"Wesele" - Stanisław Wyspiański: streszczenie szczegółowe

''Wesele'' po raz pierwszy zostało wystawione na deskach Teatru Miejskiego w Krakowie 16 marca 1901 roku. Spektakl ten wyreżyserował Adolf Wawelski. Powszechnie uważa się je za jedno spośród najważniejszych dzieł, jakie powstały w okresie Młodej Polski, ono też przyniosło sławę Wyspiańskiemu. Dramat ten nawiązywał swoją tematyką do wydarzenia, które miało rzeczywiście miejsce, a chodzi tu o wesele poety Lucjana Rydla oraz chłopki Jadwigi Mikołajczykówny. ''Wesele'' stanowi pewnego rodzaju kontynuację dramatów romantycznych. W 1972 roku powstała jego ekranizacja pod tym samym tytułem, zrealizowana przez Andrzeja Wajdę.

Zobacz też: "Antygona" - streszczenie szczegółowe, bohaterowie, najważniejsze informacje

''Wesele'': plan wydarzeń utworu

Plan wydarzeń ''Wesela'' pomoże usystematyzować wiedzę z lektury. Przedstawia się on następująco:

Akt I

1. Rozmowy prowadzone przez gości podczas zabawy weselnej.
2. Nadejście Żyda, który mówi, że niebawem zjawi się też jego córka, Rachela.
3. Flirt Poety z Rachelą.
4. Wspomnienie wydarzeń z roku 1846, które miały miejsce w Galicji.
5. Ostra wymiana poglądów Księdza, Żyda i Czepca.
6. Niezadowolenie Radczyni z powodu zawieranego małżeństwa.
7. Zaproszenie na zabawę niesamowitych gości i Chochoła, sprowokowane słowami Racheli.

Akt  II

1. Odwiedziny Chochoła i wspomnienie o rychłym nadejściu kolejnych gości.
2. Pojawienie się niezwykłych postaci: Widma dawnego narzeczonego Marysi, Stańczyka, Rycerza, Hetmana Branickiego i diabłów oraz Upiora.
3. Przybycie Wernyhory i jego rozmowa z Gospodarzem.
4. Przekazanie Gospodarzowi złotego rogu.
5. Wysłanie Jaśka przez Gospodarza, aby nakłonił ludzi do boju.
6. Oddanie złotej podkowy zgubionej przez rumaka Wernyhory Gospodarzowi.

Akt III

1. Odpoczynek Gospodarza.
2. Zdradzenie się ze swoich uczuć Racheli względem Poety.
3. Bojowy nastrój chłopów.
4. Opowieść o niezwykłym śnie Panny Młodej.
5. Obudzenie Gospodarza i przypomnienie mu rozmowy z Wernyhorą.
6. Wskazanie zdumiewających znaków, zaobserwowanych przez Poetę.
7. Niemożność przypomnienia sobie zdarzeń z nocy przez Gospodarza.
8. Zgubienie złotego rogu przez Jaśka.
9. Jednoczesne nadejście Chochoła.
10. Odrętwienie gości i późniejszy taniec do melodii granej przez Chochoła.

''Wesele'' – Wyspiański: streszczenie szczegółowe

Streszczenie szczegółowe ''Wesela'' Wyspiańskiego może być doskonałym sposobem na przypomnienie sobie większości niuansów fabularnych, jakie wystąpiły w utworze, zwłaszcza gdy mamy się odnieść do jakiejś konkretnej sceny.

Akt I

• Scena 1

Czepiec stara się zagaić rozmowę z dziennikarzem, próbując skupić się na polityce. Dziennikarz jednak nie jest zainteresowany taką wymianą zdań, uważa, że Czepiec, jako chłop, nie zna się w ogóle na polityce. Czepiec jednak wspomina Bartosza Głowackiego, bohatera powstania kościuszkowskiego, który był gotowy działać. Dziennikarz nadal nie jest skory do rozmowy, woli skupić się na atmosferze wsi.

• Scena 2

Dziennikarz podejmuje nieudaną próbę flirtu z Zosią, która nie uważa go za równego sobie.

• Scena 3

Haneczka i Zosia wyrażają ochotę na tańce z chłopami. Radczyni jest to nie w smak, ale w końcu ulega namowom.

• Scena 4

Radczyni jest przeciwna temu, by Klimina swatała jej syna. Uważa, że ludzie na wsi i ludzie w mieście bardzo się od siebie różnią, podobnie jak ich obyczaje.

• Scena 5

Zosia zaprasza do tańca Kaspra. Ten się godzi i razem ruszają w tan. Kasper opowiada Zosi o Kasi, która ma być jego przyszłą żoną.

• Scena 6

Haneczka rozmawia z Jaśkiem. W końcu pada propozycja, by razem potańczyli.

• Scena 7

Radczyni prowadzi rozmowę z Kliminą. Dotyczy ona prac w polu. Szybko wychodzi na jaw, że Radczyni nie ma zielonego pojęcia, co tak naprawdę robi się w polu i o jakiej porze roku. Aby zatuszować swoje niezorientowanie w temacie, Radczyni chwali Kliminę i wyraża nadzieję, że owdowiała kobieta znajdzie sobie jeszcze męża.

• Scena 8

Ksiądz przyznaje się przed Panem Młodym, że także należy do chłopskiej rodziny. Panna Młoda, która zrozumiała jego wypowiedź opacznie, krytykuje szlachtę. Dopiero Pan Młody tłumaczy jej, czego naprawdę dotyczyła rozmowa.

• Scena 9

Pan Młody przyznaje, jak bardzo jest obecnie szczęśliwy i wyznaje miłość swojej wybrance. Potem zaczynają tańczyć.

• Scena 10

Poeta zaleca się do Maryny, która jednak podchodzi do jego zalotów sceptycznie, wie, że nie traktuje ich do końca poważnie.

• Scena 11

Ksiądz przekonuje Młodą Parę, że z czasem ich miłość przygaśnie. Oni są jednak w sobie zakochani, dlatego nie biorą jego słów na poważnie.

• Scena 12

Pan Młody komplementuje swoją wybrankę. Ona natomiast narzeka na niewygodne buty, jednak nie decyduje się ich zdjąć, ze względu na okoliczność.

• Scena 13

Pan Młody mówi o szczęściu, po które może sięgnąć praktycznie każdy. Ksiądz jednak zaznacza, że nie w każdej sytuacji można mieć dokładnie to, czego się chce.

• Scena 14

Maryna przyznaje się przed Radczynią do tego, że poczuła się wyjątkowo, gdy tańczyła z Czepcem.

• Scena 15

Poeta podejmuje kolejną próbę flirtu z Maryną. Dziewczyna jednak uświadamia go, że świetnie zna takie gierki.

• Scena 16

Zosia mówi Haneczce, że pragnie ogromnej, spontanicznej miłości. Haneczka natomiast uważa, że droga do szczęścia jest zawsze naznaczona cierpieniem.

• Scena 17

Na wesele przybywa Żyd. Nie rozumie, dlaczego Pan Młody przywdział strój chłopa. Opowiada też o swojej córce, która jest bardzo oczytana, ale lubi chłopów. Jednocześnie dziwi się, że Pan Młody wybrał na żonę chłopską kobietę, skoro mógł mieć inteligencką pannę.

• Scena 18

Dociera Rachela i szybko zostaje zaproszona do zabawy.

• Scena 19

Pan Młody mówi Racheli, że bardzo podoba mu się na wsi.

• Scena 20

Poeta przekazuje Panu Młodemu, że Panna Młoda chciałaby czegoś od niego.

• Scena 21

Poeta stara się tym razem zainteresować Rachelę, jednak znów bez powodzenia.

• Scena 22

Radczyni twierdzi, że ślub to już koniec. Tymczasem Pan Młody w ogóle nie myśli o przyszłości, bo jest szczęśliwy.

• Scena 23

Pan Młody z Poetą rozmawiają o poezji.

• Scena 24

Poeta mówi o swoim wyobrażeniu rycerza w zbroi, który sam zamieszkuje zamek, a wokół niego żyją prości ludzie. Wspólnie z Panem Młodym dochodzą do wniosku, że chłopi są bardzo istotni.

• Scena 25

Na zabawę przybywa Ojciec, który zauważa, że wesele wiejskie stanowi nowość dla ludzi z miasta. Czepiec dodaje, że wieś jest przyjaźniejsza i ładniejsza niż miasto. Podpowiada też Poecie, by poszukał sobie prostej kobiety na żonę.

• Scena 26

Dziad mówi o spotkaniu różnych stanów w ramach wesela. Ojciec jednak nie do końca się z nim zgadza – twierdzi, że panowie tylko im się przyglądają.

• Scena 27

Dziada fascynują tańczący goście.

• Scena 28

Ksiądz i Żyd rozmawiają o chłopach. Okazuje się, że każdy z nich bogaci się właśnie dzięki nim.

• Scena 29

Czepiec wtrąca się do rozmowy. Żyd żąda, by opłacił długi, ten jednak nie ma takiego zamiaru.

• Scena 30

Gospodarz i Pan Młody obserwują kłócących się i wspominają rzeź galicyjską.

• Scena 31

Ksiądz wychodzi, pożegnany najpierw przez Gospodarza.

• Scena 32

Haneczka umawia się z Jaśkiem, że jeszcze kiedyś razem zatańczą.

• Scena 33

Kasper przekonuje Jaśka, że podobają się pannom z miasta. On jednak podchodzi do tego sceptycznie.

• Scena 34

Jasiek śpiewa piosenkę.

• Scena 35

Radczyni przyznaje, że nie jest zadowolona z tego, że Pan Młody ożenił się z wiejską panną.

• Scena 36

Rachela zachwyca się poezją, ale sama jej nie tworzy, bo uważa, że nie jest na tyle zdolna. Wspomina o chochole stojącym za oknem i niezwykłych gościach. Potem wychodzi.

• Scena 37

Poeta przygląda się szczęśliwej Pannie Młodej. Namawia ją, by zaprosiła na wesele dusze cierpiące w piekle.

• Scena 38

Ogarnięty radością Pan Młody, zachęcany przez Poetę, zaprasza chochoła, stojącego za oknem. Gość ma dotrzeć o dwunastej, by zabrać, kogo zechce, jednak Para Młoda nie traktuje tych słów poważnie.

Akt II

• Scena 1

Mała Isia bardzo chce zobaczyć oczepiny, dlatego protestuje, gdy Radczyni próbuje ułożyć ją do snu. Kobieta w końcu godzi się, by została jeszcze chwilę na zabawie.

• Scena 2

Radczyni i Klimina idą na oczepiny, a Isia pozostaje sama.

• Scena 3

Przychodzi chochoł i zapowiada, że niedługo przyjdą pozostali goście. Dziewczynka go wypędza.

• Scena 4

Wojtkowi jest przykro, bo ma wrażenie, że bierze udział w weselu własnej żony i innego mężczyzny. Dostrzega tajemniczy cień na ścianie, ale mimo wszystko idzie do alkierza z Marysią.

• Scena 5

Marysię odwiedza Widmo dawnego narzeczonego. Opowiada jej o tym, że umarł. Marysia tańczy z Widmem, ale nie daje mu się pocałować.

• Scena 6

Wojtek jest zaniepokojony dziwacznym zachowaniem swojej żony.

• Scena 7

Do Dziennikarza z kolei przychodzi Stańczyk, błazen Zygmunta Starego. To alter ego Dziennikarza. Dzięki niemu Dziennikarz uświadamia sobie, jak wiele złego uczynił narodowi i samemu sobie.

• Scena 8

Poeta, dostrzegając poruszenie Dziennikarza, pyta go o jego powód. Ten przyznaje, że martwi go fakt, że polskie społeczeństwo przestaje kierować się pozytywnymi uczuciami (miłością, przyjaźnią, litością). Potem Dziennikarz wychodzi z domu, chcąc uciec od własnych myśli.

• Scena 9

Poeta spotyka Rycerza. Ten uświadamia mu beznadziejność jego postawy. Nawołuje go do czynu, bo tylko to może pomóc.

• Scena 10

Pan Młody widzi nerwowość Poety. Myśli, że ten będzie niebawem pisał nowy utwór. Ten jednak twierdzi, że chodzi o coś nieco innego.

• Scena 11

Pan Młody spotyka Hetmana Branickiego, tego, który oddał Polskę w niewolę Rosji. Jego śladem idą diabły. Znikają jednak, gdy Pan Młody wypowiada imię Jezusa.

• Scena 12

Hetman, wdzięczny Panu Młodemu, chce mu ofiarować swoje złoto. Ten jednak nie chce go przyjąć, zarzucając mu potworne czyny. Rozeźlony hetman wymyśla Panu Młodemu i narodowi polskiemu.

• Scena 13

Hetmana znów atakują diabły.

• Scena 14

Dziada interesuje, co wyprowadziło Pana Młodego z równowagi. Ten wyjaśnia, że przed chwilą widział, jak diabły zabrały człowieka.

• Scena 15

Dziadowi ukazuje się Upiór, czyli Jakub Szela, umazany krwią. Zwraca się do niego z prośbą o wodę, w której mógłby się obmyć. Upiór chce, by zapomnieć o złej przeszłości. Dziad stara się go wygonić, ale ten chce uczestniczyć w weselu.

• Scena 16

Kasper i Jasiek zalecają się do Kasi.

• Scena 17

Kiedy Jasiek idzie po wódkę, Kasper korzysta z okazji i namawia dziewczynę, by poszli na stronę.

• Scena 18

Kasię i Kacpra zaczepia pijany Nos, który bardzo chce pocałować dziewczynę.

• Scena 19

Panna Młoda odczuwa zmęczenie, jednak zamierza dalej tańczyć. Z kolei Pan Młody snuje plany na temat ich przyszłego domu.

• Scena 20

Zosia natyka się na Dziennikarza i żali mu się, że nigdy nie wyjdzie za mąż. Ten jednak przekonuje ją, że będzie inaczej.

• Scena 21

Rachela wraca na miejsce, przeczuwając dziwaczne zjawiska (wydawało jej się, że widziała przemykający cień, z podwórza zniknął chochoł).

• Scena 22

Kuba informuje Gospodarza, że przybył tajemniczy gość. Ten każe jemu i Staszkowi zająć się wierzchowcem nieznajomego.

• Scena 23

Gospodarz przekazuje żonie wiadomość o przyjeździe niesamowitego gościa.

• Scena 24

Gość to Wernyhora, który wspomina o strasznych wydarzeniach z roku 1768, gdy doszło do buntu chłopów na Ukrainie. Nakazuje mu rozesłać wiadomości, by ludzie zgromadzili się przed świtem przed kościołem. Potem daje mu złoty róg.

• Scena 25

Gospodarz z ekscytacją opowiada żonie o Wernyhorze. Ta jest przekonana, że mąż zaczął majaczyć.

• Scena 26

Gospodarz wysyła Jaśka, by rozesłał wiadomości i zebrał ludzi pod kościołem (mają być uzbrojeni w kosy). Ma przypilnować rogu, a na koniec w niego zadąć.

• Scena 27

Staszek mówi Gospodarzowi o niesamowitym rumaku Wernyhory. Podaje mu złotą podkową, którą koń zgubił.

• Scena 28

Gospodarz pragnie pokazać podkowę innym, żona jednak woli ją zachować dla siebie.

• Scena 29

Ostatecznie gospodyni ma schować podkowę w skrzyni. Gospodarz natomiast cały czas powtarza, że musi jechać.

• Scena 30

Gospodarz zarzuca osobom z miasta, że przyjechali tylko dlatego, że u nich brakuje im dobrej zabawy. Swoją przemowę kończy splunięciem.

Akt III

• Scena 1

Gospodarz w końcu kładzie się spać.

• Scena 2

Nos po pijaku wygłasza wzniosłe przemowy o tym, że musi pić. Obecni starają się go namówić do pójścia spać. Ostatecznie Nos zasypia na sofie.

• Scena 3

Czepiec, również pijany, awanturuje się z Muzykantem, gdyż nie chce, by ten przestał grać.

• Scena 4

Żona Czepca stara się go uspokoić.

• Scena 5

Żona Czepca i Gospodyni uznają, że wesele się udało, bo wszyscy z miasta dobrze się bawili.

• Scena 6

Rachela przyznaje, że darzy Poetę uczuciem. Ten namawia ją, by stworzyła jakieś dzieło, przelewając swoje emocje na papier.

• Scena 7

Haneczka przyznaje się przed Panem Młodym, że świetnie się bawiła i przez chwilę chciała nawet pocałować jednego z drużbów. To nie podoba się Panu Młodemu, który mówi siostrze, że drużbowie są głupi.

• Scena 8

Maryna mówi Poecie o rozmowach chłopów. Poeta skarży się na złe samopoczucie, nie chcąc nawet wyjść się przewietrzyć, bo boi się, że będzie z nim jeszcze gorzej.

• Scena 9

Kuba opowiada Czepcowi o wizycie kogoś z Ukrainy. Wspomina też, że Czepiec ma iść wraz z Gospodarzem na Moskali. Choć ten z początku nie wierzy, ostatecznie chętnie się zgadza.

• Scena 10

Dziad opowiada Czepcowi o poruszeniu, jakie wywołał przejazd Jaśka, który roznosi wiadomości, po okolicy.

• Scena 11

Czepiec pyta żonę Gospodarza, co ten mówił tuż przed snem. Kobieta przyznaje, że nie bardzo zrozumiała jego słowa.

• Scena 12

Radczyni jest zaskoczona, że Dziennikarz znalazł czas, by przyjechać na zabawę. Ten wyśmiewa swoją pracę, przyznaje, że na wesele przyjechał z ogromną radością.

• Scena 13

Radczyni pyta Pannę Młodą, jak wyobraża sobie małżeństwo i w jaki sposób będą ze sobą rozmawiać z Panem Młodym, skoro ona jest niewykształcona. Panna Młoda twierdzi, że jeśli chce się mówić, trzeba mieć coś do powiedzenia.

• Scena 14

Marysia mówi Pannie Młodej, że już niedługo zatęskni za rodziną i domem. Ta jednak jest optymistycznie nastawiona do tego, co ma nadejść.

• Scena 15

Marysia zwierza się Ojcu. Mówi, że kocha męża, ale wciąż pamięta o dawnym narzeczonym i bardzo za nim tęskni. Nie chce już nawet dłużej tańczyć.

• Scena 16

Panna Młoda przedstawia Poecie swój sen, w którym jechała złotą karetą, powożoną przez diabły, prosto do Polski.

• Scena 17

Poeta opowiada Panu Młodemu o własnej, fantazyjnej wizji świata. Ten jednak dalej zachwyca się prostotą życia na wsi.

• Scena 18

Nadchodzi Czepiec z kosą i chce się zobaczyć z Gospodarzem. Poeta nakazuje mu go nie budzić, a kosę odstawić. Czepiec nie jest z tego zadowolony.

• Scena 19

Czepiec rozkazuje Gospodarzowi wstać, bo chłopi już czekają. Mówi o wizycie Wernyhory, której ten zupełnie nie pamięta. Przypomina sobie ją dopiero po chwili.

• Scena 20

Pan Młody robi wszystko, by załagodzić sytuację. On i Czepiec dostrzegają nadchodzącą grupę chłopów. Pan Młody wychodzi im naprzeciw, by zorientować się, co zaszło.

• Scena 21

Gospodarzowi podoba się wygląd Czepca z kosą.

• Scena 22

Czepiec denerwuje się, że Gospodarz wciąż nie potrafi odtworzyć wydarzeń z nocy.

• Scena 23

Pan Młody woła Pannę Młodą, jednak Kasper nie pozwala na ich spotkanie, ponieważ jego zdaniem w tak ważne sprawy nie można mieszać kobiet.

• Scena 24

Panna Młoda mimo wszystko przychodzi, ale nie rozumie niczego z tego, co się dzieje.

• Scena 25

Poeta, poruszony, opowiada o dziwnych zdarzeniach (niebo jaśnieje, ptaki dziwnie się zachowują).

• Scena 26

Przychodzi żona gospodarza i oświadcza, że pod Krakowem stoi wojsko.

• Scena 27

Panna Młoda zabiera Pana Młodego, by razem mogli zobaczyć wojsko.

• Scena 28

Coraz bardziej podniecony Poeta powraca, mówiąc o wyraźnych znakach w powietrzu.

• Scena 29

Nadbiega Pan Młody i wskazuje na dziwne zjawiska nad Krakowem (zorza, która się przemieniła w krew).

• Scena 30

Z kolei Panna Młoda opowiada o wielkim kruku, który przysiadł na ganku, a zaraz potem poleciał dalej.

• Scena 31

Gospodyni nie rozumie, dlaczego chłopi trzymają kosy.

• Scena 32

Wśród towarzystwa panuje nerwowość. Najbardziej zaniepokojony jest Gospodarz, bo wciąż nie pamięta zajścia z Wernyhorą.

• Scena 33

Kiedy Zosia i Haneczka opowiadają o dziwnych zdarzeniach, Gospodarz niespodziewanie przypomina sobie wszystko. Tymczasem pod Krakowem gromadzi się coraz więcej ludzi. Słychać, że ktoś zajechał przed chatę. Wszyscy w napięciu oczekują przybysza.

• Scena 34

Do chaty wpada Jasiek, zdumiony konsternacją obecnych. Przypomina mu się, że miał zadąć w róg. Niestety, gdzieś go zgubił. Tymczasem za nim nadchodzi chochoł.

• Scena 35

Chochoł podpowiada Jaśkowi, że pewnie zgubił róg, gdy schylał się po czapkę z piórami. Jasiek wybiega, a po chwili wraca, zastając wszystkich zgromadzonych w wyraźnym odrętwieniu.

• Scena 36

Jasiek ma świadomość, że należy wrócić do codziennych obowiązków. Nie wie jednak, jak wyrwać wszystkich z dziwnego transu.

• Scena 37

Jasiek chce pomóc zaklętym, ale nie wie jak. Słucha rady chochoła i zabiera im kosy. Chochoł rozpoczyna grę na skrzypcach, a wszyscy zaczynają tańczyć w rytm muzyki. Jasiek wie, że muszą ruszyć pod Kraków, jednak obecni, wciąż pod wpływem dziwnej magii, nie przestają tańczyć.

Zobacz też: "Dziady" - streszczenie, części, święto i związane z nim obrzędy

''Wesele'': streszczenie krótkie

Streszczenie krótkie „Wesela” to doskonały sposób na to, by przypomnieć sobie sens omawianej lektury.

Na polskiej wsi odbywa się wesele. Przybywają na nie zarówno prości chłopi, jak i goście z miasta. Radczyni nie podoba się, że jej syn, Pan Młody, żeni się z prostą kobietą. Ten jest jednak oczarowany swoją wybranką. W uroczystości biorą udział między innymi: Gospodarz, jego żona, Czepiec, Marysia, Haneczka, Dziad, Ojciec, Jasiek, Kasper, Radczyni, Klimina, Poeta, Dziennikarz, Maryna, Żyd i Rachela. Ludzie ze wsi i z miasta wciąż zdają się traktować z rezerwą, jakby byli do siebie uprzedzeni. W pewnym momencie Poeta, zachęcony słowami Racheli, proponuje Parze Młodej, by zaprosiła na swoje wesele dusze cierpiące w piekle i chochoła stojącego za oknem. Ci, nieświadomi tego, co robią, idą za jego radą.

Chatę weselną odwiedzają różne zjawy: chochoł, widmo dawnego narzeczonego Marysi, błazen Stańczyk, rycerz, hetman Branicki, a wraz z nim diabły. Przybywa także Wernyhora i nakłania Gospodarza do tego, by namówił chłopów do zbrojnego zgromadzenia. Jasiek ma rozesłać wiadomości, a na końcu zadąć w złoty róg. Niestety, w międzyczasie gubi przedmiot, schylając się po czapkę z piór. Tymczasem goście weselni nie mogą się ruszyć, zaklęci, tańcząc do muzyki, granej przez chochoła.