Osoby interesujące się budową Wszechświata często operują pojęciem Droga Mleczna. Co to jest takiego? Otóż jest to galaktyka ogromnej wielkości, o spiralnym kształcie i z widoczną poprzeczką. Szacuje się, że zawiera od 100 do nawet 400 miliardów gwiazd, a ponadto gaz i pył. Stanowią one zaledwie 1/10 masy całej Drogi Mlecznej, jej pozostała część jest nie do końca zbadaną ciemną materią. Zdaniem naukowców Droga Mleczna powstała kilkanaście miliardów lat temu, z gigantycznej chmury gazowo-pyłowej. Droga Mleczna nazywana jest często po prostu Galaktyką. Jej średnica szacowana jest na ok. 100 000 lat świetlnych, zaś grubość na ok. 1000 lat świetlnych. To właśnie w tej galaktyce znajduje się Układ Słoneczny, którego częścią jest Ziemia.
Widoczna z Ziemi na niebie jasna smuga to właśnie Droga Mleczna. Gwiazdozbiory, które znajdują się na jej końcach, to gwiazdozbiory Kasjopeja i Krzyż Południa. Na północy Droga Mleczna sięga do gwiazdozbioru Kasjopeja, najjaśniej świeci w swej centralnej części, w okolicach gwiazdozbioru Strzelca, zaś na południu sięga do wyraźnie widocznego gwiazdozbioru - Krzyża Południa. Gwiazdozbiory, znane i wyróżniane już przez starożytnych, kojarzą nam się z układami tworzonymi przez gwiazdy. Jednakże wchodzące w skład poszczególnych konstelacji gwiazdy w rzeczywistości nie są ze sobą fizycznie związane i choć z naszego punktu widzenia wydaje się, że znajdują się w jednej płaszczyźnie i położone są blisko siebie, to tak naprawdę rozmieszczone są one w różnych odległościach od siebie. Międzynarodowa Unia Astronomiczna wyróżnia aż 88 gwiazdozbiorów, z których Krzyż Południa jest najmniejszy, ale za to ma ponadprzeciętną liczbę jasnych gwiazd (wśród nich błękitne olbrzymy: Acrux i Mimosa). Z kolei trzecim co do wielkości gwiazdozbiorem jest Wielka Niedźwiedzica, w której nieuzbrojonym okiem można dostrzec około 125 gwiazd. Najjaśniejszą z nich jest gwiazda Alioth, która wraz z sześcioma innymi wyraźnymi gwiazdami tworzy układ Wielkiego Wozu. Gwiazdozbiór Kasjopeja jest 25. co do wielkości konstelacją, znaną już w starożytności. Nieuzbrojonym okiem można dostrzec około 90 z tworzących go gwiazd. Na uwagę zasługuje też Mała Niedźwiedzica - gwiazdozbiór słabo widoczny, ale znany z uwagi na najjaśniejszą swą gwiazdę, Polaris, czyli północną Gwiazdę Polarną.
Skoro tak ogromnej wielkości galaktyką jest Droga Mleczna, co wchodzi w jej skład? Tworzą ją: Układ Słoneczny, setki miliardów gwiazd, gazy, pyły oraz nie do końca zbadana ciemna materia. W skład Drogi Mlecznej wchodzą dwa dyski (cienki i gruby), halo gwiezdne, halo ciemnej materii, a także zgrubienie centralne, w którego centrum króluje supermasywna czarna dziura. Jak każda galaktyka spiralna, Droga Mleczna posiada dysk galaktyczny, czyli szereg gwiazd, gromad gwiazd oraz materii międzygwiazdowej, położonych w płaszczyźnie galaktyki. Wewnątrz dysku galaktycznego znajduje się Układ Słoneczny, przez co badanie struktury Drogi Mlecznej jest utrudnione. Zdołano jednak zaobserwować cztery główne ramiona Galaktyki: Ramię Strzelca, Ramię Węgielnicy, Ramię Perseusza i Ramię Krzyża, a także kilka mniejszych ramion. W ramionach tych wciąż tworzą się nowe gwiazdy.
Warto wiedzieć, co zrobić, by zobaczyć Drogę Mleczną i kiedy jest ona widoczna. Znajdując się w jej wnętrzu trudno jest ją obserwować, jednakże na niebie dostrzegalna jest jako przecinająca niebo jasna smuga. Warunkiem jej widoczności są panujące ciemności i odpowiednie położenie geograficzne. W Polsce, by obserwować Drogę Mleczną, najlepiej wybrać się w Bieszczady, specjaliści twierdzą, że idealnym miejscem jest wieś Stężnica w gminie Baligród. Droga Mleczna najlepiej widoczna jest od marca do czerwca, a wpływ na jej widoczność ma cykl księżycowy - optymalnie jest obserwować ją między ostatnią a pierwszą kwadrą Księżyca.
Zobacz też: Filmy o kosmosie i dinozaurach. Zabiorą młodych poszukiwaczy przygód w niezwykłe światy
Jeśli celem naszych obserwacji ma być Droga Mleczna, gdzie szukać miejsca, w którym będzie widoczna? Zdecydowanie trzeba oddalić się od miasta, i to nawet około 80 kilometrów. Warto w tym celu sprawdzić mapę zanieczyszczenia świetlnego. Należy też pamiętać, że miejskiej łuny nie może być zwłaszcza na południe od miejsca obserwacji. Z tego względu najlepsze do obserwacji astronomicznych w Polsce zdają się Bieszczadzki Park Gwiezdnego Nieba oraz Izerski Park Ciemnego Nieba.
Co jeszcze warto wiedzieć o naszej rodzimej galaktyce, którą jest Droga Mleczna? Ciekawostki można mnożyć, ale istotną informacją jest fakt, że Droga Mleczna wciąż się porusza, w kierunku Supergromady Lokalnej. Jest jedną z kilkudziesięciu galaktyk wchodzących w skład Grupy Lokalnej Galaktyk. Najbliżej Drogi Mlecznej usytuowana jest Galaktyka Andromedy, podobna do naszej i również spiralna. Przewiduje się, że w przyszłości może dojść do zderzenia tych galaktyk. Warto też wiedzieć, że Droga Mleczna wchłonęła mniejsze galaktyki, które ją otaczały i nadal wchłania małe galaktyki z gwiazdozbiorów Strzelca i Wielkiego Psa. Niespełna 20 lat temu ustalono, że Droga Mleczna powstała około 14 miliardów lat temu. Mitologia grecka wiąże jej powstanie z wydarzeniami z Olimpu, kiedy to Hermes przystawił małego głodnego Heraklesa do piersi śpiącej Hery, a ta obudziła się i odepchnęła malca. Mleko z piersi bogini trysnęło na niebo, rozlewając się i tworząc Drogę Mleczną.
Zobacz też: Już niedługo koniunkcja Jowisza i Saturna! To pierwsze takie zjawisko od 400 lat