.

Konflikt płytkowy

Konflikt płytkowy jest jednym z typów konfliktu serologicznego, który dotyczy płytek krwi. Pojawia się wówczas, gdy dziecko dziedziczy po ojcu antygen HPA-1a (białko na płytkach krwi), którego nie ma matka. Niezgodność antygenów na powierzchni płytek między matką a płodem może sprowokować wytwarzanie przez matkę przeciwciał, które zagrażają płodowi, bowiem atakują płytki dziecka. Po przejściu przez łożysko niszczą płytki płodu i wywołują małopłytkowość, określaną jako alloimmunologiczną małopłytkowość płodów i noworodków (AIMP/N).

Zobacz wideo

Warto podkreślić, że o konflikcie płytkowym mówi się dopiero wtedy, kiedy organizm przyszłej mamy wytwarza przeciwciała - wcześniej jest to tylko niezgodność. Konflikt między matką a płodem dotyczący niezgodności w antygenach płytek występuje raz na 1500 urodzeń.

O konflikcie płytkowym, w przeciwieństwie do konfliktu serologicznego, nie mówi się zbyt wiele. Tymczasem szacuje się, że około dwa procent kobiet jest HPA-1a ujemne, co dziesiąta z nich wytwarza przeciwciała niszczące krwinki dziecka, a u dzieci co trzeciej kobiety z przeciwciałami może pojawić się małopłytkowość.

Konflikt płytkowy - zagrożenia

Konflikt płytkowy może sprawić, że u dziecka w okresie okołoporodowym dojdzie do małopłytkowości, co wiąże się z poważnymi powikłaniami.

Małopłytkowość wywołana przez konflikt płytkowy to alloimmunologiczna małopłytkowość płodowo-noworodkowa (AIMP/N). Wywołuje ona obniżenie poziomu płytek krwi dziecka poniżej normy. Najczęstszymi objawami AIMP/N są wybroczyny oraz wylewy skórne i śluzówkowe u noworodka w pierwszych godzinach życia. Małopłytkowość może prowadzić również do krwawienia w narządach wewnętrznych, w tym do wylewu wewnątrzczaszkowego, który może wywołać padaczkę, porażenie mózgowe lub niedowłady, a nawet śmierć dziecka.

Diagnostyka konfliktu płytkowego

Ciąża kobiety, u której obecny jest konflikt płytkowy zwykle przebiega tak, jak każda inna ciąża. Nie odnotowuje się żadnych zmian, tak w przebiegu ciąży, jak i w rozwoju dziecka. Ponieważ konflikt płytkowy jest groźny dla dziecka, opracowano metody diagnostyczne, które pozwalają określić obecność antygenu HPA-1a u matki i stwierdzić, czy jest ona narażona na konflikt płytkowy. W zakres badań diagnostycznych w konflikcie płytkowym wchodzi: określanie antygenów HPA u matki, ojca, dziecka (ewentualnie płodu) i badanie przeciwciał. Badania związane z konfliktem płytkowym nie są ani obowiązkowe, ani refundowane.

Konflikt płytkowy - badanie

By sprawdzić, czy  kobieta i dziecko są narażeni na konflikt płytkowy, pomiędzy 8. a 20. tygodniem ciąży należy przeprowadzić badanie z krwi. Polega ono na sprawdzeniu - w próbce pobranej od matki krwi - obecności HPA-1a. Jeśli nie występuje, lekarze izolują DNA dziecka z osocza krwi matki. Jeśli i ten wynik będzie negatywny, to jest to bardzo dobra wiadomość.

Konflikt płytkowy a ciąża

Gdy badanie potwierdzi występowanie konfliktu płytkowego, kobieta aż do momentu porodu zostaje objęta opieką lekarzy. Oznacza to, że musi wykonywać kontrolne badania przeciwciał nie tylko między 16.a 20. tygodniem ciąży, ale także około 28., 32. i 38. tygodnia ciąży oraz 6. tygodni po porodzie. Obowiązkowe są również badania USG płodu. Gdy pojawią się powikłania, dziecko rodzi się poprzez cesarskie cięcie. Ze względu na małopłytkowość maluch będzie potrzebował transfuzji.

Konflikt płytkowy - kto powinien wykonać badanie?

Na pojawienie się konfliktu płytkowego nie ma wpływu wiek kobiety, nie można go też przewidzieć, powołując się na jakąś cechę przyszłej mamy. To dlatego tak naprawdę pod kątem konfliktu płytkowego przebadać powinna się każda kobieta w ciąży, a zwłaszcza ta, która:

  • miała komplikacje w pierwszej ciąży,
  • poroniła,
  • straciła dziecko z powodu wylewu,
  • dziecko miało objawy skazy krwotocznej.

Rozpoznanie konfliktu płytkowego umożliwia wdrożenie odpowiedniej profilaktyki i jest ważne zarówno dla obecnej, jak i każdej przyszłej ciąży. Konflikt płytkowy nie musi prowadzić do małopłytkowości u płodu w trwającej ciąży, ale następna ciąża jest zagrożona ciężką AIMP/N.

Więcej o:
Copyright © Agora SA