Pochwa (z łac. vagina) to końcowy odcinek dróg rodnych kobiety. Zalicza się ją do narządów płciowych wewnętrznych. Jest mięśniowo-błoniastym przewodem, który łączy macicę z przedsionkiem pochwy. Można w niej wydzielić część śródmiedniczną i przeponową.
Wagina jest miejscem wprowadzenia penisa i nasienia podczas stosunku płciowego i wytrysku. Tą drogą wydostaje się też przychodzące na świat dziecko. Z niej też wydobywa się śluz w trakcie cyklu miesięcznego oraz krew menstruacyjna. U kobiet, które nie podjęły jeszcze aktywności seksualnej, dolny odcinek pochwy zamknięty jest przez błonę dziewiczą. Zbudowana jest z cienkiego fałdu błony śluzowej. Zwykle znajduje się w niej mały otwór.
Co powinnaś wiedzieć o cyklu menstruacyjnym? Zobacz:
Pochwa - budowa
Pochwa jest bardzo elastyczna i rozciągliwa. Jej długość wynosi średnio od sześciu do ośmiu centymetrów, zaś szerokość do trzech centymetrów. Przekrój pochwy poszerza się w kierunku macicy i w najszerszym miejscu ma od dwóch do trzech centymetrów. Warto podkreślić, że zarówno wygląd, jak i rozmiary pochwy u kobiet mogą być różne.
Ściany waginy mają grubość około trzech milimetrów i zbudowane są z trzech warstw:
- błony zewnętrznej,
- błony mięśniowej,
- błony śluzowej. Błona śluzowa składa się z blaszki właściwej i nabłonka, który podlega zmianom pod wpływem hormonów produkowanych przez jajniki.
Pochwa jest bardzo unaczyniona i unerwiona. Krew tętnicza dociera do niej od tętnicy pochwowej, tętnicy pęcherzowej dolnej, odbytniczej środkowej oraz sromowej wewnętrznej. Żyły, które odprowadzają krew z pochwy tworzą splot pochwowy. Unerwienie narządu umożliwia odczuwanie doznań podczas kontaktów seksualnych.
Od zewnątrz wejście do pochwy otaczają wargi sromowe mniejsze (wewnętrzne) i większe (zewnętrzne). Nad nimi położona jest łechtaczka, a nad nią wzgórek łonowy. Zewnętrzna część waginy może być różowa, brązowa lub fioletowa, co jest normalne. Niepokojące jest, jeśli przyjmuje czerwoną barwę, a wargi sromowe są tkliwe. Może to być objaw podrażnienia bądź stanu zapalnego.
Pochwa - położenie
Pochwa położona jest prawie w całości w miednicy mniejszej, w pośrodkowej płaszczyźnie ciała. Jej końcowy odcinek przebija przeponę moczowo-płciową. Z przodu znajduje się pęcherz moczowy, a między pęcherzem a pochwą biegną dwa moczowody. Poniżej znajduje się cewka moczowa, która jest połączona z przednią ścianą pochwy przegrodą cewkowo-pochwową.
Z tyłu górną część pochwy pokrywa otrzewna, która przechodzi na bańkę odbytnicy. Poniżej znajduje się przestrzeń odbytniczo-pochwowa, po bokach zaś duży żylny splot pochwowy. Pochwę obejmuje dźwigacz odbytu. Wagina otoczona jest przez dwa mięśnie: od tyłu przez zwieracz odbytu, a od przodu przez zwieracz cewki moczowej. Wejście do pochwy znajduje się w głębi tylnej części warg sromowych.
Pochwa - choroby
Pochwa chroni dalsze odcinki dróg rodnych przed zakażeniem z zewnątrz. To zasługa pałeczek kwasu mlekowego, które są obecne w wydzielinie pochwowej. Pod ich wpływem z glikogenu powstaje kwas mlekowy, który wytwarza w pochwie kwaśne środowisko: pH 3,5-4,5. To skuteczna bariera dla różnych drobnoustrojów.
Choroby pochwy zdarzają się często. Mogą mieć wiele przyczyn. Wywoływać je mogą różne patogeny: bakterie, wirusy, grzyby i pierwotniaki, a ich rozwojowi sprzyjają zaniedbania higieniczne, a także urazy mechaniczne.
Najczęstszymi chorobami, jakie obejmują pochwą są:
- grzybica pochwy. To najczęstsza infekcja intymna u kobiet. Atakuje, gdy dochodzi do zachwiania naturalnej flory bakteryjnej. Grzybica pochwy nazywana jest też kandydozą pochwy, drożdżycą pochwy lub drożdżakowym zapaleniem pochwy,
- bakteryjne zapalenie pochwy. Infekcja bakteryjna, czyli waginoza, jest wynikiem zachwiania równowagi mikroflory pochwy. Dochodzi do zaniku pałeczek kwasu mlekowego i rozwoju mieszanej flory beztlenowej i tlenowej,
- rzęsistkowica, czyli choroba pasożytnicza dróg moczowo-płciowych. To najczęściej występująca choroba przenoszona drogą płciową. Wywołuje ją jednokomórkowy pierwotniak rzęsistek pochwowy,
- nowotwór. Rak pochwy jest bardzo rzadkim rodzajem nowotworu występującym u kobiet. Najczęściej ma postać raka płaskokomórkowego lub jednokomórkowego gruczolaka.
O infekcjach pochwy świadczy ból, świąd pochwy, a także śluz o nieprzyjemnym zapachu i zmienionym kolorze. W przypadku zaobserwowania niepokojących objawów należy skonsultować się z ginekologiem.
