Higiena intymna w ciąży

W czasie ciąży o higienę i zdrowie okolic intymnych trzeba dbać szczególnie. Także - a może przede wszystkim - ze względu na dobro dziecka.

Okolice intymne zawsze zasługują na odpowiednie traktowanie i profilaktykę zakażeń, unikanie podrażnień i dyskomfortu. To bardzo unerwione i ukrwione, wrażliwe części ciała, a jakiekolwiek zaburzenie ich funkcjonowania wpływa na nasze samopoczucie. Poza tym podrażnienia czy niewielkie stany zapalne łatwo mogą przerodzić się w poważniejszą infekcję wyższych "pięter" narządów rodnych, bardzo często także układu moczowego, ze względu na bliskie sąsiedztwo anatomiczne obu układów.

W czasie ciąży odpowiednia higiena intymna jest szczególnie ważna. Po pierwsze, łatwiej wtedy o infekcje narządów płciowych. Po drugie, niektóre chorobotwórcze drobnoustroje mogą spowodować komplikacje w ciąży (nawet poronienie i poród przedwczesny) i zagrozić dziecku.

Bakterie

Kobiecą pochwę na stałe zamieszkuje ponad sto szczepów bakterii. Dopóki przeważają dobroczynne bakterie kwasu mlekowego, a środowisko jest kwaśne, nieznaczna obecność bakterii patogennych i różnych gatunków drożdżaków nie grozi infekcją. Sytuacja się komplikuje m.in. podczas antybiotykoterapii (gdy zachwiana zostaje równowaga flory bakteryjnej), podczas inwazji chorobotwórczych drobnoustrojów czy przy zmianie odczynu pochwy z kwaśnego na zasadowy.

Ta ostatnia okoliczność jest normalną konsekwencją zmian hormonalnych, jakie towarzyszą ciąży. Środowisko pochwy zmienia się w kierunku zasadowego. Więcej jest wydzieliny, większe przekrwienie i rozpulchnienie tkanek. I większa podatność na intymne infekcje.

Niepokojące objawy

W tym okresie łatwiej o zakażenie podczas korzystania z pływalni, stosunków seksualnych (nawet jeśli partner nie ma objawów infekcji, może ją niechcący "sprzedać" partnerce) czy w wyniku zaniedbań higienicznych. Może pojawić się tkliwość narządów płciowych, zaczerwienienie, świąd, zmieniona wydzielina. Te zmiany mogą dotyczyć jej wyglądu (biała i grudkowata wskazuje na działanie drożdżaków, żółtawo-zielonkawa - na infekcję bakteryjną) i zapachu (charakterystyczny jest rybi zapach wywołany przez bakterie).

Jeśli kobieta zauważy jakiekolwiek niepokojące zmiany, powinna od razu zgłosić się do ginekologa. Nie można zwlekać ani leczyć się domowymi sposobami. Konieczna jest odpowiednia (bezpieczna dla płodu) kuracja zlecona przez lekarza.

Ważne dla dziecka!

Dokładne wyleczenie infekcji jest ważne na każdym etapie ciąży. Tuż przed porodem - szczególnie. Podczas przeciskania się przez kanał rodny dziecko jest kolonizowane bakteriami mamy. Nie powinno być wśród nich tych szczególnie groźnych (np. paciorkowiec Streptococcus agalactiae może powodować u noworodka sepsę, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, niewydolność oddechową).

Dlatego w 35.-37. tygodniu ciąży warto wykonać wymaz z pochwy - jeśli wykaże obecność flory patogennej, należy zacząć leczenie natychmiast lub w okresie okołoporodowym, w zależności od typu drobnoustroju. Ta wiedza jest także potrzebna, by noworodek mógł być od razu przebadany na obecność chorobotwórczych bakterii. Poza tym zdrowe tkanki pochwy lepiej i szybciej goją się po porodzie niż te narażone podczas ciąży na przewlekły stan zapalny.

Zasady bezpieczeństwa

Najlepiej zapobiegać problemom i unikać infekcji intymnych. Jak to zrobić?

Najważniejsze zasady to:

Właściwa higiena. Dwa razy dziennie (oraz po każdym wypróżnieniu) należy przemywać okolice intymne bieżącą wodą i używać płynu do higieny intymnej przeznaczonego dla kobiet w ciąży. Niewskazane są kąpiele w wannie. Ale też zbyt częste mycie nie wyjdzie na zdrowie - może spowodować podrażnienia i naruszenie równowagi pochwy. Po umyciu okolice intymne najlepiej osuszać jednorazowymi ręcznikami papierowymi. Ręcznik z tkaniny frotté - jeśli taki wybieramy - trzeba często zmieniać, prać w wysokiej temperaturze. To powinien być osobny ręcznik, a nie ten używany do całego ciała.

Przewiewne ubranie. Bielizna musi być bawełniana, niezbyt obcisła. Ubrania nie mogą uciskać ani zbyt ściśle otulać okolic intymnych.

Częste zmiany bielizny. Bawełniane, przewiewne majtki należy zmieniać raz dziennie, ale także wtedy, gdy są wilgotne. Jeśli wydzieliny jest sporo, można rozważyć używanie bardzo przewiewnych i nieperfumowanych wkładek do bielizny (przy problemach z utrzymaniem moczu zalecane są specjalne chłonne wkładki), ale - uwaga - muszą być one często zmieniane, najlepiej przy każdym skorzystaniu z toalety.

Unikanie zakażeń. Trzeba zachować ostrożność przy używaniu publicznych toalet. Warto poradzić się ginekologa przed korzystaniem z pływalni. Przy podatności na infekcje intymne lekarz może zalecić odbywanie stosunków z użyciem prezerwatywy.

Stosowanie probiotyków. Dobroczynne bakterie kwasu mlekowego pomagają w utrzymaniu odpowiedniego pH oraz składu flory bakteryjnej pochwy. Lekarz może zalecić stosowanie ich np. w trakcie leczenia miejscowego, antybiotykoterapii lub przy podatności na zakażenia.

Higiena intymna po porodzie

Po porodzie drogami natury bardzo ważna jest higiena i częste wietrzenie krocza, szczególnie jeśli doszło do pęknięcia, nacięcia, ale także w razie (nieuniknionych) zranień, otarć i podrażnień. Po każdej wizycie w toalecie warto przemywać okolice intymne wodą. Rano i wieczorem, a także przy każdym zanieczyszczeniu powinno się stosować łagodzący płyn do higieny intymnej dla kobiet w ciąży i po porodzie. Krocze najlepiej osuszać ręcznikami papierowymi lub suszarką. Dopóki tkanki krocza się goją, trzeba regularnie je wietrzyć.

W okresie połogu (po porodzie naturalnym i cięciu cesarskim) trwa krwawienie i konieczne jest używanie podkładów lub podpasek. Ważne, by były one przewiewne, chłonne i często wymieniane. Przez cały okres połogu powinno się używać bawełnianej, przewiewnej bielizny.

Po ustaniu krwawienia okolice intymne nadal należy szczególnie uważnie pielęgnować. W okresie karmienia piersią wydzieliny pochwowej jest zwykle mało, może pojawić się suchość, a wraz z nią skłonność do podrażnień i otarć. Podczas stosunków warto używać żelu nawilżającego, by uniknąć zranień i ryzyka infekcji. Przy jakichkolwiek przykrych objawach w okolicach narządów płciowych (ból, świąd, szczypanie, tkliwość) trzeba wybrać się do ginekologa.

Konsultacja: dr n. med. Marta Monist, ginekolog

Więcej o:
Copyright © Agora SA