Motywy literackie w "Lalce" Bolesława Prusa

Motywy w "Lalce" Bolesław Prusa pojawiają się równie często, jak w innych powieściach. Dzieje się tak, ponieważ motywy stanowią odwołanie do funkcjonujących już w kulturze i literaturze wzorców, które są nam znane, a przez to łatwiej trafiają do naszej świadomości. W "Lalce" znajdziemy oprócz motywu niespełnionej miłości Wokulskiego do Izabeli, także ciekawie ukazany na przykładzie Warszawy motyw miasta, czy motyw lalki, który można interpretować na wiele różnych sposobów.

Motywy literackie w "Lalce"

Motywy literackie w "Lalce" występują w znacznej ilości. Począwszy od tytułowej lalki. Motyw lalki pojawia się w powieści w wielu kontekstach. Na pierwszy rzut wysuwa się sprawa konfliktu o lalkę między baronową Krzeszowską a panią Stawską. Tu lalka pojawia się jako namacalny powód konfliktu. Motyw lalki jest jednak jeszcze widoczny w innych okolicznościach. Lalkami bowiem nazywa prezesowa współczesne jej kobiety, które polegają tylko na swojej urodzie, nie reprezentują swoją osobą nic poza ładną buzią. Za taką lalkę można śmiało uznać Izabelę Łęcką, która zwodzi Wokulskiego, daje mu nadzieję, choć nie ma zamiaru się z nim wiązać.

W powieści pojawiają się też motywy bardziej uniwersalne jak np. motyw biedy, który reprezentowany jest przez mieszkańców Powiśla. Prus przedstawia nam ludność chorą, zniedołężniałą, która znajduje się na marginesie społeczeństwa, mimo tego że mieszka niemal w centrum miasta, pod samym nosem bogaczy.

"Lalka" dostarcza także czytelnikowi przykładów motywu samotności. W wielkim mieście samotność dotyka Wokulskiego, którego idee nie znajdują zrozumienia w społeczeństwie. Z samotnością zmaga się również Rzecki, którego poglądy nie przystają do zmieniającej się rzeczywistości. 

Powieść nie stroni również od popularnego motywu samobójstwa głównego bohatera. Wokulski wiedziony rozpaczą postanawia popełnić samobójstwo. Popycha go do tego niespełnione uczucie.

Motyw tęsknoty w "Lalce"

W "Lalce" pojawia się także ukazany w ciekawy sposób motyw tęsknoty. Dotyczy on głównego bohatera. Wokulski przebywając w Bułgarii, gdzie pojechał, aby dorobić się majątku, przeżywał wielkie rozterki i tęsknotę za ojczyzną. Krajobrazy bułgarskie momentami przypominały mu te ojczyste, co wzmagało w nim chęć powrotu do kraju. "Uczułem jakby wewnętrzne rozdarcie i wtedy dopiero przekonałem się, jak głęboką mam ranę w duszy". W tych słowach wyraża się przywiązanie do ojczystej ziemi i pragnienie powrotu. Wokulski jawi się tu jako postać o skłonnościach do melancholii, objawia się czytelnikowi jako prawdziwy romantyk. 

Zobacz wideo Nauka o klimacie w szkole? "Nawiązaliśmy współpracę z MEN"

Motyw miasta w "Lalce". Warszawa jako jedna z "bohaterek" powieści

Motyw miasta w "Lalce" Prusa jest doskonale uwidoczniony na przykładzie Warszawy, w której rozgrywa się większość wydarzeń. Autor sprawił, że Warszawa uzyskała w jego powieści cechy przynależne bohaterowi powieści - stała się jednym z nich. Miasto jest już nie tylko tłem, ale w pewnym sensie wywiera wpływ na wydarzenia. W powieści bardzo mocno autor skupił się na ukazaniu ważnych dla akcji miejsc. Skrupulatnie opisuje sklep Mincla na Podwalu czy sklep Wokulskiego na Krakowskim Przedmieściu. Opisy mówiące o tym jak Wokulski spacerował po Łazienkach Królewskich, czy jeździł Alejami Ujazdowskimi, sprawiają, że czytelnik może poczuć się jakby był na miejscu. Interpretatorzy wskazują, że "Lalkę" można niemal traktować jak swoisty przewodnik po Warszawie. Powieść zawdzięcza to niesamowicie realistycznym opisom miejsc, budynków itd. 

Motyw pracy w "Lalce", czyli pozytywizm Wokulskiego

Motyw pracy w "Lalce" pojawia się w wielu różnych aspektach. Praca staje się dla głównego bohatera odskocznią od rozterek miłosnych. Praca jest też sposobem na pomoc innym - Wokulski wspiera biednych, pomaga wyjść z biedy i ubóstwa umożliwiając podjęcie pracy. W powieści praca jest też ukazana jako droga do odbudowy ojczyzny w myśl idei pozytywistycznych. Prus w swoim dziele stara się napiętnować pozostałości feudalnego systemu, bezużyteczność arystokracji, która mimo posiadanych środków nie potrafi skutecznie zmienić rzeczywistości. Na jej tle pokazuje za to jednostki przedsiębiorcze, wybitne, ale niezrozumiane przez społeczeństwo, a przez to niejako z góry skazane na niepowodzenie.  

Zobacz też: "Chłopi" - Władysław Reymont: streszczenie szczegółowe

Więcej o:
Copyright © Agora SA