Odczyn Wassermanna (badanie WR) jest badaniem wykonywanym w celu wykrycia przeciwciał skierowanych przeciwko krętkowi blademu, czyli bakterii wywołującej kiłę.
Najważniejsze badania w ciąży - kiedy je wykonujemy?
Kiła - co warto wiedzieć o chorobie
Kiła jest chorobą bakteryjną chorobą przenoszoną drogą płciową. Może być przekazywana poprzez stosunek pochwowy, analny lub oralny. Narażone na nią są również osoby całujące się z osobą zakażoną, u której zmiany kiłowe są obecne w gardle.
Krętek blady wnika do organizmu przez nienaruszoną błonę śluzową lub niewielkie uszkodzenia skóry. W ciągu kilku godzin powoduje uogólnioną bakteriemię. Objawy kiły są bardzo zróżnicowane i zależą głównie od stadium choroby. Można wyróżnić kilka rodzajów nabytej oraz wrodzonej kiły.
Choroba może mieć zarówno postać łagodną, jak i manifestować się ciężkim przebiegiem z wystąpieniem poważnych zmian narządowych. Może prowadzić do zmian neurologicznych i upośledzenia umysłowego. Możliwy jest również jej bezobjawowy przebieg, a zakażenie możliwe jest do uchwycenia jedynie podczas badań przesiewowych. To dlatego choć można ją podejrzewać na podstawie wywiadu epidemiologicznego i badania fizykalnego, ostateczne rozpoznanie ustala się na podstawie badań laboratoryjnych.
Pomimo dostępności skutecznego i taniego leczenia wciąż nie udało się wyeliminować zachorowań na kiłę. Według polskich i światowych danych początek XXI wieku zaowocował wzrostem liczby zachorowań na kiłę. Dane PZH mówią o wzroście liczby zachorowań pod koniec ubiegłej dekady. W 2018 roku, według wstępnych danych, na kiłę zachorowało ponad 1400 osób.
Kiła a ciąża - odczyn Wassermana
Kiła jest niebezpieczna zwłaszcza dla kobiet w ciąży, ponieważ istnieje ryzyko przeniesienia zakażenia na płód drogą przezłożyskową, a także w czasie porodu. To dlatego u kobiet w ciąży odczyn Wassermana wykonuje się dwa razy, zwykle w pierwszym i trzecim trymestrze ciąży (w 7.-8. tygodniu oraz 33.-37. tygodniu ciąży). To ważne, ponieważ nieleczona kiła może prowadzić do:
- samoistnego poronienia,
- przedwczesnego porodu,
- obumarcia płodu w macicy,
- zgonu noworodka.
Szybkie zdiagnozowanie choroby i zastosowanie leczenia zwiększają szanse na urodzenie zdrowego dziecka. Badanie WR w ciąży pozwala zapobiegać kile wrodzonej, która wywołuje u noworodka nieuleczalne zmiany. Ciężarna, u której potwierdzono kiłę, musi pozostawać pod stałą kontrolą lekarza.
Odczyn Wassermana - kiedy wykonać badanie
Badanie WR służy do wykrywania w surowicy krwi obecności przeciwciał, które świadczą o zakażeniu lub przebytej infekcji kiłowej. Badanie WR umożliwia wczesne rozpoznanie kiły i monitorowanie jej leczenia. Wynik ujemny jest prawidłowy.
Kiedy wykonać badanie WR? Wskazaniem jest:
- pojawienie się zmian skórnych w okolicy narządów płciowych,
- wysypka na ciele - o nieznanym pochodzeniu,
- odbycie stosunku z osobą, która mogła być zarażona kiłą,
- nagła utrata słuchu lub wzroku o nieznanej przyczynie (podejrzenie wczesnej kiły układu nerwowego),
- krwiodawstwo lub dawstwo narządów,
- zakażenie HIV, WZW B lub WZW C,
- częste zmiany partnerów seksualnych, czyli należenie do grupy ryzyka,
- podejrzenie kiły wrodzonej u dziecka,
- ciąża.
Odczyn Wassermana - wynik badania
Badanie odczynu WR badanie przeprowadzane jest z krwi żylnej. Nie wymaga specjalnego przygotowania, nie trzeba być na czczo. Badanie polega na potwierdzeniu obecności przeciwciał, które wskazują na zakażenie bądź przebytą infekcję w surowicy.
Prawidłowym wynikiem jest wynik ujemny. Należy mieć jednak na uwadze, że ujemny odczyn Wassermanna może świadczyć o braku zakażenia kiłą, ale nie może jej wykluczyć. Odczyn dodatni nasuwa podejrzenie kiły. W przypadku wyniku pozytywnego należy powtórzyć badania.
Dodatni wynik testu musi zostać potwierdzony odczynem krętkowym (TPHA, ELISA). Ma to związek z tym, że odczyn Wassermanna często fałszuje wyniki badań - wskazuje wynik dodatni (wskazanie istnienia zakażenia pomimo braku choroby). Fałszywie dodatni wynik WR występuje w ciąży, po szczepieniach, u osób w podeszłym wieku, w przebiegu chorób autoimmunologicznych, w przewlekłych chorobach wątroby czy w przebiegu chorób zakaźnych z towarzyszącą gorączką.
W leczeniu stosuje się antybiotyki, najczęściej penicylinę drogą domięśniową lub dożylną. Dawkowanie i długość leczenia zależy od stadium choroby.
