Jaskra - na czym polega ta choroba, przyczyny, objawy i leczenie

Jaskra to choroba uszkadzająca nerw wzrokowy. W wyniku tych uszkodzeń stopniowo dochodzi do pogorszenia wzroku, a nawet całkowitej ślepoty. Jaskra jest możliwa do leczenia, ale musi być odpowiednio wcześnie zdiagnozowana. Jakie są przyczyny i objawy jaskry?

Jaskra - co to jest i jakie są jej przyczyny?

Jaskra jest chorobą powodującą uszkodzenie nerwu wzrokowego, w konsekwencji może doprowadzić do utraty wzroku. Według statystyk, stanowi jedną z głównych przyczyn ślepoty. Najczęściej diagnozuje się ją u osób, które ukończyły 60. rok życia, chociaż zwiększone ryzyko zachorowania pojawia się już także po 40-tym roku życia. Jeśli zostanie odpowiednio wcześnie zdiagnozowana, można ją skutecznie leczyć.

Zobacz wideo

Przyczyną pojawienia się jaskry jest wysokie ciśnienie w gałce ocznej, ale nie do końca wiadomo, od czego ono zależy. Wiadomo, że istnieją pewne czynniki zwiększające ryzyko rozwoju jaskry. Wśród tych czynników wymienia się:

  • cukrzycę i miażdżycę, 
  • geny w rodzinie (dziedziczność),
  • wiek - osoby po 35 roku życia,
  • stresujący tryb życia,  
  • podwyższone ciśnienie w oku,
  • wada narządu wzroku (krótkowzroczność),
  • nadciśnienie lub zbyt niskie ciśnienie krwi,
  • budowa rogówek (cienkie rogówki).

Jaskra - objawy

Jaskra może przez kilka lat przebiegać bezobjawowo. Wynika to z faktu, że bardzo trudno jest zdiagnozować samemu wahania ciśnienia w gałce ocznej. Prawidłowy pomiar może przeprowadzić jedynie lekarz okulista, przy zastosowaniu specjalistycznej aparatury. Odczuwalne przez pacjenta symptomy najczęściej występują dopiero w zaawansowanym stadium choroby. Wśród najbardziej typowych objawów jaskry wyróżnia się:

  • niewyraźny, rozmyty i zamglony obraz widzenia,
  • uciążliwy ból głowy albo intensywny ból oka, któremu towarzyszą dodatkowo zaczerwienienie i rozszerzenie źrenicy,
  • "mroczki" przed oczami, braki w obrębie pola widzenia i zawężenie, ograniczenie widoczności obszaru (spowodowane kilkukrotnym wzrostem ciśnienia w gałce ocznej).

W przypadku pacjentów, którzy chorują na bezobjawową formę jaskry, jest tylko jeden sposób na potwierdzenie choroby. Jest nim wykonanie specjalistycznych badań, za pomocą których lekarz zdiagnozuje wzrost ciśnienia śródgałkowego, zawężenie pierścienia nerwowo-siatkówkowego i poszerzenie zagłębienia na tarczy nerwu wzrokowego, zmiany w obrębie pola widzenia, w obrazie dna oka, a także zmiany w grubości rogówki.

Diagnostyka jaskry

W celu prawidłowej diagnozy należy wykonać kilka kroków. Podstawowym powinien być wywiad z pacjentem i zlecenie mu odpowiednich badań. Lekarz podczas wizyty będzie chciał potwierdzić występujące objawy, takie jak ból, zaczerwienione i podrażnione oko,  reakcja oka na różne źródła świata, zaburzenia związane z widzeniem i utrata wzroku. Poza tym lekarz zapyta, czy pacjent choruje na jakieś choroby przewlekłe lub  inne dolegliwości - m.in. cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, przewlekłe bóle głowy, choroby związane z pracą serca, anemię czy marznięcie rąk i nóg. Dodatkowo lekarz będzie chciał wiedzieć, czy członkowie rodziny chorują na jaskrę. Po wywiadzie specjalista zleci badania i poprosi o ponowne zgłoszenie się z wynikami. Wyniki i wywiad to podstawa dokonania diagnozy.

Jakie badania zleca lekarz? Podczas diagnostyki jaskry zleca się :

  • badanie budowy dna oka, 
  • tonometrię, czyli pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego,
  • badanie zakresu pola widzenia,
  • gonioskopię - umożliwiającą ocenę kąta przesączenia (wąski i zamknięty albo otwarty i szeroki),
  • perymetrię, czyli badanie czynnościowe funkcji widzenia, ocenia się nabytki spowodowane przez jaskrę.

Jaskra - leczenie

Istnieje kilka metod leczenia jaskry, stosowanych w odniesieniu do typu jaskry i nasilenia jej objawów. Najczęściej pacjentom zaleca się używanie kropli do oczu, czyli kropli przeciwjaskrowych. Mają one za zadanie obniżać ciśnienie w oku, a dzieje się to za pomocą zahamowania wydzielania cieczy wodnistej oraz zwiększanie przepływu płynu, by mógł się on w swobodny sposób wydostawać na zewnątrz.

Warto wiedzieć, że krople na jaskrę nie są obojętne dla organizmu. Przede wszystkim mają silne działanie i mogą powodować wiele niekorzystnych skutków, wśród których wymienia się alergie, pieczenie, podrażnienie oka i okolic, zaczerwienienie oka, rozmazany obraz. Stosowanie kropli zaleca się maksymalnie dwa razy w ciągu doby, nie częściej.

Decyzja o przeprowadzeniu leczenia chirurgicznego jest podejmowana w ostateczności - w skrajnych przypadkach lub przy pojawieniu się ostrych objawów.

Jaskra u dzieci

Jaskra dziecięca jest chorobą wrodzoną, która ma najczęściej podłoże dziedziczne. Ta dolegliwość stanowi około 3 proc. wszystkich zachorowań na jaskrę, dodatkowo jest zdiagnozowana w ponad 80 proc. u dzieci w 1. roku życia, a w 25% w chwili narodzin. Jeśli chodzi o przyczynę jaskry u dzieci, to uważa się, że wywołana jest nieprawidłowym rozwojem dróg odpływu płynu śródocznego.

Jeśli po urodzeniu dziecko ma zastój płynu, skutkuje to wytworzeniem się wysokiego ciśnienia wewnątrzgałkowego. W efekcie oznacza to: powiększenie jednego oka (lub obu), przymglenie w polu widzenia i ścieńczenie twardówki. Pierwsze objawy do niepokoju to zazwyczaj: duża wrażliwość na światło, nadmierne łzawienie, niekontrolowane skurcze powiek u malucha.

Leczenie jaskry wrodzonej polega na przeprowadzeniu operacji. Najlepsze efekty osiągają dzieci, u których zabieg przeprowadzi się możliwie najwcześniej. Pozwoli to wyeliminować ryzyko uszkodzenia nerwu wzrokowego i utraty wzroku w dalszej kolejności.

Więcej o:
Copyright © Agora SA