Cechy dramatu antycznego - co warto wiedzieć przed maturą?

Cechy dramatu antycznego? Niewątpliwie warto je znać i to nie tylko ze względu na powtórkę do egzaminu dojrzałości. To przecież element dziedzictwa kulturowego, obok tego zaś trudno przejść obojętnie.

Dramat antyczny - cechy podstawowe

Jakie cechy posiada dramat antyczny, który został ukształtowany w starożytnej Grecji i zasłynął imionami Ajschylosa, Sofoklesa i Eurypidesa? Przede wszystkim trzeba wymienić tutaj regułę trzech jedności. Odnosiła się ona do:

  • Miejsca: zdarzenia dzieją się w jednej przestrzeni. Wszystko, co działo się poza nią i ma znaczenie dla akcji, zostaje do niej wprowadzone przez osobę z zewnątrz, choćby posłańca.
  • Czasu: trwanie fabuły powinno być możliwie ograniczone. Najczęściej ograniczało się do zdarzeń rozgrywających się na przestrzeni jednego dnia. 
  • Akcji: ograniczenie fabuły do jednowątkowego układu zdarzeń.

Chociaż elementy te wydają się być bardzo schematycznymi, to w pewnej mierze stały za sukcesem dramatu antycznego. Dzięki nim całość mogła się prezentować świeżo, dynamicznie i zrozumiale dla odbiorcy. Warto też zwrócić uwagę na:

  • Istnienie koncepcji theatrum mundi - przedstawienia losu człowieka jako igraszki bogów w teatrze świata;
  • rolę konfliktu tragicznego: konfliktu racji o podobnym statusie, który nie daje możliwości dokonania dobrego wyboru;
  • fatum, czyli wpływ losu na dzieje bohatera - to on w rzeczywistości decyduje, nie czyny ludzkie;
  • charakter bohatera tragicznego, który nie jest niegodziwy, ale pozbawiony dobrego wyboru;
  • katharsis, czyli oczyszczenie poprzez obcowanie ze sztuką;
  • pominięcie bezpośredniego przedstawiania scen krwawych, które wprowadzano pośrednio - np. dzięki udziałowi chóru;
  • niezmienność charakteru postaci;
  • zasadę decorum, która dotyczyła umiejętnego połączenia stylu z charakterem dzieła. Tragedii przynależał ''styl wysoki'', zaś komedii lekki, rubaszny, żartobliwy.
Zobacz wideo Czy w polskiej szkole muszą być oceny? "Można w inny sposób ocenić ucznia niż liczbą"

Główne elementy dramatu antycznego

Jakie należy znać główne elementy dramatu antycznego? Matura i obycie kulturowe wymagają tu znajomości kilku pojęć. Chodzi zwłaszcza o:

  • prologos, czyli wstęp - chodziło o umożliwienie aktorom wejścia i wprowadzenie widza do treści tragedii antycznej;
  • parodos będący wejściem chóru na scenę. Jego rolą było poinformowanie o genezie konfliktu;
  • epeisodion, czyli właściwa akcja będąca treściami wypowiadanymi przez aktorów;
  • stasimon, czyli komentarz chóru;
  • epeisodion - kolejne wydarzenia rozgrywającej się akcji z punktem kulminacyjnym;
  • stasimon - komentarz chóru, łącznie było ich od 3 do 5;
  • exodos - ostatnie wyjście chóru z podsumowaniem całego dramatu. 

Budowa dramatu antycznego i jego cechy. Co jeszcze warto wiedzieć?

Co jeszcze warto wiedzieć o budowie i cechach dramatu antycznego? Oczywiście trzeba sobie zdawać sprawę z tego, że na scenie występowały tutaj maksymalnie trzy osoby. Nie należy wliczać w to z oczywistych powodów chóru. Wprowadzanie kolejnych aktorów przyczyniało się do faktycznego rozwoju tragedii greckiej. Drugiego z nich wprowadził Ajschylos, trzeciego zaś wielki Sofokles. 

Nie było tutaj także miejsca dla scen fantastycznych i nierealnych. Przebieg akcji komponowano w zgodzie z zasadą mimesis. Ta zaś nakazywała możliwie wierne nawiązywanie do rzeczywistości. Źródłem wydarzeń i inspiracją dla nich była przede wszystkim mitologia. 

Zobacz też: Lektury z gwiazdką na maturze. Te utwory trzeba powtórzyć przed egzaminem maturalnym 2023 [LISTA]

Więcej o:
Copyright © Agora SA