Dramat antyczny - cechy podstawowe
Jakie cechy posiada dramat antyczny, który został ukształtowany w starożytnej Grecji i zasłynął imionami Ajschylosa, Sofoklesa i Eurypidesa? Przede wszystkim trzeba wymienić tutaj regułę trzech jedności. Odnosiła się ona do:
- Miejsca: zdarzenia dzieją się w jednej przestrzeni. Wszystko, co działo się poza nią i ma znaczenie dla akcji, zostaje do niej wprowadzone przez osobę z zewnątrz, choćby posłańca.
- Czasu: trwanie fabuły powinno być możliwie ograniczone. Najczęściej ograniczało się do zdarzeń rozgrywających się na przestrzeni jednego dnia.
- Akcji: ograniczenie fabuły do jednowątkowego układu zdarzeń.
Chociaż elementy te wydają się być bardzo schematycznymi, to w pewnej mierze stały za sukcesem dramatu antycznego. Dzięki nim całość mogła się prezentować świeżo, dynamicznie i zrozumiale dla odbiorcy. Warto też zwrócić uwagę na:
- Istnienie koncepcji theatrum mundi - przedstawienia losu człowieka jako igraszki bogów w teatrze świata;
- rolę konfliktu tragicznego: konfliktu racji o podobnym statusie, który nie daje możliwości dokonania dobrego wyboru;
- fatum, czyli wpływ losu na dzieje bohatera - to on w rzeczywistości decyduje, nie czyny ludzkie;
- charakter bohatera tragicznego, który nie jest niegodziwy, ale pozbawiony dobrego wyboru;
- katharsis, czyli oczyszczenie poprzez obcowanie ze sztuką;
- pominięcie bezpośredniego przedstawiania scen krwawych, które wprowadzano pośrednio - np. dzięki udziałowi chóru;
- niezmienność charakteru postaci;
- zasadę decorum, która dotyczyła umiejętnego połączenia stylu z charakterem dzieła. Tragedii przynależał ''styl wysoki'', zaś komedii lekki, rubaszny, żartobliwy.
Główne elementy dramatu antycznego
Jakie należy znać główne elementy dramatu antycznego? Matura i obycie kulturowe wymagają tu znajomości kilku pojęć. Chodzi zwłaszcza o:
- prologos, czyli wstęp - chodziło o umożliwienie aktorom wejścia i wprowadzenie widza do treści tragedii antycznej;
- parodos będący wejściem chóru na scenę. Jego rolą było poinformowanie o genezie konfliktu;
- epeisodion, czyli właściwa akcja będąca treściami wypowiadanymi przez aktorów;
- stasimon, czyli komentarz chóru;
- epeisodion - kolejne wydarzenia rozgrywającej się akcji z punktem kulminacyjnym;
- stasimon - komentarz chóru, łącznie było ich od 3 do 5;
- exodos - ostatnie wyjście chóru z podsumowaniem całego dramatu.
Budowa dramatu antycznego i jego cechy. Co jeszcze warto wiedzieć?
Co jeszcze warto wiedzieć o budowie i cechach dramatu antycznego? Oczywiście trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że na scenie występowały tutaj maksymalnie trzy osoby. Nie należy wliczać w to z oczywistych powodów chóru. Wprowadzanie kolejnych aktorów przyczyniało się do faktycznego rozwoju tragedii greckiej. Drugiego z nich wprowadził Ajschylos, trzeciego zaś wielki Sofokles.
Nie było tutaj także miejsca dla scen fantastycznych i nierealnych. Przebieg akcji komponowano w zgodzie z zasadą mimesis. Ta zaś nakazywała możliwie wierne nawiązywanie do rzeczywistości. Źródłem wydarzeń i inspiracją dla nich była przede wszystkim mitologia.
Zobacz też: Lektury z gwiazdką na maturze. Te utwory trzeba powtórzyć przed egzaminem maturalnym 2023 [LISTA]
