Ożywienie - definicja według SJP
Co to jest ożywienie i co na ten temat mówi słownik języka polskiego? Ożywienie według definicji zamyka się w dwóch słowach: intensyfikacja oraz rozkwit. Jednak jest to tylko wstęp do innych znaczeń. W kontekście utworów literackich synonimem dla ożywienia jest animizacja. I tu pojawiają się kolejne pytania: Co to jest animizacja? Jak ją rozpoznać? Czym jest uosobienie? Odpowiedzi na wszystkie palące pytania postaramy się udzielić w dalszej części artykułu.
Co to jest ożywienie / co to jest animizacja?
Jak już wcześniej wspomniano, tych dwóch pojęć można używać wymiennie, ożywienie (animizacja) jest środkiem stylistycznym, który określamy mianem metafory. W praktyce chodzi o nadanie zjawiskom i pojęciom cech, które są charakterystyczne dla żywych istot na przykład śmiertelność lub umiejętność odczuwania radości.
Ożywienie - przykłady w literaturze
Z animizacją najczęściej mamy do czynienia w baśniach i fantastyce, to abstrakcyjne pojęcie bardzo lubi się też z poezją. Jak rozpoznać ożywienie? Przykłady w literaturze i w wierszu znajdziesz poniżej.
''Gloria victis'' Eliza Orzeszkowa
Noc, która nadchodzi
''Magiczne drzewo'' Andrzej Maleszka
Biegające krzesło
''Aladyn i cudowna lampa''
Latający dywan
Ożywienie - przykłady w języku potocznym
W codziennych rozmowach bezwiednie używamy ożywienia, wybierane przez nas związki frazeologiczne z animizacją w roli głównej są powszechnie zrozumiałe i nikogo nie dziwią. Przykłady animizacji w języku potocznym:
- myśl, która przebiegnie przez głowę,
- skok temperatury,
- biegnąca droga,
- umierająca nadzieja,
- wstające słońce,
- gryzące sumienie,
- wyjący alarm,
- uciekający czas,
- uśpiony wulkan,
- żywa barwa
Uosobienie - co to jest i czym się różni od ożywienia?
Wiemy już, czym jest animizacja, czas odpowiedzieć na pytanie, co to jest usposobienie? Jak rozpoznać różnicę?
- Uosobienie inaczej personifikacja oznacza nadanie cech ludzkich zwierzętom lub roślinom, na przykład: pies przemówił do kota, tulipan obraził się na kwiaciarkę, kanarek rozmarzył się na myśl o wakacjach, sroka wybrała się na zakupy.
- Ożywienie oznacza przypisanie cech istot żywych przedmiotom: tańcząca miotła, spieszący się zegar, uśmiechnięta łyżka, przemądrzała waza do zupy.
Przykłady uosobienia i antropomorfizacji
Kiedy mamy do czynienia z personifikacją i z antropomorfizacją? W kontekście uosobienia należy wspomnieć o antropomorfizacji, która także nadaje czemuś cechy, które są charakterystyczne dla człowieka:
- Pani Jesień zrzuciła liście z drzew (uosobienie)
- Pies spojrzał na mnie z pogardą (antropomorfizacja)
Zobacz też: Środki poetyckie: co to takiego, jakie mają funkcje i jak je rozpoznać?
