Co to zaimek? Definicja
Zaimki? Na początek odpowiedzmy na pytanie, co to zaimek? Zaimkiem określamy część mowy, która w zależności od sposobu użycia jej w zdaniu, może zastąpić:
- rzeczownik
- przymiotnik
- przysłówek
- liczebnik,
pełniąc w zdaniu funkcję wyżej wymienionych części mowy. Dzięki istnieniu zaimków możemy uniknąć powtórzeń w dłuższych wypowiedziach. Są one bardzo istotne z punktu widzenia harmonijnego brzmienia wypowiedzi.
Rodzaje zaimków w języku polskim
Jakie rodzaje zaimków można wyróżnić w języku polskim? Jednym ze sposobu podziału zaimków jest przyjęcie za kryterium wyboru części mowy, którą zaimki zastępują w zdaniu. Warto przy okazji zaznaczyć, że występując w zdaniu zamiennie z jakąś częścią mowy, zaimki przyjmują wszystkie cechy gramatyczne danej części mowy. Jakie zatem wyróżniamy rodzaje zaimków?
- zaimki rzeczowne — zastępują rzeczowniki. Przykłady: "ty", "my", "ktoś".
- zaimki przymiotne — zastępują przymiotniki. Przykłady: "tamten", "który", "taki".
- zaimki liczebne — zastępują liczebniki. Przykłady: "ile", "tylu", "kilka"
- zaimki przysłowne — zastępują przysłówki. Przykłady: "wtedy", "tam".
Na jakie pytanie odpowiada zaimek?
Czy można jednoznacznie określić, na jakie pytanie odpowiada zaimek? Odpowiedź na to pytanie jest co prawda prosta, ale nieco rozbudowana. Co to znaczy? W przypadku chęci dokładnego sprecyzowania, na jakie pytanie odpowiada zaimek, należy w pierwszej kolejności dokonać rozróżnienia zaimków. Zaimki — jak już wiemy — zastępują w zdaniach inne części mowy i w związku z tym, "przejmują" pytania, na jakie te części mowy odpowiadają. W związku z powyższym:
- zaimki rzeczowne odpowiadają na pytania "kto?", "co?"
- zaimki przymiotne odpowiadają na pytania "jaki?", "jaka?", "jakie?"
- zaimki liczebne odpowiadają na pytania "ile?", "ilu?"
- zaimki przysłowne odpowiadają na pytania "kiedy?", "gdzie?", "jak?"
Wszystkie zaimki — podział ze względu na funkcję w zdaniu
Podział zaimków, biorąc pod uwagę część mowy, którą zastępują w zdaniu, nie jest jedynym. Wszystkie zaimki, według klasyfikacji uwzględniającej funkcję zaimków w zdaniu, są następujące:
- zaimki osobowe np. "ja", "ty", "my"
- zaimki dzierżawcze np. "mój", "twój", "nasz"
- zaimki pytające np. "jaka", "kto", "co"
- zaimki zwrotne np. "siebie", "sobie", "się"
- zaimki nieokreślone np. "jakiś", "gdziekolwiek", "nic"
- zaimki wskazujące np. "tamten", "ta"
- zaimki przeczące np. "żadna", "nikt"
- zaimki uogólniające np. "wszyscy", "każdy"
- zaimki względne np. "który", "co" - stosowane są w sytuacji, gdy chcemy dostarczyć dodatkowych informacji o danym rzeczowniku np. "To ta sukienka, którą miałam na sobie wczoraj"
Zaimek: przykłady zdań z wykorzystaniem różnego rodzaju zaimków
Gdzie w zdaniach może pojawić się zaimek? Przykłady zdań, w których zostały użyte zaimki, przedstawiają się następująco:
- "Mój syn uwielbia zoo. Spacerowanie po nim sprawia mu wielką frajdę".
- "Kupiłam nowe buty. Są śliczne, ale założę je dopiero na wyjątkową okazję".
- "Mój pies dostał na prezent nową zabawkę. Czy będzie lubił się nią bawić?"
- "Każdy występ był ciekawy, ale żaden nie był tak porywający, jak Twój".
- "Zazwyczaj każde danie w tej restauracji jest wyborne, ale tamto było wyjątkowo niedoprawione".
Zaimki dzierżawcze i inne rodzaje zaimków pisane z partykułą "nie"
W jaki sposób zaimki dzierżawcze i inne rodzaje zaimków są zapisywane z partykułą "nie"? Zagadnienie łącznego bądź rozdzielnego zapisywania poszczególnych wyrazów z partykułą "nie", bardzo często wzbudza wątpliwości i przysparza problemów. Gramatyka języka polskiego bywa naprawdę złożona i poznanie wszystkich jej tajników to nie lada wyczyn. Partykułę "nie" z zaimkami zapisujemy oddzielnie. Od tej zasady są jednak pewne wyjątki (jak to często bywa w gramatyce) i nie zawsze powyższa reguła ma zastosowanie. Kiedy partykułę "nie" z zaimkami piszemy łącznie? W przypadku takich wyrazów, jak np. niewielu, niektórzy, nieco, niejaki.
Zaimki osobowe: odmiana zaimków
Aby zgłębić tajemnice zaimków, pozostaje nam jeszcze przyjrzeć się, jak wygląda odmiana zaimków i czy są to w ogóle odmienne części mowy? Zaimki osobowe np. można odmienić przez liczby oraz przypadki. Generalnie zasadą jest, że zaimki przejmują cechy gramatyczne konkretnej części mowy, którą zastępują w zdaniu. W związku z tym odmieniają się również tak, jak dana część mowy. Zaimki odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje. Zaimki są odmiennymi częściami mowy, ale znowu należy uwzględnić wyjątki. Zaimki przysłowne są nieodmienne, ponieważ przysłówki również nie podlegają odmianie.
Zobacz też: "Przepisz to, nie oddasz pani tych bohomazów". Po co pomagamy dzieciom w pracach domowych?
