Infekcja układu moczowego, inaczej zakażenie układu moczowego (ZUM), to infekcja bakteryjna układu moczowego. W zależności od miejsca zakażenia wyróżnić można infekcję górnych dróg moczowych lub dolnych dróg moczowych. Zakażenia dolnego odcinka układu moczowego obejmują pęcherz moczowy i cewkę moczową. Zakażenia górnego odcinka układu moczowego obejmują nerki, układy kielichowo-miedniczkowe oraz okolicę okołonerkową.
Wyróżnia się kilka postaci klinicznych ZUM. To na przykład:
W jaki sposób "łapie się wilka"?
W warunkach fizjologicznych układ moczowy jest jałowy z wyjątkiem końcowego odcinka cewki moczowej. Do układu moczowego patogeny wywołujące infekcje mogą wnikać drogą wstępującą, krwiopochodną czy limfatyczną.
Najczęstszą przyczyną infekcji układu moczowego jest bakteria E. coli (Escherichia coli). Specjaliści są zdania, że odpowiada ona nawet za 90 procent przypadków zakażenia układu moczowego. Infekcja zwykle jest skutkiem przeniesienia się bakterii z odbytu najpierw do cewki moczowej, a następnie do pęcherza.
Infekcje układu moczowego wywołują również inne drobnoustroje, takie jak choćby Klebsiella pneumoniae, bakteria Proteus mirabilis, Pseudomonas aeruginosa Staphylococcus saprophyticus, rzadziej wirusy i grzyby. Nawrotom zakażenia układu moczowego sprzyja aktywność seksualna.
Zakażenie układu moczowego jest jedną z najczęstszych infekcji bakteryjnych w populacji wieku rozwojowego. Jak podaje Polskie Towarzystwo Nefrologii Dziecięcej, infekcja układu moczowego u młodszych dzieci może świadczyć o obecności wady układu moczowego, u dzieci starszych często współistnieje z zaburzeniami czynnościowymi dróg moczowych czy zaparciami. Szczyt zapadalności przypada między drugim a szóstym rokiem życia, a ryzyko pojawienia się ZUM jest nawet 30 razy większe u dziewczynek niż chłopców. W okresie noworodkowym częściej objawia się u chłopców.
Niepowikłane zakażenie układu moczowego częściej występują u kobiet niż u mężczyzn. To powszechna dolegliwość kobiet w wieku rozrodczym, zwłaszcza w ciąży. Przyczyną jest bliskość ujścia cewki moczowej i odbytu. W ciąży ryzyko pojawienia się ZUM potęguje wysoki poziom progesteronu. Hormon rozluźnia mięśnie moczowodów i pęcherza, co zwiększa ryzyko refluksu moczowego. Częstość zakażeń wzrasta u osób w wieku podeszłym. Predyspozycja do zakażeń układu moczowego może być dziedziczna.
Infekcjom układu moczowego towarzyszą takie objawy jak:
Leczenie infekcji układu moczowego polega na stosowaniu antybiotyku lub chemioterapeutyku przez siedem do 14 dni. Aby lek był skuteczny, należy wykonać badania moczu. Podstawowym badaniem potwierdzającym ZUM jest badanie mikrobiologiczne moczu. Preferowaną metodą pobrania moczu na posiew jest pobranie próbki ze środkowego strumienia podczas mikcji. Nie zaleca się pobierania moczu na posiew do woreczka.
Lek dobierany jest na podstawie wyniku posiewu moczu i antybiogramu, który wskazuje szczepy bakterii odpowiedzialne za rozwój infekcji. Na drogi moczowe dobrze działają leki i suplementy diety z żurawiną, witaminą C, wyciągiem z pietruszki, mniszkiem lekarskim.
Dzieci do trzeciego miesiąca życia wymagają hospitalizacji. Dzieci powyżej trzeciego miesiąca życia wymagają hospitalizacji w szczególnych przypadkach, gdy ich stan jest ciężki, istnieje podejrzenia zakażenia uogólnionego lub dziecko nie reaguje na zastosowane wcześniej leczenie.
Infekcje układu moczowego są groźne, ponieważ mogą prowadzić do powikłań, takich jak uszkodzenia nerek czy sepsa, czyli bakteryjnego zakażenia całego organizmu bakteriami. Nie wolno ich bagatelizować.