Tydzień trzynasty

Nerki podejmują pracę: dziecko opróżnia pęcherz. Składniki moczu są wydalane poprzez łożysko do krwi matki, a potem filtrowane przez jej nerki. Maleńki człowiek otwiera usta i połyka wody płodowe, dzięki temu ćwiczy nerki i cały układ trawienny. Gdy przypadkiem muśnie palcami wargi, zaczyna odruchowo ssać. Rozwija się zmysł smaku. Zbadano, że jeśli do wód płodowych dodana zostanie glukoza, dziecko chętniej je połyka. Pojawiają się zawiązki zębów stałych (zawiązki zębów mlecznych są gotowe już od czterech tygodni). Dziecko robi miny: nadyma policzki, marszczy czoło, zwija wargi w ryjek - ćwiczy mięśnie twarzy. Przydadzą mu się, kiedy będzie ssać, a także potem, kiedy zacznie się uśmiechać.

Ukształtowały się już kości, stawy i mięśnie. Torebki stawowe wypełnia maź stawowa, co umożliwia płynne poruszanie się - i dziecko z tego korzysta: macha rękami i nogami, kopie, przytula się do ścian pęcherza płodowego, kręci głową, fika koziołki, podkurcza palce stóp, ssie kciuk, umie się nawet podrapać. Ćwiczy w ten sposób mięśnie i testuje układ nerwowy. Ale wody płodowe tłumią ruchy malucha na tyle skutecznie, że ty nic nie czujesz.

Dziecko ma teraz rozmiar brzoskwini (65-80 mm długości) i wagę dorodnej rzodkiewki (13-20 g).