Co to jest GBS?
GBS, Streptococcus agalactiae lub Group B Streptococcus to gatunek paciorkowców β-hemolizujących zaliczany do grupy serologicznej B. Patogen jest bakterią bytującą w przewodzie pokarmowym. Z uwagi na bliskie sąsiedztwo bakteria może skolonizować układ moczowy i drogi rodne kobiety. Jej obecność stwierdza się nawet u 30 procent zdrowych kobiet.
Zwykle bakteria GBS nie jest niebezpieczna, nie wywołuje objawów stanu zapalnego. Sytuacja zmienia się w ciąży, która stwarza warunki sprzyjające szybkiemu namnażaniu się GBS w środowisku pochwy. Jeżeli dojdzie do masowej kolonizacji dróg rodnych przez Streptococcus agalactiae, pojawia się zagrożenie, że podczas porodu bakterie przeniosą się na dziecko. To może mieć groźne konsekwencje dla jego zdrowia. Dlaczego?
Najważniejsze badania w ciąży - kiedy je wykonujemy?
GBS - zagrożenia dla dziecka
Uważa się, że podczas porodu GBS kolonizują jamę ustną, a następnie drogi oddechowe i przewód pokarmowy noworodka. Może do tego dojść w wyniku transmisji wertykalnej w czasie porodu od matki z jej mikroflory: pochwy, kanału szyjki macicy, skóry czy śliny. Wówczas patogeny mogą wywołać: zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, różnych chorób układu oddechowego. Zakażenie GBS może doprowadzić do sepsy u dziecka.
U noworodków paciorkowiec z grupy B być przyczyną tak zwanego wczesnego pojawienia się zakażenia w pierwszym tygodniu życia. GBS to przyczyna większości przypadków wczesnych zakażeń u noworodków, w tym ciężkich zakażeń zagrażających życiu. Zakażenia o późnym początku, czyli rozwijające się między siódmym a 90. dniem życia manifestują się gorączką, osłabieniem, chorobami układu oddechowego, zapaleniem opon mózgowych i posocznicy. To dlatego tak ważne jest badanie GBS w ciąży. Badanie GBS jest przesiewowym testem mikrobiologicznym na obecność paciorkowców grupy B.
Czy GBS u ciężarnej zawsze oznacza chorobę dziecka?
Nie wszystkie kobiety w ciąży są nosicielkami Streptococcus agalactiae. Nosicielstwo dotyczy najwyżej 30 procent ciężarnych. Jednocześnie obecność GBS w pochwie ciężarnej nie oznacza, że dziecko będzie zakażone podczas porodu. Ponieważ może do tego dojść, ale nie musi, szacuje się, że ryzyko transmisji drobnoustroju na noworodka wynosi 70 proc. Jeżeli podczas porodu dojdzie do zakażenia noworodka, czyli do przeniesienia Streptococcus agalactie z matki na dziecko, nie jest to równoznaczne z zachorowaniem. Objawy choroby nie pojawiają się u wszystkich maluchów. Częstość zachorowań wynosi 2-4 na 1000 żywo urodzonych dzieci.
GBS badanie w ciąży
Badanie GBS jest badaniem, które wykrywa Streptococcus agalactiae w pochwie. Powinno być ono przeprowadzone u każdej kobiety w ciąży. Według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego wykonuje się je u wszystkich ciężarnych kobiet między 35. a 37. tygodniem ciąży. Jeżeli badanie wykaże, że kobieta jest nosicielką, wdraża się odpowiednie leczenie, co zmniejsza ryzyko zakażenia noworodka.
Badanie GBS w ciąży polega na pobraniu wymazów: z przedsionka pochwy oraz z okolicy odbytu. Obydwa aplikatory z pobraną próbką umieszcza się na podłożu transportowym i przesyła do laboratorium. Na wyniki badania czeka się około pięciu dni.
Co mówią wyniki badania? GBS ujemny oznacza, że w pochwie kobiety nie znajdują się paciorkowce z grupy GBS. GBS dodatni świadczy o obecności Streptococcus agalactiae w pochwie. To dlatego u kobiet z dodatnim wynikiem testu stosuje się antybiotykoterapię okołoporodową (penicylinę G, alternatywnie można stosować ampicylinę). Ma to na celu zapobieganie zakażeniom u noworodka.
Profilaktykę antybiotykową stosuje się u kobiet:
- u których stwierdzono obecność GBS w badaniu przesiewowym wykonanym pomiędzy 35. a 37. tygodniem ciąży,
- u których stwierdzono obecność GBS w moczu,
- u których wystąpiło zakażenie GBS u noworodka we wcześniejszej ciąży.
Wskazaniem do podania antybiotyku jest również brak wyniku badania oraz poród przed 37. tygodniem ciąży czy śródporodowa gorączka.
